Thuật ngữ pháp lý

Là thời gian được tính từ khi người lao động bắt đầu đóng bảo hiểm xã hội cho đến khi dừng đóng. Trường hợp người lao động đóng bảo hiểm xã hội không liên tục thì thời gian đóng bảo hiểm xã hội Là tổng thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội.
(Theo khoản 5 Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội 2014)

Thời gian cần thiết để cho người được hưởng án treo chứng tỏ sự tự cải tạo của mình trong điều kiện không bị cách ly khỏi đời sống xã hội và được Toà án quy định.
 

Thời gian thử thách là thời gian người bị án treo được giao cho cơ quan nhà nước hoặc tổ chức xã hội nơi người đó làm việc hoặc thường trú để theo dõi giáo dục. Đó là ràng buộc pháp lý đối với người bị án và để cơ quan có trách nhiệm kiểm tra kết quả sự tự cải tạo của người này. Đây là thời gian để khẳng định điều kiện "không phạm tội mới” có thỏa mãn hay không để cho phép được miễn chấp hành hình phạt tù hay buộc phải chấp hành hình phạt đã tuyên đó. Cụ thể: người được hưởng án treo chỉ được miễn chấp hành hình phạt tù nếu trong thời gian thử thách không phạm tội mới. Trái lại, họ phải chấp hành hình phạt tù nếu phạm tội mới trong thời gian này.

Thời gian thử thách được quy định trong luật là từ 1 năm đến 5 năm. Khi áp dụng cho trường hợp cụ thể, thời gian thử thách không được ngắn hơn mức hình phạt tù đã tuyên (trong thực tế, thời gian thử thách thường là dài hơn mức hình phạt tù đã tuyên). Thời gian thử thách được tính từ ngày tuyên bản án hoặc bản án đầu tiên cho hưởng án treo (trong trường hợp có nhiều bản án đều cho hưởng án treo).

Thời gian thử thách có thể được toà án xét giảm khi người bị án đã chấp hành được một nửa và có nhiều tiến bộ.

Thời gian người lao động phải sử dụng cho công việc, do người sử dụng lao động quy định, phù hợp với quy định chung của pháp luật và các thỏa thuận trong hợp đồng, thoả ước lao động đã ký kết.

Trên thế giới, khi năng suất lao động còn thấp, kéo dài thời gian làm việc là biện pháp để chủ tư bản bóc lột sức lao động. Cuộc biểu tình lớn tại Chicago (Mỹ) ngày 01.5.1886 của giai cấp công nhân đã buộc nhà nước tư sản phải thực hiện ngày làm việc 8 giờ. Mức này cũng đã được ghi vào Hiến chương của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) và tổ chức này cũng có nhiều công ước về thời giờ làm việc, giảm thời giờ làm việc...

Ở Việt Nam, chế độ ngày làm việc 8 giờ được Nhà nước ghi nhận từ sau Cách mạng tháng Tám (Sắc lệnh số 29/SL năm 1947). Trong nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung, định mức về thời giờ làm việc do Nhà nước quy định cụ thể. Hiện nay, Nhà nước chỉ định khung tối đa về thời giờ làm việc để khuyến khích những thỏa thuận giảm thời giờ làm việc cho người lao động. Thời giờ làm việc được tính hằng độ dài của ngày, tuần làm việc, tối đa không quá 8 giờ/ngày hoặc 48 giờ/tuần. Mức này được rút ngắn từ một đến hai giờ đối với các lao động làm công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc cho một số lao động đặc thù (lao động trẻ em, lao động tàn tật, lao động nữ trong những thời kỳ đặc biệt...).

Người sử dụng lao động và người lao động có thể thỏa thuận làm thêm giờ nhưng không được quá bốn giờ trong một ngày, 200 giờ trong một năm, trừ một số trường hợp đặc biệt được làm thêm không quá 300 giờ trong một năm do Chính phủ quy định sau khi tham khảo ý kiến của Tổng liên đoàn lao động Việt Nam và đại diện của người sử dụng lao động.

Thời giờ làm việc ban đêm tính từ 22 giờ đến 6 giờ hoặc từ 21 giờ đến 5 giờ, tuỳ theo vùng khí hậu do Chính phủ quy định.

Thời gian theo quy định hoặc theo thỏa thuận, người lao động không phải thực hiện nghĩa vụ lao động, có quyền tự do sử dụng theo nhu cầu của mình.

Trong lịch sử và cho đến nay, đảm bảo thời giờ nghỉ ngơi hợp lý là mục tiêu mà pháp luật nhiều nước trên thế giới theo đuổi. Tổ chức lao động quốc tế (ILO) có nhiều công ước về thời giờ nghỉ ngơi của người lao động (Công ước số 106 năm 1957, Công ước số 132 năm 1970...).

