Thuật ngữ pháp lý

là thuốc chứa kháng nguyên tạo cho cơ thể khả năng đáp ứng miễn dịch được dùng với Mục đích phòng bệnh, chữa bệnh.

(Theo Khoản 13, Điều 2, Luật dược 2016)

Là vạch đánh dấu trên phương tiện để giới hạn phần thân phương tiện được phép chìm trong nước khi hoạt động.

(Theo Khoản 16, Điều 3, Luật Giao thông đường thủy nội địa 2004)

Là chế phẩm sinh học chứa kháng nguyên, tạo cho cơ thể động vật khả năng đáp ứng miễn dịch, được dùng để phòng bệnh.
(Theo khoản 24 Điều 3 Luật thú y 2015)

Văn bản pháp lý cá biệt, mang tính quyền lực nhà nước do cơ quan, quan chức, công chức nhà nước có thẩm quyền hoặc tổ chức xã hội được nhà nước trao quyền ban hành theo thủ tục, trình tự luật định trên cơ sở áp dụng các quy phạm pháp luật đối với những quan hệ cụ thể, cá biệt nhằm thiết lập quyền và nghĩa vụ cụ thể của cá nhân, cơ quan, tổ chức nhất định hoặc xác định trách nhiệm pháp lý đối với các chủ thể vi phạm pháp luật.

Văn bản áp dụng pháp luật có các đặc điểm: 1) Do cơ quan nhà nước, quan chức, công chức có thẩm quyền hoặc tổ chức xã hội được nhà nước giao quyền áp dụng pháp luật, ban hành theo thủ tục, trình tự luật định; 2) Mang tính cá biệt, chí hướng tới một cá nhân, cơ quan, tổ chức cá biệt cụ thể; 3) Được bảo đảm thực hiện bằng sức mạnh cưỡng chế nhà nước; 4) Dựa trên cơ sở pháp lý là văn bản quy phạm pháp luật thực định.

Là:
a) Giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên biển được cấp cho tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật chuyên ngành;
b) Trường hợp pháp luật chuyên ngành không quy định hình thức giấy phép thì văn bản cho phép tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển là một trong các hình thức văn bản: Giấy chứng nhận đầu tư, Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư theo quy định của pháp luật; quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về chuyển đổi từ nghề khai thác ven bờ sang nuôi trồng thủy sản theo quy định của pháp luật về thủy sản hoặc giấy xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã về việc cá nhân Việt Nam thường trú trên địa bàn mà nguồn sống chủ yếu dựa vào thu nhập từ nuôi trồng thủy sản; văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ; văn bản khác cho phép tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển theo quy định của pháp luật.

(Theo Khoản 6 Điều 2 Nghị định 11/2021/NĐ-CP về giao khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác sử dụng tài nguyên biển)

Là hợp đồng, giao dịch, bản dịch đã được công chứng viên chứng nhận theo quy định của Luật này.
(Theo khoản 4 Điều 2 Luật Công chứng 2014)

Là văn bản hành chính do cơ quan thuế các cấp ban hành để hướng dẫn một hoặc nhiều người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ thuế trong một tình huống cụ thể.

(Theo Khoản 4 Điều 2 Nghị định 125/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn)

Là văn bản đã có hiệu lực pháp luật do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền ban hành theo trình tự, thủ tục pháp luật quy định, trong đó xác định rõ hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ hoặc Là bản án, quyết định của cơ quan, người có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự xác định rõ người bị thiệt hại thuộc trường hợp được Nhà nước bồi thường.

(Theo Khoản 5, Điều 3, Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017)

Văn bản có chứa đựng quy phạm pháp luật hoặc là văn bản áp dụng pháp luật của cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền.

Văn bản pháp luật gồm văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật (Xt. Văn bản quy phạm pháp luật; Văn bản áp dụng pháp luật).

Văn bản do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành theo trình tự thủ tục luật định, trong đó có chứa đựng các quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung, làm khuôn mẫu cho xử sự của các chủ thể pháp luật, được áp dụng nhiều lần cho nhiều chủ thể pháp luật trong một khoảng thời gian và không gian nhất định nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội theo một trật tự nhất định mà nhà nước muốn xác lập.

Văn bản quy phạm pháp luật được chia làm hai loại là văn bản luật và văn bản dưới luật.

Văn bản luật là văn bản có hiệu lực pháp lý cao nhất. Văn bản luật bao gồm Hiến pháp - đạo luật cơ bản của Nhà nước, các luật, các bộ luật và các nghị quyết có chứa quy phạm pháp luật của Quốc hội. Trong các loại văn bản này thì Hiến pháp là văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực pháp lý tối cao. Hiến pháp được ban hành với một thủ tục đặc biệt: phải có từ 2/3 số phiếu thuận trở lên của các đại biểu Quốc hội thì Hiến pháp mới có thể được ban hành. Bất kì văn bản pháp luật nào khác trái với Hiến pháp đều là văn bản vô hiệu và phải được bãi bỏ.

