Thuật ngữ pháp lý

Là việc hoàn thành các thủ tục hải quan để hàng hóa được nhập khẩu, xuất khẩu hoặc đặt dưới chế độ quản lý nghiệp vụ hải quan khác.
(Theo khoản 21 Điều 4 Luật Hải quan 2014)

là tin, dữ liệu được chứa đựng trong văn bản, hồ sơ, tài liệu có sẵn, tồn tại dưới dạng bản viết, bản in, bản điện tử, tranh, ảnh, bản vẽ, băng, đĩa, bản ghi hình, ghi âm hoặc các dạng khác do cơ quan nhà nước tạo ra.

(Theo Khoản 1, Điều 2, Luật tiếp cận thông tin 2016)

Là thông tin gắn với việc xác định danh tính của một người cụ thể.
(Theo khoản 15 Điều 3 Luật an toàn thông tin mạng 2015)

là tin, dữ liệu được tạo ra trong quá trình cơ quan nhà nước thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật, được người có thẩm quyền của cơ quan nhà nước đó ký, đóng dấu hoặc xác nhận bằng văn bản.

(Theo Khoản 2, Điều 2, Luật tiếp cận thông tin 2016)

Là những thông tin, dữ liệu về hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh; tổ chức, cá nhân tham gia các hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh và các thông tin khác liên quan đến hoạt động hải quan.
(Theo khoản 22 Điều 4 Luật Hải quan 2014)

Là số liệu, dữ liệu về môi trường dưới dạng ký hiệu, chữ viết, chữ số, hình ảnh, âm thanh hoặc dạng tương tự.
(Theo khoản 29 Điều 3 Luật bảo vệ môi trường 2014)

là thông tin về người nộp thuế và thông tin liên quan đến nghĩa vụ thuế của người nộp thuế do người nộp thuế cung cấp, do cơ quan quản lý thuế thu thập được trong quá trình quản lý thuế.

(Theo Khoản 19, Điều 3, Luật Quản lý thuế 2019)

Là thông tin liên quan đến công ty đại chúng hoặc quỹ đại chúng chưa được công bố mà nếu được công bố có thể ảnh hưởng lớn đến giá chứng khoán của công ty đại chúng hoặc quỹ đại chúng đó.

(Theo Khoản 32, Điều 6, Luật Chứng khoán 2006)

Là dữ liệu thống kê được xử lý, tổng hợp và phân tích theo phương pháp, quy trình, chuyên môn, nghiệp vụ thống kê để phản ánh đặc trưng, thuộc tính của hiện tượng nghiên cứu. Thông tin thống kê gồm số liệu thống kê và bản phân tích số liệu đó.
(Theo khoản 18 Điều 3 Luật thống kê 2015)

Là thông tin thống kê do hoạt động thống kê nhà nước tạo ra, có giá trị pháp lý, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố.
(Theo khoản 19 Điều 3 Luật thống kê 2015)

Hình thức văn bản quy phạm pháp luật do Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ ban hành để hướng dẫn thực hiện văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên. Thông tư thường là văn bản hướng dẫn nghị định của Chính phủ, liên quan đến ngành hay lĩnh vực do bộ, ngành quản lý. Thông tư có hai loại: thông tư do một bộ, ngành ban hành và thông tư liên tịch do hai hay nhiều bộ, ngành ban hành để hướng dẫn nghị định của chính phủ có liên quan đến các lĩnh vực do các bộ, ngành đó quản lý (xt. Thông tư liên tịch).

Hình thức văn bản quy phạm pháp luật do Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ ban hành để hướng dẫn thực hiện văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên. Thông tư thường là văn bản hướng dẫn nghị định của Chính phủ, liên quan đến ngành hay lĩnh vực do bộ, ngành quản lý. Thông tư có hai loại: thông tư do một bộ, ngành ban hành và thông tư liên tịch do hai hay nhiều bộ, ngành ban hành để hướng dẫn nghị định của chính phủ có liên quan đến các lĩnh vực do các bộ, ngành đó quản lý (xt. Thông tư liên tịch).

Thông tư do các bộ, cơ quan ngang bộ, hoặc giữa các cơ quan đó với tổ chức chính trị - xã hội phối hợp ban hành.

Theo quy định tại Điều 71 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì thông tư liên tịch giữa các bộ, cơ quan ngang bộ, được ban hành để hướng dẫn thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội; pháp lệnh, nghị quyết của uỷ ban thường vụ Quốc hội; lệnh, quyết định của Chủ tịch nước; nghị quyết, nghị định của Chính phủ; quyết định, chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan đó. Theo quy định tại Điều 72 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì thông tư liên tịch giữa Tòa án nhân dân tối cao với Viện kiểm sát nhân dân tối cao; thông tư liên tịch giữa bộ, cơ quan ngang bộ với Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao được ban hành để hướng dẫn việc áp dụng thống nhất pháp luật trong hoạt động tố tụng và những vấn đề khác liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan đó.