Theo quy định của pháp luật hiện hành ở Việt Nam, thời giờ nghỉ ngơi của người lao động bao gồm: nghỉ giữa ca (ít nhất nửa giờ, ca đêm ít nhất 45 phút), nghỉ chuyển ca (ít nhất 12 giờ), nghỉ hàng tuần (ít nhất một ngày - 24 giờ liên tục), nghỉ ngày lễ, nghỉ hàng năm; nghỉ về việc riêng. Ngoài ra, các bên có thể thỏa thuận nghỉ không hưởng lương. Tùy từng trường hợp, người lao động có thể được hưởng một số quyền lợi trong thời gian nghỉ ngơi theo quy định của pháp luật, như: được hưởng tiền lương, được tính là thời gian làm việc để giải quyết các chế độ khác...

Khoảng thời gian được xác định từ thời điểm này đến thời điểm khác.

Cách tính thời hạn được xác định theo dương lịch.

Thời điểm bắt đầu thời hạn được xác định: 1) Khi thời hạn được tính bằng giờ thì thời hạn được bắt đầu kể từ thời điểm đã xác định; 2) Khi thời hạn được xác định bằng ngày, tuần, tháng, năm thì thời điểm bắt đầu thời hạn được tính kể từ ngày tiếp theo của ngày được xác định; 3) Khi thời hạn được tính bằng sự kiện thì thời hạn tính từ ngày tiếp theo sau ngày xảy ra sự kiện.

Thời điểm kết thúc thời hạn được xác định: 1) Khi thời hạn được tính bằng ngày thì thời điểm kết thúc thời hạn là ngày cuối cùng của thời hạn; 2) Khi thời hạn được xác định bằng ngày, tuần, tháng, năm thì thời điểm kết thúc thời hạn là thời điểm kết thúc tuần, tháng, năm cuối cùng của thời hạn; 3) Khi ngày cuối cùng của thời hạn là ngày chủ nhật hoặc ngày nghỉ lễ thì thời hạn kết thúc tại thời điểm kết thúc ngày làm việc tiếp theo ngày nghỉ đó. Thời điểm kết thúc ngày của thời hạn là 24 giờ của ngày đó.

Thời hạn do pháp luật quy định trong đó Nhà nước bảo hộ quyền của chủ sở hữu, quyền của tác giả đối tượng sở hữu công nghiệp đã được cấp văn bằng bảo hộ.

Thời hạn bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp được tính từ ngày nộp đơn hợp lệ: 1) Văn bằng bảo hộ sáng chế là bằng độc quyền sáng chế; thời hạn bảo hộ là 20 năm; 2) Văn bằng bảo hộ giải pháp hữu ích là bằng độc quyền giải pháp hữu ích; thời hạn bảo hộ là 10 năm; 3) Văn bằng bảo hộ kiểu dáng công nghiệp là bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp; thời hạn bảo hộ là 5 năm và có thể được gia hạn liên tiếp hai lần, mỗi lần 5 năm; 4) Văn bằng bảo hộ tên gọi xuất xứ hàng hóa là giấy chứng nhận quyền sử dụng tên gọi xuất xứ hàng hóa; thời hạn bảo hộ là 10 năm. có thể được gia hạn liên tiếp nhiều lần, mỗi lần 10 năm; 5) Văn bằng bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa là giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hóa thời hạn bảo hộ là 10 năm, có thể được gia hạn liên tiếp nhiều lần; 6) Thời hạn bảo hộ đối với giống cây trồng mới là 20 năm; đối với giống cây thân gỗ là 25 năm, kể từ ngày cấp văn bằng bảo hộ. Thời hạn bảo hộ đối với giống cây trồng mới kể từ ngày cấp văn bằng bảo hộ đến hết ngày kết thúc thời hạn hiệu lực của Văn bằng bảo hộ hoặc ngày chấm dứt hiệu lực của Văn bằng bảo hộ; 7) Văn bằng bảo hộ đối với thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn là Giấy chứng nhận đăng ký thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, có hiệu lực trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Thời hạn hiệu lực của Văn bằng bảo hộ đối với thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn được bắt đầu từ ngày cấp văn bằng bảo hộ và chấm dứt vào ngày sớm nhất trong số những ngày: ngày kết thúc 10 năm, kể từ ngày cấp văn bằng: ngày kết thúc 10 năm, kể từ ngày thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn được người có quyền nộp đơn hoặc người được người đó cho phép khai thác thương mại lần đầu tiên tại bất kỳ nơi nào trên thế giới; ngày kết thúc 15 năm, kể từ ngày tạo ra thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn.

Thời hạn do pháp luật quy định, trong đó Nhà nước bảo hộ quyền của tác giả và các chủ thể khác đối với tác phẩm.

Các quyền nhân thân của tác giả như: đặt tên cho tác phẩm, đứng tên tác phẩm, được nêu tên thật hoặc bút danh, bảo vệ toàn vẹn tác phẩm... được bảo hộ vô thời hạn; Các quyền nhân thân như công bố, phổ biến, cho người khác công bố, phổ biến... được bảo hộ trong suốt cuộc đời tác giả và 50 năm tiếp theo năm tác giả chết; Các quyền tài sản của tác giả và chủ thể khác được bảo hộ trong suốt cuộc đời tác giả và 50 năm tiếp theo năm tác giả chết. Đối với tác phẩm của đồng tác giả, các quyền nhân thân và quyền tài sản như trên được bảo hộ trong suốt cuộc đời tác giả và 50 năm tiếp theo năm đồng tác giả cuối cùng chết. Đối với tác phẩm điện ảnh, phát thanh, truyền hình, video, tác phẩm di cảo thi các quyền nhân thân và quyền tài sản nêu trên được bảo hộ trong thời hạn 50 năm kể từ ngày tác phẩm được công bố lần đầu tiên.