Các văn bản dưới luật bao gồm: 1) Pháp lệnh, nghị quyết của uỷ ban thường vụ Quốc hội; 2) Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước; 3) Nghị quyết, nghị định của Chính phủ; 4) Quyết định, chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ; 5) Quyết định, chỉ thị, thông tư của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chánh án toà án nhân dân tối cao, viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; 6) Nghị quyết, thông tư liên tịch giữa các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền với tổ chức chính trị - xã hội; 7) Nghị quyết của hội đồng nhân dân các cấp; 8) Quyết định, chỉ thị của uỷ ban nhân dân các cấp.

gồm lệnh, quyết định, yêu cầu, kết luận điều tra, bản cáo trạng, bản án và các văn bản tố tụng khác trong hoạt động tố tụng được lập theo mẫu thống nhất.

(Theo Khoản 1 Điều 132 Bộ luật tố tụng hình sự 2015)

Giấy chứng nhận tốt nghiệp hoặc chứng nhận học vị, bằng cấp.

Luật giáo dục năm 2005 quy định văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân được cấp cho người học sau khi tốt nghiệp, cấp học hoặc trình độ đào tạo theo quy định của pháp luật. Văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân gồm bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, bằng tốt nghiệp trung học phổ thông, bằng tốt nghiệp trung cấp, bằng tốt nghiệp cao đẳng, bằng tốt nghiệp đại học, bằng thạc sĩ, bằng tiến sĩ.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, văn bằng được quy định tại Luật Giáo dục năm 2019 do Quốc hội khóa 14 ban hành ngày 14 tháng 06 năm 2019.

Là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho tổ chức, cá nhân nhằm xác lập quyền sở hữu công nghiệp đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý; quyền đối với giống cây trồng.

(Theo Khoản 2, Điều 1, Luật Sở hữu trí tuệ 2009)

Là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho tổ chức, cá nhân nhằm xác lập quyền sở hữu công nghiệp đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý; quyền đối với giống cây trồng.

(Theo Khoản 2, Điều 1, Luật Sở hữu trí tuệ 2009)

là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho tổ chức, cá nhân nhằm xác lập quyền sở hữu công nghiệp đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý; quyền đối với giống cây trồng.

(Theo Khoản 2 Điều 1 Luật sửa đổi bổ sung Luật Sở hữu trí tuệ 2009)

Giấy chứng nhận bảo hộ sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu hàng hoá, tên gọi xuất xứ hàng hóa, các đối tượng sở hữu công nghiệp khác do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp theo quy định của pháp luật.

Văn bằng bảo hộ là chứng chỉ duy nhất của nhà nước xác nhận quyền sở hữu công nghiệp của chủ thể được cấp văn bằng, quyền tác giả của tác giả sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp và xác nhận khối lượng bảo hộ đối với quyền sở hữu công nghiệp.

Văn bằng bảo hộ chỉ có hiệu lực trên phạm vi lãnh thổ của quốc gia cấp văn bằng. Văn bằng bảo hộ do Cục sở hữu công nghiệp thuộc Bộ khoa học, công nghệ cấp có hiệu lực trên toàn lãnh thổ Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Theo pháp luật Việt Nam, có các loại văn bằng bảo hộ: 1) Bằng độc quyền sáng chế (văn bằng bảo hộ sáng chế) có hiệu lực 20 năm tính từ ngày nộp đơn hợp lệ; 2) Bằng độc quyền giải pháp hữu ích (văn bằng bảo hộ giải pháp hữu ích) có hiệu lực 10 năm; 3) Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp (văn bằng bảo hộ kiểu dáng công nghiệp) có hiệu lực 5 năm, có thể gia hạn liên tiếp 2 lần, mỗi lần 5 năm; 4) Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hoá (văn bằng bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá) có hiệu lực 10 năm và có thể được gia hạn liên tiếp nhiều lần, mỗi lần 10 năm; 5) Giấy chứng nhận quyền sử

dụng tên gọi xuất xứ hàng hoá (văn bằng bảo hộ tên gọi xuất xứ hàng hoá) có hiệu lực 10 năm và có thể được gia hạn liên tiếp nhiều lần, mỗi lần 10 năm.

Phương thức kinh doanh vận chuyển hàng hóa quốc tế bao gồm ít nhất hai phương thức vận chuyển khác nhau trở lên trên cơ sở một hợp đồng vận chuyển.