Theo quy định tại Điều 73 của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì thông tư liên tịch giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền với cơ quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội được ban hành để hướng dẫn thi hành những vấn để mà pháp luật quy định về việc tổ chức chính trị - xã hội đó tham gia quản lý nhà nước.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, xây dựng, ban hành thông tư liên tịch được quy định tại Điều 101 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 22 tháng 6 năm 2015.

Là việc Nhà nước ra quyết định hành chính để thu lại quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất đã giao cho tổ chức, uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn quản lý theo quy định của Luật đất đai

Theo Điều 38 Luật đất đai năm 2003: Nhà nước thu hồi đất trong các trường hợp: 1) Nhà nước sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, phát triển kinh tế; 2) Tổ chức được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất, được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất mà tiền sử dụng đất có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước hoặc cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm bị giải thể, phá sản, chuyển đi nơi khác, giảm hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất; 3) sử dụng đất không đúng mục đích, sử dụng đất không có hiệu quả; 4) Người sử dụng đất cố ý huỷ hoại đất; 5) Đất được giao không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền; 6) Đất bị lấn, chiếm trong các trường hợp: đất chưa sử dụng bị lấn, chiếm; đất không được chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đất đai mà người sử dụng đất do thiếu trách nhiệm để bị lấn, chiếm; 7) Cá nhân sử dụng đất chết mà không có người thừa kế; 8) Người sử dụng đất tự nguyện trả lại đất; 9) Người sử dụng đất

cố ý không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước; 10) Đất được Nhà nước giao, cho thuê có thời hạn mà không được gia hạn khi hết thời hạn; 11) Đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liến; đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liền; đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liền; 12) Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liền hoặc tiến độ sử dụng đất chậm hơn 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư, kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất đó cho phép.

Hơn nữa, Luật đất đai năm 2003 quy định rõ các trường hợp thu hồi đất mà không bồi thường (Điều 43); việc thu hồi đất và quản lý quỹ đất đã thu hồi (Điều 41) và bồi thường tái định cư cho người có đất bị thu hồi (Điều 42) nhằm không những bảo đảm lợi ích của Nhà nước, của xã hội mà còn bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho người sử dụng đất, giúp họ nhanh chóng ổn định cuộc sống. Việc thu hồi đất chuyển từ cơ chế hành chính (do uỷ ban nhân dân các cấp hay còn gọi là cơ quan công quyền thực hiện) sang cơ chế kinh tế (do Tổ chức phát triển quỹ đất hay còn gọi là tổ chức kinh tế thực hiện) phù hợp với điều kiện kinh tế thị trường. Bên cạnh việc thu hồi đất, Nhà nước còn tiến hành việc trưng dụng đất có thời hạn trong trường hợp có nhu cầu khẩn cấp của chiến tranh, thiên tai hoặc trong tình trạng khẩn cấp khác (Điều 45).

Mặt khác, thẩm quyền thu hồi đất được quy định rất cụ thể: 1) uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quyết định thu hồi đất đối với tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài; 2) uỷ ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh quyết định thu hồi đất đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc đối tượng được mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam; 3) Cơ quan có thẩm quyền thu hồi đất trên đây không được uỷ quyền (Điều 44).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, thu hồi đất được quy định tại Điều 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70 và  Điều 71 Luật đất đai năm 2013 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 29 tháng 11 năm 2013.

Khoản tiền công bù đắp cho sức lao động đã bỏ ra để thực hiện một công việc, căn cứ vào khối lượng, chất lượng công việc theo thời gian lao động hoặc theo thoả thuận giữa các bên.

Về nguyên tắc, thù lao chỉ được trả khi công việc đã hoàn thành.

Bắt đầu tiếp nhận một vụ việc để xem xét và giải quyết.

Theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự, thụ lý vụ án là việc toà dân sự nhận đơn yêu cầu của đương sự đề nghị xem xét giải quyết một vụ việc để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, pháp nhân, tổ chức, cơ quan.

Theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự, thụ lý vụ án là việc toà án có thẩm quyền xét xử tiếp nhận vụ án thông qua việc viện kiểm sát nhân dân có quyết định truy tố bị can với bản cáo trạng và hồ sơ vụ án chuyển sang tòa án có thẩm quyền bắt đầu việc xem xét, giải quyết vụ án.

Là thao tác kỹ thuật nhằm xác định một hay nhiều đặc tính của sản phẩm, hàng hóa theo một quy trình nhất định.

(Theo Khoản 10, Điều 3, Luật chất lượng sản phẩm, hàng hóa 2007)

Khoản của cải thường được tính thành tiền mà một cá nhân, một doanh nghiệp hoặc một nền kinh tế nhận được trong một khoảng thời gian nhất định từ công việc, dịch vụ hoặc hoạt động nào đó.