Khoảng thời gian kể từ sau khi toà án nhận hồ sơ vụ án cho đến khi có quyết định đưa vụ án ra xét xử.

Pháp luật quy định thời hạn này để Thẩm phán được phân công nghiên cứu hồ sơ, giải quyết các khiếu nại và yêu cầu của những người tham gia tố tụng và tiến hành những việc cần thiết, khác cho việc mở phiên toà. Theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003, tuỳ thuộc tính chất của từng loại án hình sự, dân sự, hành chính, kinh tế, lao động và thủ tục xét xử mà thời hạn chuẩn bị xét xử được quy định khác nhau như đối với án hình sự: theo quy định tại Điều 176 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 quy định về thời hạn chuẩn bị xét xử, trong thời hạn không quá ba mươi ngày đối với tội ít nghiêm trọng, bốn mươi lăm ngày đối với tội nghiêm trọng, hai tháng đối với tội rất nghiêm trọng và ba tháng đối với tội đặc biệt nghiêm trọng, kể từ ngày nhận được hồ sơ vụ án, thẩm phán được phân công chủ toạ phiên toà phải ra một trong các quyết định: 1) Đưa vụ án ra xét xử; 2) Trả hồ sơ để điều tra bổ sung; 3) Đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án. Đối với những vụ án phức tạp, Chánh án Toà án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử nhưng không quá mười lăm ngày đối với tội ít nghiêm trọng và tội nghiêm trọng, không quá ba mươi ngày đối với tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng.

Sau khi đã có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa trong thời hạn 15 ngày; trong trường hợp có lý do chính đáng thì có thể mở phiên tòa trong thời hạn ba mươi ngày. Đối với vụ án được trả lại để điều tra bổ sung thì trong thời hạn mười lăm ngày sau khi nhận được hồ sơ, thẩm phán phải ra quyết định đưa vụ án ra xét xử.

Đối với các vụ án dân sự, Bộ luật tố tụng dân sự quy định khá cụ thể về thời hạn chuẩn bị xét xử, theo đó, cũng quy định những trường hợp Chánh án Toà án nhân dân có thể ra quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử,...

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, thời hạn chuẩn bị xét xử được quy định tại Điều 277 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Thời hạn do pháp luật quy định để cơ quan điều tra tiến hành điều tra vụ án.

Thời hạn điều tra được tính từ ngày khởi tố vụ án đến ngày kết thúc điều tra. Trong trường hợp Cơ quan điều tra tiếp nhận vụ án từ Cơ quan điều tra khác hoặc từ đơn vị bộ đội biên phòng, cơ quan Hải quan, cơ quan Kiểm lâm thì thời hạn điều tra cũng được tính từ ngày các cơ quan đó quyết định khởi tố vụ án. Thời hạn điều tra vụ án không quá 2 tháng đối với tội ít nghiêm trọng, không quá 3 tháng đối với tội nghiêm trọng, không quá 4 tháng đối với tội rất nghiêm trọng và tội đặc biệt nghiêm trọng. Trong trường hợp vụ án có tính chất phức tạp thì chậm nhất là 10 ngày trước khi hết hạn điều tra, Cơ quan điều tra phải có văn bản đề nghị Viện trưởng Viện kiểm sát gia hạn điều tra. Việc gia hạn điều tra được thực hiện như sau: 1) Đối với tội ít nghiêm trọng thì được gia hạn điều tra một lần không quá 2 tháng, do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự cấp khu vực gia hạn. Trong trường hợp vụ án được thụ lý ở cấp tỉnh, cấp quân khu thì Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra; 2) Đối với tội nghiêm trọng thì được gia hạn điều tra hai lần; lần thứ nhất không quá 3 tháng do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự cấp khu vực gia hạn. Nếu vụ án được thụ lý ở cấp tỉnh, cấp quân khu thì Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn; lần thứ hai không quá 2 tháng do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn; 3) Đối với tội rất nghiêm trọng thì được gia hạn điều tra hai lần, mỗi lần không quá 4 tháng do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn; 4) Đối với tội đặc biệt nghiêm trọng thì được gia hạn điều tra ba lần, mỗi lần không quá 4 tháng do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn lần thứ nhất và lần thứ hai; Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự trung ương gia hạn lần thứ ba. Ngoài ra, trong trường hợp thời gian điều tra đã hết nhưng do tính chất phức tạp của vụ án không thể kết thúc điều tra thì Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có thể gia hạn thêm một lần không quá 4 tháng; 5) Đối với tội xâm phạm an ninh quốc gia thì Viện trưởng Viện kiểm sát nhân tối cao có quyền gia hạn thêm. Trong trường hợp vụ án được thụ lý để điều tra ở cấp trung ương thì việc gia hạn điều tra thuộc thẩm quyền của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự trung ương.