Người kinh doanh vận chuyển đa phương thức có trách nhiệm đến sự an toàn của hàng hóa từ khi nhận hàng ở một nước cho đến khi hàng hoá được vận chuyển đến nước khác. Việc xác định hợp đồng vận chuyển đa phương thức trong thương mại quốc tế dựa trên một số dấu hiệu pháp lý sau: 1) sử dụng ít nhất hai phương thức vận chuyển khác nhau; 2) Hàng hoá phải được vận chuyển qua các nước khác nhau; 3) Phải có một hợp đồng vận chuyển quốc tế đa phương thức; 4) Phải sử dụng một biên lai vận chuyển đa phương thức cho toàn bộ chặng đường vận chuyển; 5) Việc vận chuyển phải do một người kinh doanh vận chuyển đảm nhiệm; 6) Cước phí vận chuyển được thanh toán cho cả chặng đường vận chuyển; 7) Chế độ chịu trách nhiệm thống nhất.

Vận chuyển hàng hóa từ nước này qua nước khác trong mua bán hàng hóa quốc tế.

Vận chuyển hàng hóa quốc tế được tiến hành thông qua hoạt động chuyên môn của các tổ chức vận chuyển chuyên ngành thực hiện. Việc vận chuyển được thực hiện dưới nhiều phương thức khác nhau hoặc có thể được kết hợp của nhiều phương thức đó. Ví dụ: Vận chuyển bằng đường biển, vận chuyển bằng đường bộ, vận chuyển bằng đường hàng không, vận chuyển bằng đường bưu chính...

là việc vận chuyển hành khách, hành lý, hàng hóa, bưu phẩm, bưu kiện, thư bằng đường hàng không. Vận chuyển hàng không bao gồm vận chuyển hàng không thường lệ và vận chuyển hàng không không thường lệ.

Vận chuyển hàng không thường lệ là việc vận chuyển bằng đường hàng không bao gồm các chuyến bay được thực hiện đều đặn, theo lịch bay được công bố và được mở công khai cho công chúng sử dụng.

Vận chuyển hàng không không thường lệ là việc vận chuyển bằng đường hàng không không có đủ các yếu tố của vận chuyển hàng không thường lệ.

(Theo khoản 1 Điều 109 Luật hàng không dân dụng Việt Nam 2006)

là việc vận chuyển bằng đường hàng không trong lãnh thổ của một quốc gia.

(Theo khoản 1 Điều 115 Luật hàng không dân dụng Việt Nam 2006)

là việc vận chuyển bằng đường hàng không qua lãnh thổ của hơn một quốc gia.
Việc trao đổi quyền vận chuyển hàng không giữa Việt Nam và các quốc gia khác phải bảo đảm sự công bằng, bình đẳng về cơ hội khai thác, về quyền lợi và nghĩa vụ giữa các hãng hàng không Việt Nam và nước ngoài.

(Theo khoản 1 Điều 114 Luật hàng không dân dụng Việt Nam 2006)

là việc vận chuyển hàng không quốc tế có ít nhất hai điểm đến hoặc hai điểm đi trong lãnh thổ Việt Nam.
Khi vận chuyển quốc tế kết hợp nhiều điểm tại Việt Nam thì tại điểm đến đầu tiên và điểm đi cuối cùng, tàu bay, tổ bay, hành khách, hành lý, hàng hóa, bưu phẩm, bưu kiện, thư được áp dụng các quy định về thủ tục vận chuyển hàng không, nhập cảnh, xuất cảnh, hải quan, kiểm dịch như tại điểm quá cảnh quốc tế, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

(Theo Điều 120 Luật hàng không dân dụng Việt Nam 2006)

Vận chuyển thuốc bảo vệ thực vật phải tuân thủ các quy định về vận chuyển hàng nguy hiểm của pháp luật về giao thông đường bộ, đường thủy nội địa, đường sắt, hàng không, hàng hải, các quy định khác của pháp luật có liên quan và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Trường hợp chỉ vận chuyển thuốc bảo vệ thực vật sinh học không bắt buộc phải tuân thủ các quy định về vận chuyển hàng nguy hiểm nhưng phải tuân thủ các quy định pháp luật có liên quan và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Trường hợp xảy ra sự cố gây rò rỉ, phát tán thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình vận chuyển, người điều khiển phương tiện, chủ hàng, chủ phương tiện có trách nhiệm áp dụng các biện pháp cần thiết để hạn chế hậu quả, khắc phục sự cố, đồng thời báo cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi xảy ra sự cố để tiếp tục theo dõi và có các biện pháp cảnh báo, phòng ngừa hậu quả.

(Theo Điều 68 Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật 2013)

(Hành vi) chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới Việt Nam (nhập hoặc xuất) mà không có mục đích buôn bán.

Vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. Đối tượng của tội này là các loại hàng hóa, tiền Việt Nam và ngoại tệ. Tính trái phép của hành vi vận chuyển thể hiện ở chỗ chủ thể cố ý không tuân thủ các quy định của Nhà nước về trách nhiệm, nghĩa vụ của người có hàng hóa, tiền tệ chuyển qua biên giới như không khai báo, khai báo gian dối, giấu giếm hàng hóa, sử dụng giấy tờ giả mạo để nhập hoặc xuất được hàng hoặc để trốn được thuế... Việc vận chuyển có thể là trực tiếp qua đường bộ, đường biển, đường sắt, đường hàng không hoặc có thể gián tiếp qua đường bưu điện, vận chuyển dịch vụ.