Thu nhập có thể gồm các khoản như tiền lương, tiền công, tiền cho thuê tài sản, lợi nhuận kinh doanh. Thu nhập có thể có được từ nhiều nguồn khác nhau, có thể từ lao động, từ việc sở hữu những giấy tờ có giá trị, từ thừa kế, được tặng cho... Theo Điều 58 Hiến pháp năm 1992, công dân có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp. Như vậy, những thu nhập bất hợp pháp, không có cơ sở pháp lý, không được Nhà nước, xã hội thừa nhận. Thu nhập của từng cá nhân, từng hộ gia đình, từng đơn vị sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và cả một nước luôn là mối quan tâm lớn của xã hội. Trong quá trình lao động, sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, con người tạo ra một lượng của cải nhất định và được xã hội phân phối lại những khoản của cải tương ứng, thích hợp. Mỗi phương thức sản xuất, mỗi hình thức sở hữu có một hình thức phân phối thu nhập cá nhân thích hợp và khi có hình thức phân phối thu nhập cá nhân phù hợp, có thể tạo được động lực mạnh mẽ khai thác được các tiềm năng xã hội, trực tiếp góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển. Thu nhập quốc dân là toàn bộ những của cải và lợi nhuận do nền kinh tế của một nước tạo ra trong một thời gian nhất định, thường là một năm, giá trị mới được tạo ra trong phạm vi một nền kinh tế quốc dân của một nước nhất định.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, một người có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp được quy định tại Điều 32 Hiến pháp 2013 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 28 tháng 11 năm 2013.

Khoản tiền hoặc lợi ích vật chất mà người lao động thu được do đã bỏ sức lao động để hoàn thành nghĩa vụ đối với một chủ thể khác thông qua hợp đồng (đối với người tham gia lao động theo chế độ hợp đồng lao động) hoặc hưởng lương từ ngân sách Nhà nước cấp (đối với người được tuyển dụng vào các cơ quan nhà nước khác nhau, hưởng lương từ ngân sách nhà nước).

Là thư điện tử, tin nhắn được gửi đến người nhận mà người nhận đó không mong muốn hoặc không có trách nhiệm phải tiếp nhận theo quy định của pháp luật.

(Theo Khoản 15, Điều 4, Luật Công nghệ thông tin 2006)

Văn bản chứa đựng những thông tin mà một người muốn báo cho một (hoặc nhiều) người khác biết.

Theo nghĩa rộng nhất, thư tín là bất kì thông tin nào được ghi nhận dưới một hình thức vật chất nhất định và được chuyển từ một người (người gửi) sang một người khác (người nhận), theo ý chí của người gửi. Hình thức vật chất đó đồng thời cũng là phương thức bảo quản thông tin trong quá trình di chuyển từ người gửi sang người nhận.

Trong xã hội hiện đại, hình thức của thư tin rất đa dạng. Có thể ghi nhận bốn hình thức phổ biến nhất sau: 1) Thư viết trên giấy, là loại thư tín cổ điển. Thông tin được ghi nhận trên giấy có thể bằng chữ viết thông thường hoặc bằng một hệ thống ký hiệu quy ước giữa chủ thể gửi thông tin và chủ thể nhận thông tin (gọi là mật mã trong ngôn ngữ thông dụng); 2) Thông tin có thể được chứa đựng trong băng, dĩa từ dưới dạng chữ viết, tiếng nói, hình ảnh hoặc cả ba; 3) Thư được soạn thảo trên máy vi tính và gửi từ một địa chỉ điện tử đến một địa chỉ điện tử khác, thông qua mạng Internet; 4) Nhắn tin qua điện thoại, đây là việc để lại lời nhắn trên hộp thư thoại hoặc hộp tin nhắn của một số điện thoại. Lời nhắn trên hộp thư thoại tồn tại dưới dạng lời nói (lời độc thoại) được ghi âm; lời nhắn trên hộp tin nhắn được ghi nhận dưới dạng chữ viết hoặc các ký hiệu viết khác. Nhắn tin qua điện thoại cũng được coi là một loại thư tín, do lời nhắn, sau khi được ghi nhận, tồn tại độc lập với ký ức của người nhắn tin.

Việc ghi nhận thông tin dưới một hình thức vật chất nhất định, còn gọi là việc soạn thảo thư tín, phải xuất phát từ ý chí của chủ thể gửi thông tin. Bởi vậy, người ta nói rằng các cuộc điện đàm được ghi âm không phải là thư tín, trừ trường hợp việc ghi âm được thực hiện với sự đồng ý của cả hai bên tham gia điện đàm; trong trường hợp một bên không biết việc ghi âm, thì không thể nói rằng việc ghi âm được thực hiện theo ý chí của bên đó.

Chủ thể nhận thông tin do chủ thể gửi thông tin xác định. Việc xác định đó không cần được sự đồng ý của chủ thể nhận thông tin. Bí mật thư tín là một quyền được pháp luật bảo vệ.