Là khoảng thời gian được xác định để các bên thực hiện các quyền và nghĩa vụ đã thoả thuận trong hợp đồng. Khoảng thời gian này được tính từ thời điểm hợp đồng phát sinh hiệu lực cho tới thời điểm xuất hiện các căn cứ dẫn đến chấm dứt hợp đồng.

Các căn cứ chấm dứt hợp đồng bao gồm: 1) Hợp đồng đã được thực hiện hoàn tất; 2) Theo thoả thuận của các bên; 3) Một trong các bên trong hợp đồng chấm dứt sự tồn tại. Ví dụ: một bên là cá nhân giao kết hợp đồng bị chết; hoặc một bên là pháp nhân giao kết hợp đồng bị giải thể; 4) Hợp đồng bị huỷ bỏ, bị đình chỉ; 5) Hợp đồng không thể thực hiện do đối tượng của hợp đồng không còn...

Thông thường, thời hạn hợp đồng là khoảng thời gian tính từ thời điểm hợp đồng phát sinh hiệu lực cho đến thời điểm mà các bên giao kết hợp đồng thỏa thuận là hợp đồng được thực hiện hoàn tất.

Trong trường hợp các bên thỏa thuận hợp đồng được thực hiện từ thời điểm giao kết (mà thời điểm này không trùng với thời điểm phát sinh hiệu lực của hợp đồng) thì thời hạn của hợp đồng bắt đầu từ thời điểm giao kết.

Trên thực tế, thời hạn hợp đồng chính là thời hạn có hiệu lực của hợp đồng. Do tính chất của hợp đồng là sự thoả thuận giữa các bên về xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ. Bởi vậy, thời hạn hợp đồng do các bên cùng nhau thoả thuận, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Ví dụ: thời hạn hợp đồng chuyển giao công nghệ không quá 7 năm kể từ ngày hợp đồng có hiệu lực. Trong trường hợp cần thiết, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể cho phép kéo dài thời hạn hợp đồng nhưng không quá 10 năm.

Mặc dù tôn trọng quyền tự thoả thuận về thời hạn hợp đồng của các bên giao kết hợp đồng, song nhiều trường hợp, pháp luật có các quy định giới hạn thời hạn hợp đồng. Ví dụ: trong hợp đồng uỷ quyền, nếu các bên không thỏa thuận thời hạn uỷ quyền và pháp luật không có quy định khác thì thời hạn của hợp đồng uỷ quyền có hiệu lực 1 năm kể từ ngày xác lập quyền được uỷ quyền. Hoặc trong hợp đồng thuê quyền sử dụng đất, thời hạn thuê quyền sử dụng đất do các bên tự thỏa thuận song không được quá 3 năm.

Khoảng thời gian do pháp luật quy định để những người có thẩm quyền được kháng nghị bản án, quyết định của Toà án.

Tùy theo từng loại kháng nghị mà pháp luật tố tụng có các quy định cụ thể về thời hạn kháng nghị. Thời hạn kháng nghị phúc thẩm, thời hạn kháng nghị giám đốc thẩm, thời hạn. kháng nghị tái thẩm như thời hạn kháng nghị phúc thẩm bản án hình sự của Viện kiểm sát cùng cấp là 15 ngày, của Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp là 30 ngày kể từ ngày tuyên án. Thời hạn kháng nghị các quyết định của Toà án cấp sơ thẩm cùng cấp là 7 ngày kể từ ngày Tòa án ta quyết định. Thời hạn kháng nghị được tính theo ngày tròn nghĩa là ngày tiếp theo ngày tuyên án tính là ngày thứ nhất, ngày cuối cùng của thời hạn nếu rơi vào ngày không làm việc thì tính sang ngày cơ quan nhà nước làm việc trở lại.

Nếu văn bản kháng nghị được gửi qua đường bưu điện thì thời hạn kháng nghị được tính bằng cách căn cứ vào ngày bưu điện nơi gửi đóng dấu ở phong bì.

Là khoảng thời gian tối đa được xác định từ thời điểm nhập kho đến thời điểm xuất kho hàng dự trữ quốc gia.

Là khoảng thời gian được xác định để Làm cơ sở dự báo, tính toán các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật cho việc lập đồ án quy hoạch xây dựng.
(Theo khoản 44 Điều 3 Luật xây 2014)

Khoảng thời gian mà pháp luật cho phép người sử dụng đất được quyền chiếm hữu và sử dụng một diện tích đất nhất định được Nhà nước giao, cho thuê hoặc nhận quyền sử dụng đất của người khác phù hợp với mục đích sử dụng đất.

Thời hạn sử dụng đất được quy định tại Mục 1 Chương III Luật đất đai năm 2003 từ Điều 66 - Điều 69. Thời hạn sử dụng đất được quy định theo loại đất: đất sử dụng ổn định lâu dài; đất sử dụng có thời hạn; thời hạn sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất; thời hạn sử dụng đất khi nhận chuyển quyền sử dụng đất.

