Thuật ngữ pháp lý

là hành vi pháp lý do Quốc hội, Chủ tịch nước hoặc Chính phủ thực hiện để tạm dừng thực hiện toàn bộ hoặc một phần điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

(Theo Khoản 17, Điều 2, Luật điều ước quốc tế 2016)

Biện pháp cách ly bị can, bị cáo với xã hội trong thời gian nhất định nhằm ngăn chặn hành vi trốn tránh pháp luật, cản trở việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc có thể tiếp tục phạm tội của bị can, bị cáo, bảo đảm cho việc điều tra, truy tố, xét xử được thuận lợi.

Là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền tự do thân thể của công dân, tạm giam được quy định trong Luật số 103-SL/L.005 ngày 20.05.1957 bảo đảm quyền tự do thân thể và quyền bất khả xâm phạm đối với nhà ở, đồ vật, thư tín của nhân dân. Thực tiễn áp dụng biện pháp tạm giam theo quy định của Luật này là cơ sở thực tế quan trọng để xây dựng các quy định về tạm giam trong Bộ luật tố tụng hình sự. Theo Bộ luật tố tụng hình sự, đối tượng áp dụng biện pháp tạm giam là bị can, bị cáo trong những trường hợp sau:1) Bị can, bị cáo phạm tội rất nghiêm trọng, phạm tội đặc biệt nghiêm trọng; 2) Bị can, bị cáo phạm tội nghiêm trọng, phạm tội ít nghiêm trọng mà Bộ luật Hình sự quy định hình phạt tù trên 2 năm và trong trường hợp có căn cứ cho rằng người đó có thể trốn hoặc cản trở việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc có thể tiếp tục phạm tội.

Đối với bị can, bị cáo là phụ nữ có thai hoặc đang trong thời kỳ nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc là người già yếu, người đang bệnh nặng, có nơi cư trú rõ ràng thì không bị tạm giam mà áp dụng biện pháp ngăn chặn khác. Chỉ trong những trường hợp đặc biệt như phạm tội nghiêm trọng, phạm tội rất nghiêm trọng, phạm tội đặc biệt nghiêm trọng và có căn cứ cho rằng nếu không tạm giam thì người đó có thể trốn hoặc cản trở việc điều tra, xét xử hoặc có thể tiếp tục phạm tội thì mới tạm giam họ.

Việc tạm giam phải có lệnh của người có thẩm quyền ra lệnh bắt bị can, bị cáo để tạm giam. Lệnh tạm giam của Trưởng công an, Phó Trưởng Công an cấp huyện; Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp tỉnh trở lên; Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp trong quân đội nhân dân phải được Viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành. Lệnh tạm giam phải ghi rõ ngày, tháng, năm, họ, tên, chức vụ của người ra lệnh; họ, tên, địa chỉ của người bị tạm giam; lý do tạm giam, thời hạn tạm giam và giao cho người bị tạm giam một bản (Xt. Thời hạn tạm giam). Cơ quan ra lệnh tạm giam phải kiểm tra căn cước của người bị tạm giam và phải thông báo ngay cho gia đình người bị tạm giam và cho chính quyền xã, phường, thị trấn hoặc cơ quan, tổ chức nơi người bị tạm giam cư trú hoặc làm việc biết.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tạm giam được quy định tại Điều 119 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Biện pháp ngăn chặn áp dụng đối với người bị bắt trong trường hợp khẩn cấp hoặc phạm tội quả tang để cách ly họ với xã hội trong một thời gian cần thiết nhằm ngăn chặn người đó tiếp tục phạm tội, cản trở điều tra và xác định sự liên quan của người này đối với tội phạm.