1. Hình thức thanh toán được thực hiện từ khoản tiền do người có nghĩa vụ chi trả (bên mua) lưu ký trước ở trung gian thanh toán để trả cho bên thụ hưởng (bên bán) theo các phương thức thanh toán và điều kiện ghi trong văn bản do người có nghĩa vụ chi trả lập.

Thanh toán bằng thư tín dụng được dùng để thanh toán tiền hàng trong điều kiện bên bán hàng đòi hỏi phải có đủ tiền để chi trả ngay và phù hợp với tổng số tiền hàng đã giao theo hợp đồng hoặc đơn đặt hàng đã ký.

Việc người có nghĩa vụ chi trả (bên mua) lập văn bản yêu cầu tổ chức quản lý tài khoản của mình trích tài khoản tiền gửi hoặc gửi tiền ở tổ chức quản lý tài khoản để thanh toán cho bên bán gọi là mở thư tín dụng. Văn bản ghi nhận yêu cầu của bên mua gọi là giấy mở thư tín dụng. Mỗi thư tín dụng chỉ được dùng để trả cho một bên thụ hưởng với tổng số tiền thanh toán được xác định trước. Khi mở thư tín dụng, người mua phải lưu ký hoặc được ngân hàng bảo lãnh cho vay một số tiền bằng số tiền mở thẻ tín dụng để bảo đảm trả tiền cho người bán. Thư tín dụng hình thành trên cơ sở và để thực hiện hợp đồng mua bán, nhưng hoàn toàn độc lập với hợp đồng mua bán.

Thư tín dụng là phương tiện quan trọng về phương thức tín dụng chứng từ. Đây là hình thức thanh toán quốc tế áp dụng phổ biến trong các quyền hạn ngoại thương.

2. (Letter of credit – L/C) Văn bản cam kết, theo đó, ngân hàng phục vụ người nhập khẩu (người mua) cam kết trả tiền cho người xuất khẩu (người hưởng thanh toán) để người xuất khẩu giao hàng cho người nhập khẩu và nhận tiền thành toán theo các điều kiện của L/C. Thanh toán theo thư tín dụng (L/C) là hình thức thanh toán được áp dụng rộng rãi trong quan hệ thương mại quốc tế, mang các đặc tính của hình thức cấp tín dụng (bảo lãnh ngân hàng). So với phương thức thanh toán bằng thư tín dụng .qua trung gian thanh toán đối với các chủ thể trong nước, thanh toán theo thư tín dụng trong quan hệ thương mại quốc tế phức tạp hơn về cơ cấu chủ thể và nội dung quan hệ.

Trong quan hệ thanh toán bằng L/C có các chủ thể sau: 1) Người nhập khẩu: Người yêu cầu ngân hàng phục vụ mình mở L/C  và có nghĩa vụ hoàn trả tiền cho ngân hàng mở L/C  sau khi ngân hàng mở L/C đã thanh toán cho người xuất khẩu theo đúng điều kiện của L/C ; 2) Ngân hàng mở L/C : người lập L/C , trả tiền cho người xuất khẩu và là chủ nợ của người nhập khẩu sau khi đã thanh toán cho người xuất khẩu; 3) Chi nhánh hoặc đại lý của ngân hàng mở L/C :Người có trách nhiệm chuyển giao bản gốc L/C  cho người xuất khẩu để người xuất khẩu giao hàng cho người nhập khẩu đồng thời là người tiếp nhận hồ sơ thanh toán do người xuất khẩu nộp để ngân ngân hàng L/C  xem xét và thanh toán cho người xuất khẩu nếu phù hợp với điều kiện của L/C ; 4) Người xuất khẩu: người thụ hưởng số tiến thanh toán từ L/C . Người xuất khẩu có quyền từ chối việc giao hàng hóa nếu nội dung L/C  không phù hợp với hợp đồng. Người nhập khẩu, ngân hàng mở L/C  có quyền từ chối thanh toán nếu yêu cầu thanh toán không phù hợp với L/C.

Thủ tục tố tụng dân sự đặc biệt, trong đó tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài, quyết định của trọng tài nước ngoài.

Việc công nhận và thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài và quyết định của trọng tài nước ngoài góp phần mở rộng và phát triển quan hệ hợp tác với nước ngoài, bảo vệ lợi ích của nhà nước, bảo hộ quyền và lợi ích chính đáng của pháp nhân, công dân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài.

Ở Việt Nam, việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài được thực hiện từ ngày 01.7.1993 theo quy định của Pháp lệnh công nhận và thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài năm 1993; việc công nhận và cho thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài được thực hiện từ ngày 01.01.996 theo quy định của Pháp lệnh công nhận và thi hành tại Việt Nam quyết định của trọng tài nước ngoài năm 1996. Hiện nay, việc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài, quyết định của trọng tài nước ngoài được thực hiện theo các quy định tại Phần thứ VI Bộ luật tố tụng dân sự.