Trong Bộ luật hình sự năm 1985, tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới được quy định là tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia.

Buôn lậu là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm chế độ quản lý ngoại thương của Nhà nước. Do vậy, luật hình sự Việt nam đã coi hành vi buôn lậu với mức độ nhất định là tội phạm. Trước khi có Bộ luật hình sự đầu tiên (Bộ luật hình sự năm 1985), tội này được quy định trong Pháp lệnh trừng trị các tội đầu cơ, buôn lậu, làm hàng giả, kinh doanh trái

phép năm 1982. Trong Bộ luật hình sự năm 1985, tội buôn lậu được quy định trong chương “Các tội xâm phạm an ninh quốc gia". Quan niệm như vậy không phù hợp với thực tế là tội phạm này chủ yếu xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. Do vậy, trong Bộ luật hình sự năm 1999, tội này đã được chuyển sang chương “Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế". So với Bộ luật hình sự năm 1985, Bộ luật hình sự năm 1999 đã mô tả tội buôn lậu cụ thể hơn. Trong Bộ luật hình sự năm 1999 đã có sự định lượng để phân biệt giữa buôn lậu là vi phạm hành chính với buôn lậu là tội phạm.

Quan niệm như thế nào là tội buôn lậu có sự khác nhau giữa các quốc gia cũng như giữa các thời điểm khác nhau ở cùng quốc gia. Theo Bộ luật hình sự năm 1999 hiện hành, tất cả các loại hàng hóa kể cả tiền Việt Nam và ngoại tệ đều có thể là đối tượng của hành vi buôn bán trái phép qua biên giới. Tuy nhiên, do tính chất của những loại hàng hoá này khác nhau nên hành vi buôn lậu từng loại hàng hoá đó chỉ bị coi là tội buôn lậu khi thoả mãn điều kiện riêng nhất định. Cụ thể: 1) Hành vi buôn lậu vật phẩm thuộc di tích lịch sử, văn hóa trong mọi trường hợp đều bị coi là tội phạm; 2) Hành vi buôn lậu hàng cấm bị coi là tội phạm khi hàng cấm được buôn bán có số lượng lớn hoặc chủ thể đã bị xử phạt hành chính hoặc đã bị kết án và chưa được xoá án tích về hành vi này hoặc về hành vi được quy định trong một số tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế khác... (hàng cấm ở đây được hiểu là hàng cấm kinh doanh thuộc phạm vi quy định của tội buôn bán hàng cấm); 3) Hành vi buôn lậu các hàng hoá khác bị coi là tội phạm khi hàng hoá được buôn bán có giá trị từ 100 triệu đồng trở lên hoặc chủ thể đã bị xử phạt hành chính hoặc đã bị kết án và chưa được xoá án tích về hành vi này hoặc về hành vi được quy định trong một số tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế khác...

Tính trái phép của hành vi buôn bán này thể hiện ở chỗ chủ thể cố ý không tuân thủ các quy định của Nhà nước về trách nhiệm, nghĩa vụ của người buôn bán hàng hóa qua biên giới như không khai báo, khai báo gian dối, giấu giếm hàng hóa, sử dụng giấy tờ giả mạo để nhập hoặc xuất được hàng hoặc để trốn được thuế... Việc buôn bán có thể là trực tiếp qua đường bộ, đường biển, đường sắt, đường hàng không hoặc có thể gián tiếp qua đường bưu điện, vận chuyển dịch vụ.

Tội buôn lậu được coi là hoàn thành từ thời điểm người phạm tội thực hiện hành vi chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới.

Hình phạt được quy định cho tội này có mức cao nhất là tử hình và thấp nhất là phạt tiền. Kèm theo hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền, tịch thu tài sản,...

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới được quy định tại Điều 189 Bộ luật hình năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Văn bản ghi nhận việc tiếp nhận hàng lên phương tiện vận chuyển (đường bộ, đường biển hoặc đường không), là sự thừa nhận chính thức của người vận chuyển về việc tiếp nhận số hàng hoá liên quan lên phương tiện vận chuyển do mình quản lý và điều khiển để chuyển đến nơi được chỉ định trong hợp đồng vận chuyển và giao cho người nhận hàng được chỉ định.

Vận chuyển theo vận đơn bắt đầu được thực hiện từ đầu thế kỷ XIX ở các nước châu Âu và phát triển mạnh, nhất là trong lĩnh vực vận chuyển hàng hải, từ đầu thế kỉ XX.

Trong pháp luật Việt Nam, vận đơn được ghi nhận tại nhiều văn bản khác nhau như Bộ luật dân sự với việc quy định vận đơn như là bằng chứng của việc giao kết hợp đồng vận chuyển tài sản; Bộ luật hàng hải; Luật hàng không dân dụng. Tuy nhiên, các văn bản pháp luật hiện hành về vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ, đường sông không có quy định về vận đơn nhưng có quy định về việc lập “giấy vận chuyển”, một loại chứng từ có chức năng pháp lý giống như vận đơn nhưng không có giá trị chuyển nhượng.