Trước đây, biện pháp tạm giữ đã được quy định trong Luật số 103/SL/I.005 ngày 20.05.1957 về bảo đảm quyền tự do thân thể và quyền bất khả xâm phạm đối với nhà ở của dân, theo đó: “Cơ quan tư pháp huyện hoặc công an huyện tạm giữ can phạm trong thời hạn ba ngày kể từ lúc nhận can phạm để xét và hỏi cung rồi phải quyết định tha hẳn, tạm tha hoặc giải lên tòa án nhân dân hoặc công an cấp trên". Bộ luật tố tụng hình sự năm 1988 quy định về tạm giữ chỉ rõ đối tượng áp dụng biện pháp tạm giữ là người bị bắt trong trường hợp khẩn cấp hoặc phạm tội quả tang. Đối với người bị bắt khi phạm tội quả tang mà sự việc phạm tội nhỏ, tính chất ít nghiêm trọng, người bị bắt có nơi cư trú rõ ràng và không có biểu hiện bỏ trốn, tiếp tục phạm tội hoặc cản trở việc điều tra thì không cần tạm giữ. Việc tạm giữ phải có lệnh viết của những người có thẩm quyền. Lệnh tạm giữ phải ghi rõ lý do tạm giữ, ngày hết hạn tạm giữ và giao cho người bị tạm giữ một bản. Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003, kế thừa và phát triển các chế định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 1988, có quy định trong thời hạn 12 giờ, lệnh tạm giữ phải được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp. Khi kiểm sát việc tạm giữ, nếu xét thấy việc tạm giữ không có căn cứ hoặc không cần thiết thì Viện kiểm sát ra quyết định hủy bỏ lệnh tạm giữ và trả tự do ngay cho người bị bắt. Thời hạn tạm giữ không được quá ba ngày đêm kể từ khi Cơ quan điều tra nhận người bị bắt. Trong trường hợp cần thiết, cơ quan ra lệnh tạm giữ có thể gia hạn tạm giữ nhưng không quá ba ngày và trong trường hợp đặc biệt lại có thể gia hạn tạm giữ lần thứ hai nhưng không quá ba ngày. Mọi trường hợp gia hạn tạm giữ đều phải được Viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn. Trong thời hạn 12 giờ, kể từ khi nhận được đề nghị gia hạn, Viện kiểm sát phải ra quyết định phê chuẩn hoặc quyết định không phê chuẩn. Trong khi tạm giữ, nếu không đủ căn cứ khởi tố bị can thì phải trả tự do ngay cho người bị tạm giữ.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tạm giữ được quy định tại Điều 117 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Tạm thời ngừng việc thực hiện quyền và nghĩa vụ lao động đã cam kết trong một thời gian nhất định theo quy định của pháp luật hoặc theo sự thỏa thuận của các bên hợp đồng.

Vấn đề tạm hoãn hợp đồng lao động trở thành một nội dung pháp luật từ năm 1987, khi nước ta bắt đầu chuyển đổi nền kinh tế sang định hướng thị trường, để đảm bảo quyền tự do cho các bên chủ thể. Hiện nay, hợp đồng lao động được tạm hoãn trong các trường hợp: người lao động đi làm nghĩa vụ quân sự hoặc các nghĩa vụ công dân khác do pháp luật quy định; bị tạm giữ, tạm giam và các trường hợp khác do các bên thỏa thuận.

Khi hết thời hạn tạm hoãn, người sử dụng lao động phải nhận người lao động trở lại làm việc. Nếu người lao động không đến đơn vị thì hợp đồng lao động có thể chấm dứt theo quy định chung. Riêng trường hợp tạm hoãn vì người lao động bị tạm giam, tạm giữ thì việc nhận lại người lao động phụ thuộc vào lỗi của người lao động và tính liên quan đến công việc trong quan hệ lao động. Nếu việc tạm giam liên quan đến quan hệ lao động và người lao động không có lỗi thì người sử dụng nhận họ trở lại làm việc cũ.

là việc dừng, không được xuất cảnh có thời hạn đối với công dân Việt Nam.

(Theo Khoản 7, Điều 2, Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019)

Cảm xúc, tâm tư, tình cảm của con người trước những biểu hiện của pháp luật trên thực tế đời sống, xã hội.

Pháp luật là một hiện thực xã hội thường xuyên tác động lên hành vi, xử sự của con người. Pháp luật, mỗi khi được ban hành, được tổ chức thực hiện, đi vào cuộc sống tạo nên đời sống pháp luật rất sống động, đa dạng, phức tạp, nhiều màu vẻ, trực tiếp tác động lên tâm tư, trạng thái tâm lý, thái độ hàng ngày của các thành viên xã hội đối với pháp luật, đời sống pháp luật, làm hình thành ở con người cảm xúc, tâm trạng, nhận thức, thái độ đối với pháp luật, đời sống pháp luật của xã hội; đó được xem là tâm lý pháp luật, phản ánh chủ yếu bề ngoài đời sống pháp luật của xã hội, mới mang tính kinh nghiệm chủ nghĩa, chưa đi vào chiều sâu, bản chất của pháp luật nói chung.