Theo Điều 343 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004, thì toà án Việt Nam chỉ xem xét, công nhận và cho thi hành tại Việt Nam những bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài và quyết định của trọng tài nước ngoài trong những trường hợp sau:

Bản án, quyết định dân sự của tòa án, quyết định của trọng tài nước ngoài của nước mà Việt Nam và nước đó đã ký kết hoặc gia nhập điều ước quốc tế về vấn đề này; 2) Bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài, quyết định của trọng tài nước ngoài được pháp luật Việt Nam quy định công nhận và cho thi hành; 3) Quyết định của trọng tài nước ngoài trong trường hợp quyết định được tuyên tại nước hoặc của trọng tài của nước mà Việt Nam đã ký kết hoặc gia nhập điều ước quốc tế về vấn đề này.

Ngoài ra, bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài, quyết định của trọng tài nước ngoài cũng có thể được Tòa án Việt Nam xem xét công nhận và cho thi hành tại Việt Nam trên cơ sở có đi có lại mà không đòi hỏi Việt Nam và nước đó phải kí kết hoặc gia nhập điều ước quốc tế về vấn đề đó.

Bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam và không có đơn yêu cầu không công nhận thì đương nhiên được công nhận tại Việt Nam theo điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc gia nhập. Tòa án Việt Nam chỉ xem xét việc không công nhận bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam khi có đơn yêu cầu không công nhận.

Toà án nhân dân cấp tỉnh nơi người phải thi hành bản án, quyết định dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của tòa án nước ngoài cư trú, làm việc, nếu người phải thi hành án là cá nhân hoặc nơi người phải thi hành án có trụ sở, nếu người phải thi hành án là cơ quan, tổ chức hoặc nơi có tài sản liên quan đến việc thi hành bản án, quyết định của toà án nước ngoài có thẩm quyền giải quyết yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của tòa án nước ngoài; tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi người gửi đơn cư trú, làm việc, nếu người gửi đơn là cá nhân hoặc nơi người gửi đơn có trụ sở, nếu người gửi đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết yêu cầu không công nhận bản án, quyết định dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của tòa án nước ngoài không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam; toà án nhân dân cấp tỉnh nơi người phải thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài cư trú, làm việc, nếu người phải thi hành là cá nhân hoặc nơi người phải thi hành có trụ sở, nếu người phải thi hành là cơ quan, tổ chức hoặc nơi có tài sản liên quan đến việc thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài có thẩm quyền giải quyết yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam quyết định của trọng tài nước ngoài;

Người có yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoài phải gửi đơn yêu cầu kèm theo các giấy tờ được quy

định tại điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia đến Bộ Tư pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Bộ Tư pháp chuyển hồ sơ đến Toà án có thẩm quyền giải quyết. Toà án mở phiên họp xét đơn yêu cầu với sự có mặt của người phải thi hành án hoặc người đại diện hợp pháp của họ. Việc xét đơn yêu cầu được tiến hành nếu người phải thi hành án hoặc người đại diện hợp pháp của họ yêu cầu Toà án xét đơn vắng mặt họ hoặc sau hai lần triệu tập hợp lệ mà những người này vẫn vắng mặt. Hội đồng xét đơn yêu cầu gồm 3 thẩm phán. Hội đồng xét đơn yêu cầu không xét lại vụ việc mà chỉ kiểm tra đối chiếu bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài và các giấy tờ kèm theo với các quy định của pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia để quyết định. Sau khi xem xét đơn yêu cầu, các giấy tờ, tài liệu kèm theo, nghe ý kiến của người được triệu tập, của Kiểm sát viên, Hội đồng thảo luận và quyết định theo đa số.

Đương sự có quyền kháng cáo, Viện kiểm sát có quyền kháng nghị quyết định của toà án Việt Nam công nhận hoặc không công nhận bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài, quyết định của trọng tài nước ngoài để yêu cầu tòa án cấp trên trực tiếp xét lại theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự.

Bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài, quyết định của trọng tài nước ngoài được tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành tại Việt Nam được thi hành theo quy định của pháp luật Việt Nam về thi hành án dân sự.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, toà án Việt Nam chỉ xem xét, công nhận và cho thi hành tại Việt Nam những bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài và quyết định của trọng tài nước ngoài trong những trường hợp được quy định tại Điều 423 và Điều 424 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015.

Những việc cụ thể mà các cá nhân, tổ chức có thẩm quyền theo quy định của pháp luật phải thực hiện theo một trình tự để giải quyết tranh chấp lao động giữa tập thể người lao động và người sử dụng lao động.