Trong pháp luật quốc tế, văn bản cơ sở về vận đơn là Công ước Brussel ngày 25.8.1924, còn gọi là Công ước thống nhất một số quy tắc về vận đơn. Thông thường có các loại vận đơn sau: 1) Vận đơn đích danh - loại ghi rõ tên người nhận hàng và người vận chuyển chỉ trả hàng cho người có lai lịch ghi rõ trên vận đơn; 2) Vận đơn theo lệnh - loại ghi rõ tên người giao hàng hoặc những người do người giao hàng chỉ định sẽ phát lệnh trả hàng. Người vận chuyển chỉ được trả hàng một khi có lệnh của người được ghi tên trên vận đơn. Nếu vận đơn theo lệnh không ghi rõ tên người phát lệnh trả hàng thì người giao hàng mặc nhiên được coi là người có quyền đó. 3) Vận đơn xuất trình (còn gọi là vận đơn vô danh). Vận đơn không ghi rõ tên người nhận hàng hoặc người phát lệnh trả hàng. Người vận chuyển có quyền trả hàng cho người nào xuất trình được vận đơn; 4) Vận đơn suốt là vận đơn ký phát cho cả quá trình vận chuyển hàng hoá trong liên hiệp vận chuyển, tức là trong việc vận chuyển có sự tham gia của những người vận chuyển thuộc các loại hình khác nhau như đường biển, đường bộ, đường sông, đường không.

Việc ký phát vận đơn, trong khung cảnh của luật chung về hợp đồng vận chuyển, là việc do các bên thỏa thuận. Tuy nhiên, trong luật hàng hải, việc ký phát vận đơn phải được thực hiện một khi người thuê vận chuyển có yêu cầu. Người ký phát vận đơn là người vận chuyển.

Vận đơn có thể được ký phát trước khi hàng được chuyển lên phương tiện vận chuyển; tuy nhiên, loại vận đơn này hầu như không có giá trị giao dịch đối với người thứ ba. Thông thường, người thứ ba chỉ thực sự yên tâm giao dịch khi hàng đã được chuyển lên tàu; bởi vậy, vận đơn đáng tin cậy là vận đơn ký phát "sau khi lên hàng”.

Vận đơn phải ghi nhận những chi tiết cần thiết liên quan đến lai lịch của người vận chuyển, của người thuê vận chuyển, đến đặc điểm của hàng hoá vận chuyển, các chi tiết về lộ trình vận chuyển và về cước phí vận chuyển. Thế nhưng, trong khung cảnh của luật thực định Việt Nam, việc vận đơn ghi không đầy đủ chi tiết không ảnh hưởng đến sự tồn tại và giá trị của hợp đồng vận chuyển hàng không (Điều 60 Luật hàng không dân dụng).

Người vận chuyển có quyền ghi vào vận đơn các điều khoản cho phép giải trừ trách nhiệm của mình trong trường hợp có tranh cãi hoặc tranh chấp về số lượng, đặc điểm kỹ thuật hoặc chất lượng của hàng hoá được vận chuyển. Trên nguyên tắc các điều khoản bảo lưu chỉ được ghi vào vận đơn trong hai trường hợp: 1) Hàng đóng gói trước khi giao cho người vận chuyển và do đó, người vận chuyển không thể kiểm tra nội dung bên trong; 2) Người vận chuyển không có điều kiện hoặc phương tiện để kiểm tra các lời khai của người thuê vận chuyển liên quan đến hàng hoá. Trong trường hợp này, người vận chuyển phải ghi rõ những chi tiết nào không kiểm tra được và lý do của việc không kiểm tra được. Ví dụ. "hàng được đưa lên tàu chỉ 10 phút trước khi khởi hành; không thể kiểm tra số lượng”. Trong trường hợp vận chuyển hàng hải, luật Việt Nam cho phép người vận chuyển ghi chú vào vận đơn các nhận xét của mình về tình trạng bên ngoài hoặc bao bì hàng hoá, nếu có nghi vấn (Khoản 1 Điều 86 Bộ luật hàng hải).

Trong việc thực hiện một hợp đồng thuê phương tiện vận chuyển, vận đơn có giá trị như một biên nhận hàng hoá hoặc một lời thừa nhận về sự tồn tại của hàng hóa trên phương tiện vận chuyển. Hàng hoá và vận đơn hoà nhập thành một và trong điều kiện đó, vận đơn trở thành một chứng từ chuyển nhượng được. Tuy nhiên, ở góc độ trách nhiệm của người vận chuyển, sự hoà nhập thành một giữa hàng hoá và vận đơn có thể không hoàn hảo một khi có các điều khoản bảo lưu do người vận chuyển đưa vào vận đơn một cách hợp lệ.