Tâm lý pháp luật là một trong hai yếu tố tạo nên ý thức pháp luật. Tâm lý pháp luật có thể tích cực hoặc tiêu cực. Tâm lý pháp luật tích cực thể hiện sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân đối với việc thực thi pháp luật, bảo vệ pháp luật, sự bất bình trước các hành vi vi phạm pháp luật, vì vậy nó có vai trò quan trọng trong việc xây dựng pháp chế và trật tự xã hội. Chẳng hạn, sự bất bình trước một hành vi vi phạm pháp luật của cá nhân hay tập thể sẽ tạo ra dư luận xã hội gây áp lực buộc cơ quan bảo vệ pháp luật phải xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm. Tâm lý pháp luật cũng có thể là tâm lý tiêu cực, chẳng hạn, khi hiện tượng vi phạm pháp luật trở thành phổ biến, người dân trở nên bàng quan, không phản ứng gì hoặc phản ứng theo lối tiêu cực khi nhìn thấy hiện tượng vi phạm pháp luật.

Trạng thái tư tưởng, tình cảm, suy nghĩ của tội phạm có liên quan đến việc chuẩn bị và thực hiện tội phạm, sự hình thành tâm lý phạm tội, ý đồ phạm tội và những biện pháp, phương thức thực hiện tội phạm.

Mỗi tội phạm đều có trạng thái tâm lý riêng, do đó trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, các cơ quan bảo vệ pháp luật đều phải nghiên cứu, phân tích, nắm chắc tâm lý tội phạm; về ý đồ phạm tội, cách thức, hành vi và phương pháp thực hiện tội phạm.

Để nắm chắc tâm lý của tội phạm cũng như để có phương pháp, biện pháp thích hợp phục vụ yêu cầu đấu tranh, khai thác, cũng như trong quá trình cảm hoá giáo dục đối tượng, các cơ quan bảo vệ pháp luật nói chung và trong lực lượng công an nói riêng vấn đề “tâm lý tội phạm" đang được nâng lên thành một bộ môn trong ngành tâm lý học (gọi là tâm lý học tội phạm). Bộ môn này nghiên cứu các quy luật tâm lý có liên quan đến việc chuẩn bị và thực hiện tội phạm; sự hình thành tâm lý tội phạm, ý đồ phạm tội và những kiểu (mẫu hình) hành vi phạm tội, nhân cách tội phạm và nhóm tội phạm nhằm mục đích góp phần nghiên cứu các biện pháp phòng ngừa xã hội, điều tra khám phá tội phạm cũng như giáo dục, cải tạo những người phạm tội.

Ở tạm thời, không ở thường xuyên một cách chính thức trong khoảng thời gian xác định.

Theo quy định của pháp luật, việc tạm trú phải được đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền ở địa phương nơi tạm trú.

Là khoản tiền do Tòa án nhân dân quyết định để đăng báo, tạm ứng chi phí Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản
(Theo khoản 14 Điều 4 Luật phá sản 2014)

Loại điều ước quốc tế được ký kết giữa các quốc gia mang tính chất tạm thời.

Thuật ngữ "tạm ước" được sử dụng để chỉ một thỏa thuận giữa các quốc gia (hoặc các thực thể trong luật quốc tế) nhằm giải quyết tạm thời một công việc nào đó như tạm ước đình chỉ chiến sự trong khi chờ đợi việc giải quyết một cách tổng thể các công việc mà các bên cần giải quyết. Sau khi ký tạm ước, các bên ký kết sẽ tiếp tục đàm phán để giải quyết vụ việc. Nếu các bên thỏa thuận được với nhau trong việc giải quyết tình hình, thì kết quả sẽ là các bên ký được một điều ước quốc tế với tên gọi là hiệp định hoặc công ước hay hiệp ước... chứ không phải là tạm ước nữa, như Tạm ước ngày 9.3.1946 giữa nước Việt Nam dân chủ cộng hòa và Cộng hoà Pháp.

Là hành vi sử dụng không gian mạng, công nghệ thông tin hoặc phương tiện điện tử để phá hoại, gây gián đoạn hoạt động của mạng viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu, phương tiện điện tử.

(Theo Khoản 8, Điều 2, Luật An ninh mạng 2018)

Tặng cho tài sản trong đó bên tặng cho yêu cầu bên được tặng cho thực hiện một hoặc nhiều nghĩa vụ dân sự trước hoặc sau khi được tặng cho. Điều kiện tặng cho không được trái pháp luật, đạo đức xã hội.