Việc giải quyết các tranh chấp lao động tập thể có thể theo thủ tục riêng hoặc giống như các tranh chấp lao động cá nhân tuỳ theo pháp luật của từng nước, ở Việt Nam, giải quyết tranh chấp lao động tập thể được quy định thành một thủ tục riêng từ năm 1992 nhưng thực tế thực hiện từ khi Bộ luật lao động năm 1994 có hiệu lực. Bộ luật này được sửa đổi, bổ sung năm 2002. Các tranh chấp lao động tập thể được giải quyết tại Hội đồng hòa giải lao động cơ sở hoặc hoà giải viên lao động của cơ quan quản lý nhà nước về lao động, cấp huyện nếu Không có Hội đồng hòa giải lao động cơ sở. Nếu hoà giải không thành thì các bên có quyền yêu cầu hội trọng tài lao động cấp tỉnh giải quyết. Nếu tập thể lao động hoặc người sử dụng lao động không đồng ý với quyết định của Hội đồng trọng tài lao động về quyền và lợi ích liên quan đến việc làm, tiền lương, thu nhập và các điều kiện lao động khác; về việc thực hiện thỏa ước lao động; về quyền thành lập, gia nhập, hoạt động công đoàn hoặc các tranh chấp khác về lao động mà pháp luật có quy định thì có quyền khởi kiện ra Toà án nhân dân.

Thủ tục bắt buộc đối với việc xuất khẩu hoặc nhập khẩu hàng hoá, theo đó cơ quan hải quan của một nước thực hiện các công việc cần thiết theo quy định của pháp luật nước mình để kiểm soát hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu.

Cách thức và trình tự thực hiện thẩm quyền quản lý hành chính nhà nước của các chủ thể quản lý hành chính nhà nước và cách thức tham gia vào các công việc quản lý hành chính nhà nước của các cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình trong quản lý hành chính nhà nước theo quy định của pháp luật.

Trong thủ tục hành chính có chủ thể thực hiện thủ tục hành chính và chủ thể tham gia thủ tục hành chính. Chủ thể thực hiện thủ tục hành chính là chủ thể có thẩm quyền nhân danh Nhà nước tiến hành các thủ tục hành chính bao gồm các cơ quan nhà nước, tổ chức và những người có thẩm quyền. Chủ thể tham gia thủ tục hành chính có thể là cơ quan, tổ chức hoặc công dân.

Thủ tục hành chính có những đặc trưng: 1) Thủ tục hành chính tuy do nhiều cơ quan Nhà nước, cán bộ, công chức thực hiện nhưng cơ quan hành chính nhà nước và cán bộ, công chức thuộc những cơ quan này là chủ thể chủ yếu; 2) Thủ tục hành chính do pháp luật hành chính quy định và có tính chất bắt buộc đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; 3) Thủ tục hành chính có nhiều loại khác

nhau; 4) Thủ tục hành chính gắn với công tác công văn, giấy tờ của Nhà nước.

Thủ tục hành chính có 3 loại: thủ tục hành chính nội bộ, thủ tục hành chính liên hệ và văn thư hành chính.

Toàn bộ các quy phạm pháp luật về thủ tục hành chính tạo thành chế định thủ tục hành chính - chế định quan trọng của luật hành chính. Chỉ có các hoạt động quản lý hành chính nhà nước đã được quy phạm thủ tục hành chính điều chỉnh mới là thủ tục hành chính. Còn các hoạt động tổ chức - tác nghiệp cụ thể nào đó trong hoạt động quản lý hành chính không được các quy phạm thủ tục hành chính điều chỉnh thì không phải là thủ tục hành chính.

Trình tự, cách thức giao kết và thực hiện hợp đồng mua bán nhà ở.

Theo quy định của pháp luật, hợp đồng mua bán nhà ở phải được lập thành văn bản, có chứng nhận của công chứng nhà nước hoặc ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền (quận, huyện). Các bên phải đăng ký trước bạ, sang tên tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền (quận, huyện với nhà ở nông thôn; tỉnh, thành phố đối với nhà ở thành phố, thị xã, thị trấn).

Quyền sở hữu nhà ở được chuyển cho bên mua kể từ thời điểm đăng ký quyền sở hữu.

Là thủ tục tố tụng hình sự được rút ngắn về thời gian tố tụng, giảm lược một số thủ tục nhất định nhưng vẫn bảo đảm các nguyên tắc chung của tố tụng hình sự, nhằm giúp cho việc điều tra, truy tố, xét xử được nhanh chóng đối với những vụ án nhất định.

Thủ tục rút gọn được quy định tương đối lớn. Năm 1946 Chính phủ Lâm thời đã ban hành sắc lệnh số 51-SL ngày 17.4.1946 quy định về hướng giải quyết đối với các vụ án đơn giản, phạm pháp quả tang, hình phạt tù từ 5 năm trở xuống (Điều 23 sắc lệnh 51-SL).