Đối với đất sử dụng ổn định lâu dài: người sử dụng đất được sử dụng đất ổn định, lâu dài trong các trường hợp: 1) Đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng; 2) Đất nông nghiệp do cộng đồng dân cư sử dụng quy định tại khoản 4 Điều 71 của Luật đất đai năm 2003; 3) Đất ở; 4) Đất làm mặt bằng xây dựng cơ sở sản xuất, kinh doanh của hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng ổn định được Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất; 5) Đất xây dựng trụ sở cơ quan, xây dựng công trình sự nghiệp quy định tại Điều 88 của Luật đất đai năm 2003; 6) Đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh; 7) Đất do cơ sở tôn giáo sử dụng quy định tại Điều 99 của Luật đất đai năm 2003; 8) Đất có các công trình là đình, đền, miếu, am, từ đường, nhà thờ họ; 9) Đất giao thông, thuỷ lợi; đất xây dựng các công trình văn hoá, y tế, giáo dục và đào tạo, thể dục thể thao phục vụ lợi ích công cộng và các công trình công cộng khác không nhằm mục đích kinh doanh; đất có di tích lịch sử - văn hoá, danh lam thắng cảnh; 10) Đất làm nghĩa trang, nghĩa địa.

Đối với đất sử dụng có thời hạn: người sử dụng đất được sử dụng đất có thời hạn trong các trường hợp : 1) Thời hạn giao đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng là 20 năm; thời hạn giao đất trồng cây lâu năm, đất rừng sản xuất cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng là 50 năm; 2) Thời hạn cho thuê đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thuỷ sản, đất làm muối cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng là không quá 20 năm; thời hạn cho thuê đất trồng cây lâu năm, đất rừng sản xuất cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng là không quá 50 năm; 3) Thời hạn giao đất, cho thuê đất được tính từ ngày có quyết định giao đất, cho thuê đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; trường hợp đất được Nhà nước giao, cho thuê trước ngày 15.10.1993 thì thời hạn giao đất, cho thuê đất được tính từ ngày 15.10.1993. Khi hết thời hạn, người sử dụng đất được Nhà nước tiếp tục giao đất, cho thuê đất nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng, chấp hành đúng pháp luật về đất đai trong quá trình sử dụng và việc sử dụng đất đó phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được xét duyệt; 4) Thời hạn sử dụng đối với diện tích đất nông nghiệp vượt hạn mức do được giao trước ngày 01.01.1999 bằng một phần hai thời hạn quy định trên đây, sau đó phải chuyển sang thuê đất; 5) Thời hạn giao đất, cho thuê đất đối với tổ chức kinh tế để sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, làm muối; tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân để sử dụng đất làm mặt bằng xây dựng cơ sở sản xuất, kinh doanh; tổ chức kinh tế để thực hiện các dự án đầu tư; người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài để thực hiện các dự án đầu tư tại Việt Nam được xem xét, quyết định trên cơ sở dự án đầu tư hoặc đơn xin giao đất, thuê đất nhưng không quá 50 năm; đối với dự án có vốn đầu tư lớn nhưng thu hồi vốn chậm, dự án đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn mà cần thời hạn dài hơn thì thời hạn giao đất, cho thuê đất là không quá 70 năm. Khi hết thời hạn, người sử dụng đất được Nhà nước xem xét gia hạn sử dụng nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng, chấp hành đúng pháp luật về đất đai trong quá trình sử dụng và việc sử dụng đất đó phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được xét duyệt; 6) Thời hạn cho thuê đất để xây dựng trụ sở làm việc của tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao là không quá 99 năm. Khi hết thời hạn, tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao được Nhà nước Việt Nam xem xét gia hạn hoặc cho thuê đất khác nếu có nhu cầu sử dụng đất; 7) Thời hạn cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn là không quá 5 năm; trường hợp cho thuê đất trước ngày 01.01.1999 thì thời hạn thuê đất được xác định theo hợp đồng thuê đất.