Nếu nghĩa vụ phải thực hiện trước khi tặng cho đã thực hiện thì bên tặng cho phải giao tài sản tặng

cho hoặc phải thanh toán nghĩa vụ mà bên được tặng cho đã thực hiện.

Trong trường hợp phải thực hiện nghĩa vụ sau khi tặng cho mà bên được tặng cho không thực hiện

thì bên tặng cho có quyền đòi lại tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại.
 

Là hệ thống hồ sơ, tài liệu về căn cước công dân, được quản lý, phân loại, sắp xếp theo trình tự nhất định để tra cứu và khai thác thông tin.
(Theo khoản 3 Điều 3 Luật Căn cước công dân 2014)

(Hành vi) cất giữ trái phép đối tượng cụ thể (trong người, ở nơi ở, ở nơi làm việc hoặc ở một nơi nào khác).

Do tính chất đặc biệt của một số đối tượng nên hành vi tàng trữ trái phép một trong những đối tượng này bị luật hình sự Việt Nam coi là tội phạm. Đó là: 1) Tội tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự; 2) Tội tàng trữ trái phép vật liệu nổ; 3) Tội tàng trữ trái phép vũ khí thô sơ hoặc công cụ hỗ trợ; 4) Tội tàng trữ trái phép chất phóng xạ; 5) Tội tàng trữ trái phép chất cháy, chất độc; 6) Tội tàng trữ trái phép văn hóa phẩm đồi trụy; 7) Tội tàng trữ trái phép các chất ma tuý; 8) Tội tàng trữ trái phép các tiền chất dùng vào việc sản xuất ma tuý; 9) Tội tàng trữ trái phép các phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất, sử dụng chất ma tuý.

Vật, tiền, hàng hóa, phương tiện có liên quan trực tiếp đến vi phạm hành chính.

Tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có thể bị tạm giữ hoặc bị tịch thu. Việc tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính là hình thức xử phạt bổ sung, được áp dụng kèm theo hình thức xử phạt chính. Người quyết định tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có trách nhiệm bảo quản tang vật, phương tiện đó. Thủ tục và các trường hợp cụ thể bị áp dụng tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính được quy định tại các nghị định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước.

Không áp dụng hình thức xử phạt tịch thu trong trường hợp tang vật, phương tiện bị tổ chức, cá nhân vi phạm chiếm đoạt, sử dụng trái phép, mà phải trả lại cho chủ sở hữu hoặc người quản lý, người sử dụng hợp pháp. Trường hợp tang vật là văn hóa phẩm độc hại, hàng giả không có giá trị sử dụng, vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi, cây trồng thì bị buộc phải tiêu hủy. Cũng có những trường hợp tang vật, phương tiện vi phạm là hàng hóa, vật phẩm, phương tiện bị buộc phải đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc phải tái xuất. Đối với tang vật vi phạm hành chính là hàng hóa, vật phẩm dễ bị hư hỏng thì phải tổ chức bán ngay.

Việc bán tang vật, phương tiện vi phạm hành chính phải qua hình thức đấu giá. Tiền bán đấu giá tang vật, phương tiện vi phạm hành chính phải được nộp vào ngân sách nhà nước sau khi trừ chi phí theo quy định của pháp luật.

Tang vật, phương tiện vi phạm hành chính và việc xử lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính được quy định tại Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính số 44/2002/PL-UBTVQH10 ngày 02.07.2002.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tang vật, phương tiện vi phạm hành chính và việc xử lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính được quy định tại Pháp lệnh xử lý vi phạm hành năm 2012 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 20 tháng 6 năm 2012.

là việc chọn lọc và phối giống hoặc sử dụng các phương pháp khoa học, biện pháp kỹ thuật để tạo ra một dòng, giống vật nuôi mới.

(Theo Khoản 24, Điều 2, Luật Chăn nuôi 2018)

Kết hôn khi chưa đến tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật.

Trên thế giới, tuỳ thuộc vào phong tục, tập quán hôn nhân, mỗi quốc gia có những quy định khác nhau về độ tuổi kết hôn. Theo Luật hôn nhân và gia đình năm 2000, việc nam chưa đến 20 tuổi, nữ chưa đến 18 tuổi (nam chưa bước sang tuổi 20, nữ chưa bước sang tuổi 18) mà kết hôn thì gọi là tảo hôn hoặc kết hôn vi phạm Điều kiện về độ tuổi kết hôn. Việc kết hôn vi phạm độ tuổi kết hôn theo luật định thì việc kết hôn đó là trái pháp luật, Toà án có quyền huỷ bỏ việc kết hôn đó (xt. Huỷ việc kết hôn trái pháp luật).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tảo hôn được quy định tại Khoản 8 Điều 3 Luật hôn nhân gia đình năm 2014 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 19 tháng 06 năm 2014.