Trong giai đoạn từ năm 1954 đến trước khi có Bộ luật tố tụng hình sự năm 1988 các cơ quan chức năng đã ban hành nhiều văn bản dưới luật quy định về thủ tục rút gọn trong pháp luật tố tụng hình sự. Điển hình là các văn bản: Thông tư số 139-TTg ngày 28.5.1974 của Thủ tướng Chính phủ hướng dẫn về thủ tục điều tra, truy tố, xét xử các vụ án phạm pháp quả tang; Thông tư số 10-TATC ngày 08.7.1974 của Toà án nhân dân tối cao về thủ tục rút ngắn trong việc điều tra, truy tố, xét xử một số án hình sự ít quan trọng, phạm pháp quả tang, đơn giản, rõ ràng; Chỉ thị số 954-CP ngày 17.8.1974 của Bộ Công an hướng dẫn về việc áp dụng thủ tục rút ngắn đối với các vụ án hình sự ít nghiêm trọng...

Thông tư số 139-TTg ngày 28.5,1974 của Thủ tướng Chính phủ hướng dẫn về thủ tục điều tra, truy tố, xét xử các vụ án phạm pháp quả tang quy định: đối với những vụ phạm tội quả tang không thuộc loại trọng án, có đủ chứng cứ, bị can nhận tội, thì cơ quan công an lập biên bản để đưa sang Viện kiểm sát nhân dân để quyết định chuyển thẳng sang Toà án xét xử...

Thông tư số 10-TATC ngày 08.7.1974 của Toà án nhân dân tối cao về thủ tục rút ngắn trong việc điều tra, truy tố, xét xử một số án hình sự ít quan trọng, phạm pháp quả tang, đơn giản, rõ ràng đã hướng dẫn tương đối chi tiết về điều kiện áp dụng thủ tục rút ngắn đối với những vụ án hình sự thường không phải là những vụ án hình sự nhỏ có thể phân xử mà không phải mở phiên toà. Ngày 31.12.1990 Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Nội vụ đã ra Thông tư liên ngành số 12/TTLN hướng dẫn điều tra, truy tố, xét xử một số loại tội phạm. Theo Thông tư này thì tất cả các khâu điều tra, truy tố, xét xử đối với các tội kể trên đều được rút ngắn so với quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 1988.

Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 tại Chương XXXIV đã quy định về thủ tục rút gọn. Theo quy định của Bộ luật này thủ tục rút gọn chỉ được áp dụng khi có đủ các điều kiện sau đây: Người thực hiện hành vi phạm tội bị bắt quả tang; sự việc phạm tội đơn giản, chứng cứ rõ ràng; tội phạm đã thực hiện là tội phạm ít nghiêm trọng; người phạm tội có căn cước lai lịch rõ ràng.

Sau khi khởi tố vụ án, theo đề nghị của cơ quan điều tra hoặc xét thấy có đủ điều kiện, Viện trưởng viện kiểm sát nhân dân có thể ra quyết định áp dụng thủ tục rút gọn. Không áp dụng thủ tục rút gọn ở trình tự phúc thẩm, giám đốc thẩm và tái thẩm đối với những vụ án được xét xử sơ thẩm theo thủ tục rút gọn.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, thủ tục rút gọn được quy định từ Điều 455 đến Điều 465 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Cách thức trình tự và nghi thức tiến hành xem xét một vụ việc hoặc giải quyết một vụ án đã được thụ lý hoặc khởi tố theo các quy định của pháp luật.

Do các vụ việc có tính đặc thù khác nhau nên pháp luật quy định các thủ tục tố tụng khác nhau tương ứng. Thủ tục tố tụng hình sự được quy định áp dụng cho việc giải quyết các vụ án hình sự. Thủ tục tố tụng dân sự được quy định áp dụng cho việc giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, những tranh chấp về kinh doanh, thương mại, những tranh chấp về lao động thuộc thẩm quyền giải quyết của toà án, những yêu cầu về dân sự, về hôn nhân và gia đình, về kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án. Thủ tục tố tụng hành chính được quy định áp dụng cho việc giải quyết các vụ án hành chính... Theo trình tự thì thủ tục tố tụng phân thành các giai đoạn: 1) Đối với các vụ án hình sự có: thủ tục khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; 2) Đối với các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, hành chính, kinh doanh, thương mại, lao động có thủ tục khởi kiện, thụ lý, lập hồ sơ, xét xử, thi hành án.

Các văn bản pháp luật tố tụng bên cạnh việc quy định về các điểm khác biệt của mỗi thủ tục tố tụng, luôn quy định về các vấn đề chung của các vụ án như: thẩm quyền xét xử của toà án, nguyên tắc xét xử, thành phần của hội đồng xét xử, những người tham gia tố tụng và quyền và nghĩa vụ của họ, việc áp dụng các biện pháp khẩn cấp, tạm thời hoặc các biện pháp ngăn chặn.

Cách thức, trình tự thực hiện hoạt động điều tra, truy tố và hoạt động xét xử. Thủ tục tư pháp chính là thủ tục tố tụng (hình sự, dân sự, hành chính, kinh tế, lao động, trọng tài).