Thời hạn sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất: 1) Thời hạn sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng đất được quy định như sau: trường hợp chuyển đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng sang sử dụng vào mục đích khác thì thời hạn được xác định theo thời hạn của loại đất sau khi được chuyển mục đích sử dụng đất. Thời hạn sử dụng đất được tính từ thời điểm được chuyển mục đích sử dụng đất; trường hợp chuyển đất trồng cây hàng năm, đất trồng cây lâu năm, đất rừng sản xuất, đất nuôi trồng thuỷ sản, đất làm muối sang trồng rừng phòng hộ, trồng rừng đặc dụng thì hộ gia đình, cá nhân được sử dụng đất ổn định, lâu dài; trường hợp chuyển mục đích sử dụng giữa các loại đất bao gồm đất trồng cây hàng năm, đất trồng cây lâu năm, đất rừng sản xuất, đất nuôi trồng thuỷ sản, đất làm muối thì hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất được tiếp tục sử dụng đất đó theo thời hạn đã được giao, cho thuê. Khi hết thời hạn, hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất được Nhà nước tiếp tục giao đất, cho thuê đất nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng, chấp hành đúng pháp luật về đất đai trong quá trình sử dụng và việc sử dụng đất đó phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được xét duyệt; trường hợp chuyển đất nông nghiệp sang sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp thì thời hạn sử dụng đất được xác định theo thời hạn của loại đất sau khi được chuyển mục đích sử dụng. Thời hạn sử dụng đất được tính từ thời điểm được chuyển mục đích sử dụng đất; trường hợp chuyển mục đích sử dụng từ đất phi nông nghiệp sử dụng ổn định lâu dài sang đất phi nông nghiệp sử dụng có thời hạn hoặc từ đất phi nông nghiệp sử dụng có thời hạn sang đất phi nông nghiệp sử dụng ổn định lâu dài thì hộ gia đình, cá nhân được sử dụng đất ổn định lâu dài; 2) Thời hạn sử dụng đất đối với tổ chức kinh tế, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài thực hiện dự án đầu tư không thuộc khu công nghiệp, khu công nghệ cao khi chuyển mục đích sử dụng đất được xác định theo dự án đầu tư; 3) Tổ chức kinh tế chuyển mục đích sử dụng từ đất phi nông nghiệp sử dụng ổn định lâu dài sang đất phi nông nghiệp sử dụng có thời hạn hoặc từ đất phi nông nghiệp sử dụng có thời hạn sang đất phi nông nghiệp sử dụng ổn định lâu dài thì tổ chức kinh tế được sử dụng đất ổn định lâu dài.

Thời hạn sử dụng đất khi nhận chuyển quyền sử dụng đất: 1) Thời hạn sử dụng đất khi nhận chuyển quyền sử dụng đất đối với loại đất có quy định thời hạn là thời gian sử dụng đất còn lại của thời hạn sử dụng đất trước khi chuyển quyền sử dụng đất; 2) Người nhận chuyển quyền sử dụng đất đối với loại đất được sử dụng ổn định lâu dài thì được sử dụng đất ổn định lâu dài.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, thời hạn sử dụng đất được quy định tại Điều 125, 126, 127 và Điều 128 Luật đất đai năm 2013 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 29 tháng 11 năm 2013.

Thời hạn do pháp luật quy định được phép tạm giam bị can, bị cáo để phục vụ cho việc điều tra, truy tố, xét xử vụ án.

Bộ luật tố tụng hình sự quy định thời hạn tạm giam để điều tra không quá 2 tháng đối với tội ít nghiêm trọng, không quá 3 tháng đối với tội nghiêm trọng, không quá 4 tháng đối với tội rất nghiêm trọng và tội đặc biệt nghiêm trọng. Trong trường hợp vụ án có nhiều tình tiết phức tạp, xét cần phải có thời gian dài hơn cho việc điều tra và không có căn cứ để thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp tạm giam thi chậm nhất 10 ngày trước khi hết hạn tạm giam, Cơ quan điều tra phải có văn bản đề nghị Viện trưởng Viện kiểm sát gia hạn tạm giam.

Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh trở lên và Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự quân khu trỏ lên có quyền gia hạn tạm giam đối với tội ít nghiêm trọng (một lần không quá 1 tháng), tội nghiêm trọng (hai lần trong đó lần đầu không quá 2 tháng, lần hai không quá 1 tháng), tội rất nghiêm trọng (một lần không quá 3 tháng), tội đặc biệt nghiêm trọng (một lần không quá 4 tháng). Ngoài ra, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự trung ương có quyền gia hạn tạm giam lần thứ hai (không quá 2 tháng đối với tội rất nghiêm trọng, không quá 4 tháng đối với tội đặc biệt nghiêm trọng). Trong trường hợp thời hạn tạm giam lần hai đối với tội đặc biệt nghiêm trọng đã hết và vụ án có nhiều tình tiết rất phức tạp mà không có căn cứ để thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp tạm giam thì Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có thể gia hạn tạm giam lần ba không quá 4 tháng. Theo quy định trên, thời hạn tạm giam để điều tra tối đa không quá 3 tháng đối với tội ít nghiêm trọng; 6 tháng đối với tội nghiêm trọng; 9 tháng đối với tội rất nghiêm trọng; 16 tháng đối với tội đặc biệt nghiêm trọng.

Riêng đối với tội xâm phạm an ninh quốc gia, trong trường hợp cần thiết Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có quyền gia hạn tạm giam thêm ngoài 16 tháng. Thời hạn tạm giam thêm không được Bộ luật tố tụng hình sự quy định mà tùy từng trường hợp cụ thể, căn cứ vào tính chất, mức độ nghiêm trọng, phức tạp của tội phạm và yêu cầu của việc điều tra mà Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao quyết định.

Thời hạn tạm giam để Viện kiểm sát quyết định việc truy tố không quá 20 ngày đối với tội ít nghiêm trọng và tội nghiêm trọng; không quá 30 ngày đối với tội rất nghiêm trọng và tội đặc biệt nghiêm trọng. Trong trường hợp cần thiết phải có thêm thời gian để hoàn thành bản cáo trạng, Viện trưởng Viện kiểm sát có thể gia hạn thêm, nhưng không quá 10 ngày đối với tội ít nghiêm trọng và tội nghiêm trọng; không quá 15 ngày đối với tội rất nghiêm trọng; không quá 30 ngày đối với tội đặc biệt nghiêm trọng.