Là chất không phải thành phần tự nhiên của thủy sản.

(Theo Khoản 28, Điều 3, Luật Thủy sản 2017)

Là sản phẩm báo chí xuất bản định kỳ, đăng tin, bài có tính chất chuyên ngành, được truyền dẫn trên môi trường mạng.

(Theo Khoản 15, Điều 3, Luật báo chí 2015)

Là sản phẩm báo chí xuất bản định kỳ để công bố kết quả nghiên cứu khoa học, thông tin về hoạt động khoa học chuyên ngành.

(Theo Khoản 16, Điều 3, Luật báo chí 2015)

Việc xếp các văn bản pháp luật theo những tiêu chí nhất định như trình tự thời gian ban hành, thứ bậc của văn bản, của cơ quan ban hành văn bản hoặc theo loại, nhóm đối tượng điều chỉnh của pháp luật, trong đó nội dung các văn bản quy phạm pháp luật được giữ nguyên mà kết quả là việc xuất bản những tập văn bản pháp luật (có khi được gọi là tập luật lệ) được ban hành trong một khoảng thời gian nhất định   5 năm, 10 năm hoặc dài hơn, theo từng chuyên đề, thường là về từng ngành luật, từng chế định pháp luật nhất định.

Tập hợp hoá pháp luật là một trong hai hình thức hệ thống hoá pháp luật. Tập hợp hoá pháp luật nhằm mục đích nghiên cứu pháp luật một cách có hệ thống. Kết quả của tập hợp hoá không tạo ra văn bản pháp luật mới song nó là một bước quan trọng làm tiền đề cho pháp điển hóa pháp luật. Ví dụ: tập hợp hoá các văn bản pháp luật về quản lý đất đai, tập hoá hoá các văn bản pháp luật về tài chính, ngân hàng, tập hợp hoá các văn bản pháp luật về bảo vệ thiên nhiên và môi trường.

Những quy tắc xử sự được hình thành một cách tự phát lâu ngày thành thói quen trong đời sống xã hội hoặc giao lưu quốc tế, đang tồn tại và được các chủ thể thừa nhận như là quy tắc xử sự chung.

Tập quán có thể chỉ đơn thuần không mang tính pháp lý như tập quán du canh của đồng bào một số dân tộc thiểu số ở miền Tây Bắc.

Tập quán được tuân thủ chủ yếu bằng thói quen và dư luận xã hội nhưng cũng có thể được vận dụng như một quy tắc xử sự thay thế quy định của pháp luật như trong trường hợp pháp luật không quy định và các bên không có thoả thuận thì có thể áp dụng tập quán... (Điều 3 Bộ luật dân sự năm 2005). Đối với những trường hợp mà pháp luật của Việt Nam, điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký kết hoặc gia nhập chưa có quy định thì có thể áp dụng tập quán và thông lệ quốc tế, nếu việc áp dụng tập quán và thông lệ quốc tế đó không trái với những nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam. Có những tập quán do tính hợp lý và phù hợp, đáp ứng nhu cầu của một lĩnh vực quan hệ xã hội nhất định nên được Nhà nước chính thức thừa nhận và đảm bảo việc tôn trọng, chấp hành và trở thành pháp luật tập quán (tập quán pháp).

Là những quy tắc xử sự được thừa nhận và áp dụng rộng rãi trong quan hệ giữa các quốc gia.

Tập quán quốc tế được hình thành từ nghị quyết của các tổ chức quốc tế, phán quyết của tòa án quốc tế, điều ước quốc tế. Đặc biệt hơn, tập quán quốc tế có thể được hình thành từ hành vi đơn phương của một quốc gia hoặc từ quy tắc xử sự của một quốc gia văn minh. Tập quán quốc tế được khởi xướng từ các nước châu Âu lục địa như Pháp, Đức, Áo, Hungary... và đầu tiên xuất phát từ các nghi lễ ngoại giao giữa các quốc gia, về sau tập quán quốc tế được áp dụng rộng rãi sang cả các lĩnh vực khác. Tập quán quốc tế có thể là các quy tắc xử sự không thành văn được hình thành từ thực tiễn quan hệ quốc tế hoặc được chính thức ghi nhận trong các văn kiện giữa các quốc gia. Tập quán quốc tế được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực của đời sống quốc tế như chính trị, quân sự, ngoại giao, kinh tế, thương mại.