Vận đơn được xem như văn bản ghi nhận và chi phối quan hệ hợp đồng vận chuyển. Không chỉ là bằng chứng về việc giao kết hợp đồng, vận đơn còn là bằng chứng về nội dung của hợp đồng, đặc biệt là về nội dung các cam kết của người điều khiển phương tiện vận chuyển đã ký phát chứng từ đó cũng như các cam kết của người nhận chứng từ đó. Tuy nhiên, chức năng thứ hai này chỉ mang tính chất phụ trợ và chỉ được phát huy trong trường hợp không có cách nào khác để xác định nội dung của hợp đồng.

Chuyển nhượng vận đơn là việc chuyển nhượng hàng hoá trong thời gian còn được đặt dưới sự kiểm soát của người vận chuyển. Việc chuyển nhượng vận đơn được thực hiện theo các nguyên tắc sau:

Vận đơn đích danh được chuyển nhượng bằng cách sang tên theo thủ tục do pháp luật quy định;

Vận đơn theo lệnh được chuyển nhượng bằng cách ghi vào ô ký hậu của vận đơn về người có quyền phát lệnh trả hàng; 3) Vận đơn vô danh được chuyển nhượng bằng cách trao tay cho người được chuyển nhượng.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, vận đơn được quy định tại Điều 129 của Luật Hàng không dân dụng Việt Nam do Quốc hội khóa 11 ban hành ngày 29/06/2006 và khoản 2 Điều 148 của Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015.

Là chứng từ vận chuyển làm bằng chứng về việc người vận chuyển đã nhận hàng hóa với số lượng, chủng loại, tình trạng như được ghi trong vận đơn để vận chuyển đến nơi trả hàng; bằng chứng về sở hữu hàng hóa dùng để định đoạt, nhận hàng và là bằng chứng của hợp đồng vận chuyển hàng hóa bằng đường biển.

(Theo khoản 2 Điều 148 Bộ luật hàng hải Việt Nam 2015)

là chứng từ vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không và là bằng chứng của việc giao kết hợp đồng, việc đã tiếp nhận hàng hóa và các điều kiện của hợp đồng.

(Theo khoản 1 Điều 129 Luật hàng không dân dụng Việt Nam 2006)

là bằng chứng của việc giao kết hợp đồng giao nhận hàng hóa để vận chuyển bằng đường hàng không giữa doanh nghiệp giao nhận hàng hóa và người gửi hàng, điều kiện của hợp đồng và việc đã tiếp nhận hàng hóa để vận chuyển.

(Theo khoan 1 Điều 141 Luật hàng không dân dụng Việt Nam 2006)

Là vận đơn ghi rõ việc vận chuyển hàng hóa được ít nhất hai người vận chuyển bằng đường biển thực hiện.

(Theo khoản 3 Điều 148 Bộ luật hàng hải Việt Nam 2015)

Là việc vận hành nhằm kiểm tra, đánh giá hiệu quả và sự phù hợp với yêu cầu về bảo vệ môi trường đối với công trình xử lý chất thải của chủ dự án đầu tư, cơ sở, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp.

(Theo Khoản 26 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2020)

Toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần mang tính pháp lý không có sẵn trong thiên nhiên mà do nhà nước và nhân dân tạo ra.

Do pháp luật có một vị trí đặc biệt trong đời sống của một quốc gia, có quan hệ mật thiết với cuộc sống con người, gắn liền hữu cơ với những phạm trù có vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần của một cá nhân như công bằng, lẽ phải, công lý, dân chủ tự do nên ở mỗi con người, nhìn từ nhiều góc độ, có mối quan tâm đặc biệt đối với pháp luật, đời sống pháp luật của xã hội làm hình thành ở mỗi con người những quan niệm, nhận thức, có khi cả lý tưởng đối với những giá trị của pháp luật, đồng thời, cũng làm hình thành thói quen, ham muốn, thích thú được sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật qua thời gian được nâng lên thành lý tưởng, nhân sinh quan pháp luật có tính văn hoá và giá trị văn hoá cao, đặc thù ở cả một bộ phận, có khi không nhỏ của dân cư, trở thành một bộ phận không thể tách rời của văn hoá dân tộc.

Văn hoá pháp lý là một bộ phận cấu thành của một nền văn hoá dân tộc. Văn hoá pháp lý bao gồm hệ thống pháp luật; ý thức pháp luật (gồm tư tưởng pháp luật và tâm lý pháp luật), thể hiện ở tri thức pháp luật, thói quen, lối sống theo pháp luật; nghệ thuật vận dụng pháp luật trong đời sống hàng ngày...

Là tài liệu chính thức thể hiện cam kết giữa bên cung cấp viện trợ và bên tiếp nhận viện trợ về một chương trình, dự án cụ thể, trong đó xác định rõ: mục tiêu, các hoạt động, kết quả cần đạt được, nguồn lực được sử dụng, thời gian và kế hoạch thực hiện, tổ chức quản lý thực hiện chương trình, dự án, nghĩa vụ, quyền lợi của các bên liên quan.