Thời hạn tạm giam để toà án chuẩn bị xét xử không được quá thời hạn chuẩn bị xét xử quy định tại Điều 176, Điều 242 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 (Xt. Thời hạn chuẩn bị xét xử). Trong trường hợp bị cáo đang bị tạm giam mà đến ngày mở phiên toà thời hạn tạm giam đã hết, nếu xét thấy cần tiếp tục tạm giam để hoàn thành việc xét xử thì toà án ra lệnh tạm giam cho đến khi kết thúc phiên toà. Thời hạn tạm giam này do toà án quyết định căn cứ vào thời gian xét xử vụ án.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, thời hạn tạm giam để toà án chuẩn bị xét xử không được quá thời hạn chuẩn bị xét xử quy định tại Điều 277 và Điều 346 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Khoảng thời gian mà văn bản quy phạm pháp luật hoặc một quyền do pháp luật quy định có hiệu lực bắt buộc thi hành.

Trong khuôn khổ của khoảng thời gian đó, chủ thể được hưởng quyền dân sự, được miễn trừ nghĩa vụ dân sự hoặc khi kết thúc khoảng thời gian đó thì chủ thể được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự, được miễn chấp hành bản án hoặc mất quyền khởi kiện. Thời hiệu được phân loại theo hiệu quả pháp lý phát sinh.

Thời hiệu được chia làm 5 loại cụ thể: 1) Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự: không truy cứu trách nhiệm hình sự nếu tính từ ngày phạm tội đã qua những thời hạn: 5 năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng mà Bộ luật hình sự quy định hình phạt từ 2 năm tù trở xuống hoặc hình phạt khác nhẹ hơn; 10 năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng mà Bộ luật hình sự quy định hình phạt tù trên 2 năm; 15 năm đối với các tội phạm nghiêm trọng; 2) Thời hiệu thi hành bản án hình sự: không buộc người bị kết án phải chấp hành bản án, nếu tính từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật đã qua những thời hạn: 5 năm đối với các trường hợp xử phạt từ năm năm tù trở xuống; 10 năm đối với các trường hợp xử phạt tù từ trên năm năm đến mười lăm năm; 15 năm đối với trường hợp xử phạt tù từ trên mười lăm năm đến hai mươi năm; 3) Thời hiệu hưởng quyền dân sự là thời hạn mà khi kết thúc thời hạn đó thì chủ thể được hưởng quyền dân sự; 4) Thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ dân sự là thời hạn mà khi kết thúc nó thì người có nghĩa vụ dân sự được miễn thực hiện nghĩa vụ đó; 5) Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện, nếu thời hiệu đó kết thúc thì chủ thể mất quyền khởi kiện. Tuy nhiên, riêng đối với thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự không áp dụng đối với các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh.

Thời hạn do pháp luật quy định mà khi hết thời hạn đó chủ thể mất quyền khiếu nại đến cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền.

Thời hiệu khiếu nại theo quy định của Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998 (sửa đổi, bổ sung năm 2004) là 90 ngày đối với khiếu nại lần đầu. Lần tiếp theo kể từ ngày nhận được giải quyết khiếu nại lần đầu trong thời hạn 30 ngày, riêng ở địa bàn vùng sâu, xa đi lại khó khăn thì thời hạn trên là 45 ngày. Trường hợp vụ việc có tính chất phức tạp ở miền núi vùng sâu, vùng xa thì thời hạn là 60 ngày.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, thời hiệu khiếu nại được quy định tại Điều 9 Luật khiếu nại năm 2011 do Quốc hội khóa 11 ban hành ngày 11 tháng 11 năm 2011.

Thời hạn do pháp luật quy định mà chủ thể được quyền khởi kiện để yêu cầu tòa án giải quyết vụ án dân sự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm. Khi thời hạn đó kết thúc, đương sự sẽ mất quyền khởi kiện và chỉ được khôi phục lại nếu lý do bỏ qua thời hiệu được tòa án công nhận là chính đáng, như do ốm đau nặng kéo dài, do nguyên nhân bất khả kháng...

Việc quy định về thời hiệu khởi kiện vừa có ý nghĩa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, pháp nhân bị xâm phạm, vừa đòi hỏi các chủ thể này phải biết bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ trong một thời gian nhất định, không để tranh chấp kéo dài.

Trong trường hợp pháp luật không có quy định khác về thời hiệu khởi kiện thì thời hiệu khởi kiện để yêu cầu tòa án giải quyết vụ án dân sự là 2 năm, kể từ ngày quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức, lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước bị xâm hại.

Thời hạn theo luật định mà trong thời hạn đó mới có thể buộc người phải thi hành án phải thi hành bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của tòa án.