Tập quán quốc tế chỉ có thể trở thành nguồn của Tư pháp quốc tế khi được pháp luật trong nước quy định áp dụng hoặc được các quốc gia hữu quan quy định trong điều ước quốc tế hoặc được các bên chủ thể tham gia quan hệ tư pháp quốc tế thỏa thuận (với điều kiện việc áp dụng hoặc hậu quả của việc áp dụng tập quán quốc tế đó không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật của các bên).

Tập quán quốc tế được Nhà nước Việt Nam thừa nhận trong quan hệ với các quốc gia khác trên thế giới. Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, tập quán quốc tế được vận dụng để xây dựng các quy phạm pháp luật hoặc được thừa nhận như những quy định bắt buộc trong trường hợp pháp luật Việt Nam chưa có quy định cụ thể về vấn đề đó. Điều này có thể gặp ở trong các bộ luật, luật, đặc biệt là những phần quy định về các quan hệ pháp luật có yếu tố nước ngoài hoặc quan hệ với nước ngoài, chẳng hạn trong Luật thương mại, Luật hàng hải, Luật hàng không...

Là thói quen được thừa nhận rộng rãi trong hoạt động thương mại trên một vùng, miền hoặc một lĩnh vực thương mại, có nội dung rõ ràng được các bên thừa nhận để xác định quyền và nghĩa vụ của các bên trong hoạt động thương mại.

(Theo Khoản 4, Điều 3, Luật Thương mại 2005)

Thói quen thương mại được hình thành lâu đời, có nội dung cụ thể, rõ ràng, được áp dụng liên tục và được thừa nhận trong quan hệ thương mại quốc tế.

Tập quán thương mại quốc tế được áp dụng phổ biến nhất trong thương mại quốc tế là các điều kiện giao hàng trong INCOTERMS do Phòng thương mại quốc tế (ICC) phát hành.

Là quy tắc xử sự có nội dung rõ ràng về quyền, nghĩa vụ của các bên trong quan hệ hôn nhân và gia đình, được lặp đi, lặp lại trong một thời gian dài và được thừa nhận rộng rãi trong một vùng, miền hoặc cộng đồng.
(Theo khoản 4 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình 2014)

Nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước thể hiện việc tập trung quyền lực vào tay một người hoặc một cơ quan.

Ở nhà nước quân chủ trung ương tập quyền, quyền lực nhà nước tập trung vào trong tay vua. Ở nhà nước xã hội chủ nghĩa, quyền lực nhà nước tổ chức thực hiện theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Ở nước ta, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất là Quốc hội.

Tập hợp những người lao động có quan hệ với nhau về công việc trong phạm vi sử dụng lao động nhất định.

Phạm vi tập thể lao động có thể rộng hẹp khác nhau theo từng phòng, ban, phân xưởng, doanh nghiệp, tổng công ty, hãng sản xuất... Tập thể lao động có thể có những quyền lợi, chế độ chung như thời gian làm việc, nghỉ ngơi, mức tiền lương tối thiểu, chế độ phụ cấp... Các quyền lợi chung này thường được phản ánh trong thỏa ước lao động tập thể. Họ có thể cùng liên kết đấu tranh cho những quyền lợi chung đó. Tổ chức lao động quốc tế (ILO) có Công ước số 135 năm 1971 bảo vệ và tạo điều kiện thuận lợi cho đại diện tập thể lao động.

Theo pháp luật Việt Nam, đại diện chính thức cho tập thể lao động là tổ chức công đoàn của những người lao động trong tập thể đó.

là phương tiện giao thông đường sắt được lập bởi đầu máy và toa xe hoặc đầu máy chạy đơn, toa xe động lực, phương tiện động lực chuyên dùng di chuyển trên đường sắt.

(Theo Khoản 28, Điều 3, Luật đường sắt 2017)

Là phương tiện hoạt động trên không bao gồm máy bay, tàu lượn, khí cầu và những phương tiện bay khác.

(Theo Khoản 10, Điều 4, Luật Biên giới Quốc gia 2003)