(Theo Khoản 6 Điều 3 Nghị định 80/2020/NĐ-CP về quản lý và sử dụng viện trợ không hoàn lại không thuộc hỗ trợ phát triển chính thức của các cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài dành cho Việt Nam)

là tài liệu trình bày bối cảnh, sự cần thiết, mục tiêu, nội dung, hoạt động chủ yếu, kết quả, thời gian thực hiện, hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường, tổng vốn, nguồn và cơ cấu vốn, các nguồn lực khác, phương thức tài trợ, điều kiện của nhà tài trợ nước ngoài (nếu có), hình thức tổ chức quản lý thực hiện do cơ quan chủ quản phê duyệt làm cơ sở thực hiện dự án hỗ trợ kỹ thuật, phi dự án.

(Theo khoản 18 Điều 3 Nghị định 56/2020/NĐ-CP về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài)

là tài liệu trình bày: bối cảnh; sự cần thiết; mục tiêu; nội dung chủ yếu của khoản viện trợ; kết quả, hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường; tổng vốn viện trợ, cơ cấu vốn; phương thức viện trợ; điều kiện của bên viện trợ (nếu có); hình thức tổ chức quản lý thực hiện khoản viện trợ.

(Theo khoản 8 Điều 3 Nghị định 50/2020/NĐ-CP quy định về tiếp nhận, quản lý và sử dụng viện trợ quốc tế khẩn cấp để cứu trợ và khắc phục hậu quả thiên tai)

Là cơ quan giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quản lý, lưu trữ, chia sẻ các thông tin báo cáo phục vụ sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ;

(Theo điểm a khoản 2 Điều 22 Nghị định 09/2019/NĐ-CP quy định về chế độ báo cáo của cơ quan hành chính nhà nước)

Bộ máy giúp việc của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ lãnh đạo.

Văn phòng Chính phủ là cơ quan ngang bộ có chức năng tổ chức các hoạt động chung của Chính phủ và Thủ tướng chính phủ; tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ trong công việc chỉ đạo, điều hành các hoạt động chung của bộ máy hành chính nhà nước; giúp Thủ tướng Chính phủ tổ chức việc điều hòa, phối hợp hoạt động của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương để thực hiện chương trình, kế hoạch công tác của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ; xây dựng, quản lý và thực hiện đúng quy chế làm việc, chương trình và kế hoạch công tác của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ; bảo đảm các điều kiện vật chất và kỹ thuật cho hoạt động của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Cơ quan giúp việc của Chủ tịch nước và Phó Chủ tịch nước, có chức năng nghiên cứu, tham mưu tổng hợp và tổ chức phục vụ các hoạt động của Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.

Văn phòng Chủ tịch nước có các nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể sau: 1) Tổ chức nghiên cứu, phục vụ Chủ tịch nước thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định tại Điều 88 của Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013; 2) Chuẩn bị và phối hợp chuẩn bị trình Chủ tịch nước ký các lệnh, quyết định của Chủ tịch nước theo quy định của pháp luật; tổ chức công bố, phát hành và chịu trách nhiệm thi hành, giám sát thi hành các văn bản đó; 3) Phối hợp với Văn phòng trung ương Đảng, các ban của Đảng phục vụ Chủ tịch nước thực hiện các nhiệm vụ do Bộ Chính trị Ban chấp hành trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam phân công cho Chủ tịch nước; 4) Xây dựng các chương trình, kế hoạch công tác của Chủ tịch nước. Phó Chủ tịch nước; tổ chức thực hiện các chương trình, kế hoạch đó; thông báo ý kiến giải quyết công việc của Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước đến các tổ chức, cá nhân có liên quan; 5) Tổ chức theo dõi nghiên cứu, cung cấp thông tin, đề xuất ý kiến, kiến nghị giải pháp về các vấn đề kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng, đối ngoại lên Chủ tịch nước và Phó Chủ tịch nước; 6) Phối hợp với Văn phòng Quốc hội, với các hội đồng và uỷ ban của Quốc hội phục vụ Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước xây dựng Hiến pháp và pháp luật; thực thi và giám sát việc thực thi pháp luật; 7) Phối hợp với Văn phòng Chính phủ và các cơ quan của Chính phủ phục vụ Chủ tịch nước thực thi nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo Hiến pháp và pháp luật quy định liên quan đến lĩnh vực hành pháp; 8) Phối hợp với Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao tổ chức báo cáo Chủ tịch nước về công tác của ngành giữa hai kỳ họp của Quốc hội; 9) Tổ chức thực hiện cơ chế phối hợp hoạt động giữa Chủ tịch nước với uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên; 10) Phối hợp với các cơ quan hữu quan phục vụ Chủ tịch nước với cương vị Chủ tịch Hội đồng quốc phòng - an ninh; 11) Phối hợp với các cơ quan hữu quan của Trung ương và địa phương phục vụ Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước đi công tác địa phương và nước ngoài; 12) Tiếp nhận, xử lý theo quy định của pháp luật các đơn thư kiến nghị, khiếu nại, tố cáo gửi đề Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước và Văn phòng Chủ tịch nước; 13) Bảo đảm các điều kiện về vật chất, kỹ thuật cho hoạt động của Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước; 14) Quản lý tổ chức, biên chế, cán bộ, tài liệu, ngân sách, tài sản được giao theo quy định của Nhà nước; 15) Thực hiện một số nhiệm vụ khác do Chủ tịch nước giao.