Chủ thể của thủ tục tư pháp là cơ quan tư pháp hay cụ thể hơn là các cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng. Đó là Toà án, Thẩm phán, Hội thẩm, thư ký phiên tòa, trọng tài viên. Trong tố tụng hình sự, ngoài Tòa án, Thẩm phán, Hội thẩm, thư ký phiên tòa còn là cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, điều tra viên và kiểm sát viên.

Bên cạnh hoạt động tư pháp còn tồn tại những hoạt động khác mang tính hỗ trợ, phục vụ hoạt động tư pháp như giám định, công chứng, bào chữa, bảo vệ phiên tòa, giam giữ, dẫn giải can phạm, thi hành các quyết định của cơ quan tư pháp và thi hành bản án của toà án. Những hoạt động này được gọi là hoạt động bổ trợ tư pháp và không mang tính chất đặc trưng của hoạt động tư pháp. Bởi thế, thủ tục thực thi các hoạt động này cũng không thể coi là thủ tục tư pháp.

Thủ tục tư pháp được phân biệt với các thủ tục khác thông qua những đặc trưng bản chất gồm: 1) Là thủ tục xét xử hoặc quan hệ trực tiếp tới việc xét xử các vụ án hình sự, dân sự, hành chính, kinh tế, lao động; 2) Được xây dựng tuân theo những nguyên tắc nhất định và thủ tục này được quy định trong các đạo luật tố tụng; 3) Chủ thể của thủ tục tư pháp là cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng; 4) Kết quả của mỗi hoạt động đều được thể hiện bằng các quyết định tố tụng có tính bắt buộc cao; 5) Việc vi phạm thủ tục tư pháp thường đưa đến những hậu quả pháp lý không thể sửa chữa vì trong nhiều trường hợp khía cạnh pháp lý (xét xử như thế nào) còn được đánh giá cao hơn khía cạnh thực tế (vi phạm ra sao).

Các bước, các việc phải làm để xét lại bản án, quyết định của Toà án đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị vì phát hiện có sai lầm, vi phạm pháp luật trong quá trình xử lý vụ án.

Giám đốc thẩm theo quy định của pháp luật Việt Nam không phải là một cấp xét xử. Thủ tục giám đốc thẩm là trình tự các hoạt động của toàn bộ quá trình xem xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị vi phát hiện có sai lầm, vi phạm pháp luật trong quá trình xử lý vụ án. Theo quy định tại Chương XXIX Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003, căn cứ để kháng nghị bản án, quyết định theo thủ tục giám đốc thẩm là: 1) Việc điều tra xét hỏi tại phiên toà phiến diện hoặc không đầy đủ;

Kết luận trong bản án, quyết định không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án; 3) Có sự vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong khi điều tra, truy tố hoặc xét xử; 4) Có những sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng Bộ luật hình sự.

Theo Bộ luật tố tụng dân sự, giám đốc thẩm là xét lại bản án, quyết định của toà án đã có hiệu lực

pháp luật nhưng bị kháng nghị vì phát hiện có vi phạm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án, khi kết luận trong bản án. quyết định không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án; có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng; có sai lầm nghiêm trọng trong áp dụng pháp luật.

Người bị kết án, các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và mọi công dân có quyền phát hiện những vi phạm pháp luật trong các bản án, quyết định của toà án đã có hiệu lực pháp luật và báo với những người có quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm. Những người có quyền kháng nghị giám đốc thẩm gồm: chánh án toà án nhân dân cấp tỉnh, cấp quân khu và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, cấp quân khu trở lên, Chánh án Toà án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

Những người đã kháng nghị bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật có quyền quyết định tạm đình chỉ thi hành bản án, quyết định đó. Bản kháng nghị được gửi cho toà án đã ra bản án, quyết định bị kháng nghị. Trong thời hạn do luật định (Xt. Thời hạn chuẩn bị xét xử), Hội đồng giám đốc thẩm (hình sự lẫn dân sự) phải xem xét lại toàn bộ vụ án, không bị hạn chế trong nội dung kháng nghị và có quyền ra một trong các quyết định: 1) Không chấp nhận kháng nghị, giữ nguyên bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật; 2) Huỷ bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật và đình chỉ vụ án; 3) Huỷ bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật để điều tra lại hoặc xét xử lại;

Đối với các bản án hình sự hội đồng giám đốc thẩm không được tăng hình phạt hoặc áp dụng điều khoản trong Bộ luật hình sự quy định về tội nặng hơn nhưng có quyền được thay đổi hình phạt và áp dụng điều khoản trong Bộ luật hình sự quy định về tội nhẹ hơn đối với những người bị kháng nghị và cả những người không bị kháng nghị theo hướng đó.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, thủ tục xét xử giám đốc thẩm được quy định tại Chương XXV Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.