Văn phòng Chủ tịch nước bao gồm các vụ, các trợ lý, thư ký giúp việc trực tiếp Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước, Chủ nhiệm Văn phòng.

Đơn vị phụ thuộc của một chủ thể (cá nhân hoặc pháp nhân hoặc chủ thể khác) được mở tại một địa bàn mà chủ thể đó không có trụ sở.

Đối với văn phòng đại diện của pháp nhân, Bộ luật dân sự năm 2005 quy định văn phòng đại diện của pháp nhân là đơn vị phụ thuộc của pháp nhân, có nhiệm vụ đại diện theo ủy quyền cho lợi ích của pháp nhân và thực hiện việc bảo vệ các lợi ích đó. Văn phòng đại diện của pháp nhân không phải là pháp nhân. Người đứng đầu văn phòng đại diện thực hiện nhiệm vụ theo ủy quyền của pháp nhân.

Như vậy, trong hoạt động dân sự, pháp luật chỉ cho phép pháp nhân được mở văn phòng đại diện và văn phòng thực hiện nhiệm vụ theo ủy quyền của pháp nhân. Tuy nhiên, trong lĩnh vực thương mại thì đối tượng được mở văn phòng đại diện không chỉ là pháp nhân mà có cả cá nhân hoạt động thương mại. Luật Thương mại quy định thương nhân được đặt văn phòng đại diện ở trong nước và nước ngoài theo quy định của pháp luật. Thương nhân theo quy định của Luật Thương mại không chỉ bao gồm các tổ chức kinh tế được thành lập hợp pháp mà còn có thể là cá nhân hoạt động một cách độc lập, thường xuyên, có đăng ký hoạt động thương mại. Nội dung hoạt động của văn phòng đại diện phải phù hợp với nội dung hoạt động của thương nhân. Văn phòng đại diện của thương nhân nước ngoài tại Việt Nam là đơn vị phụ thuộc của thương nhân nước ngoài, được thành lập theo pháp luật Việt Nam để xúc tiến thương mại. Thương nhân nước ngoài chịu trách nhiệm trước pháp luật Việt Nam về hoạt động của văn phòng đại diện tại Việt Nam.

Trong thực tế, văn phòng đại diện thương mại thường được mở ở các nơi thương nhân chưa trực tiếp thực hiện các giao dịch thương mại để tiếp cận, tìm hiểu thị trường khi chưa có điều kiện trực tiếp thực hiện các giao dịch thương mại và tìm kiếm các khả năng khai thác thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Về nguyên tắc, văn phòng đại diện của tổ chức kinh tế nói chung không được phép tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm mục đích thu lợi nhuận mà chỉ có chức năng xúc tiến, tìm kiếm, thúc đẩy và hỗ trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của tổ chức kinh tế mà mình đại diện. Hoạt động của văn phòng đại diện về bản chất là đại diện cho tổ chức kinh tế và trên cơ sở ủy quyền của tổ chức đó. Đặc điểm này giúp phân biệt văn phòng đại diện và chi nhánh của pháp nhân. Chi nhánh của pháp nhân được phép tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh phù hợp với hoạt động của pháp nhân và trên cơ sở giấy phép hoạt động của chi nhánh.

Ngoài ra, thuật ngữ văn phòng đại diện còn được dùng để chỉ đơn vị phụ thuộc của các tổ chức phi lợi nhuận như văn phòng đại diện của các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức quốc tế hay tổ chức ngoại giao đặt tại nơi mà các tổ chức đó không có trụ sở chính. Các văn phòng đại diện này hoạt động với tư cách đại diện và nhân danh cho các tổ chức kể trên.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, văn phòng đại diện được quy định tại Điều 84 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015.

là đơn vị phụ thuộc của Tổ chức trọng tài nước ngoài được thành lập và tìm kiếm, thúc đẩy cơ hội hoạt động trọng tài tại Việt Nam theo quy định của Luật Trọng tài thương mại 2010.

(Theo Điều 77 Luật Trọng tài thương mại 2010)

Là đơn vị phụ thuộc của doanh nghiệp, có nhiệm vụ đại diện theo ủy quyền cho lợi ích của doanh nghiệp và bảo vệ các lợi ích đó. Văn phòng đại diện không thực hiện chức năng kinh doanh của doanh nghiệp.

(Theo Khoản 2 Điều 44 Luật Doanh nghiệp 2020)