Thời hiệu thi hành bản án, quyết định hình sự của tòa án là thời hạn do luật định mà trong thời hạn đó mới có thể buộc người bị kết án phải chấp hành bản án có hiệu lực pháp luật. Sau thời hạn đó, người bị kết án chưa chấp hành bản án sẽ không bị buộc phải chấp hành bản án nữa, nếu trong thời hạn đó: 1) Người bị kết án không bị xử phạt tù về tội phạm mới; 2) Người bị kết án không cố tình trốn tránh việc thi hành án cũng như không bị truy nã.

Thời hiệu được tính lại kể từ ngày người bị kết án phạm tội mới hoặc ngày người đó ra trình diện hoặc bị bắt giữ. Theo quy định của pháp luật hình sự không buộc người bị kết án phải chấp hành bản án nếu tính từ ngày bản án đã có hiệu lực pháp luật đã qua những thời hạn sau: 1) Năm năm đối với các trường hợp bị xử phạt từ 5 năm tù trở xuống; 2) Mười năm đối với các trường hợp bị xử phạt từ trên 5 năm tù đến 15 năm tù; 3) Mười lăm năm đối với các trường hợp bị xử phạt từ trên 15 năm đến 20 năm. Nếu trong thời hạn nói trên, người bị kết án cố tình trốn tránh và đã có lệnh truy nã thì thời gian trốn tránh không được tính.

Đối với các bản án, quyết định dân sự, trong thời hạn ba năm, kể từ ngày bản án, quyết định của toà án có hiệu lực pháp luật, người được thi hành án, người phải thi hành án có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án có thẩm quyền ra quyết định thi hành bản án, quyết định đó. Trong trường hợp thời hạn thực hiện nghĩa vụ được ấn định trong bản án, quyết định của toà án thì thời hạn 3 năm được tính từ ngày nghĩa vụ đến hạn. Đối với bản án, quyết định thi hành theo định kỳ thì thời hạn 3 năm được áp dụng cho từng định kỳ, tính từ ngày nghĩa vụ đến hạn. Trong trường hợp người yêu cầu thi hành án chứng minh được trở ngại khách quan hoặc do sự kiện bất khả kháng mà họ không thể yêu cầu thi hành án đúng thời hạn thì thời gian có trở ngại khách quan đó không tính vào thời hiệu yêu cầu thi hành án.

Là khoảng thời gian tồn tại quan hệ vợ chồng, được tính từ ngày đăng ký kết hôn đến ngày chấm dứt hôn nhân.
(Theo khoản 13 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình 2014)

Là thời kỳ ổn định tỷ lệ phần trăm (%) phân chia các khoản thu giữa các cấp ngân sách và số bổ sung cân đối từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới trong thời gian 05 năm, trùng với kỳ kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 05 năm hoặc theo quyết định của Quốc hội.
(Theo khoản 23 Điều 4 Luật ngân sách nhà nước 2015)

Là thời gian phát sóng các sản phẩm quảng cáo trong một kênh, chương trình phát thanh, truyền hình; thời gian quảng cáo trong tổng thời gian của một chương trình văn hoá, thể thao; thời gian quảng cáo trong một bản ghi âm, ghi hình và các thiết bị công nghệ khác

Là quy tắc xử sự có nội dung rõ ràng được hình thành và lặp lại nhiều lần trong một thời gian dài giữa các bên, được các bên mặc nhiên thừa nhận để xác định quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng thương mại.

(Theo Khoản 3, Điều 3, Luật Thương mại 2005)

Không còn quốc tịch do xin thôi quốc tịch và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp nhận.

Theo Điều 24 Luật quốc tịch năm 1998, công dân Việt Nam có đơn xin thôi quốc tịch Việt Nam để nhập quốc tịch nước ngoài thi có thể được thôi quốc tịch Việt Nam. Người xin thôi quốc tịch Việt Nam chưa được thôi quốc tịch Việt Nam nếu thuộc một trong những trường hợp sau: 1) Đang nợ thuế đối với nhà nước hoặc nghĩa vụ tài sản đối với cơ quan, tổ chức hoặc công dân Việt Nam; 2) Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; 3) Chưa chấp hành xong bản án, quyết định của toà án Việt Nam; 4) Việc thôi quốc tịch làm phương hại đến lợi ích quốc gia của Việt Nam; 5) Cán bộ, công chức và những người đang phục vụ trong lực lượng vũ trang nhân dân.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, thôi quốc tịch được quy định từ Điều 27, 28, 29 và Điều 30 Luật quốc tịch năm 2008 do Quốc hội khóa 12 ngày 13 tháng 11 năm 2008.

Là trạng thái của khí quyển tại một thời điểm và khu vực cụ thể được xác định bằng các yếu tố và hiện tượng khí tượng.
(Theo khoản 6 Điều 3 Luật khí tượng thủy văn 2015)

Là thông tin được tạo ra, gửi đi, nhận và lưu giữ bằng phương tiện điện tử.

(Theo Khoản 5, Điều 3, Luật Thương mại 2005)

Người đứng đầu trong việc cai quản một vùng hay một ngành, lĩnh vực nhất định.

Ở Việt Nam thời thuộc Pháp, nắm giữ chức danh thống đốc là viên chức người Pháp đứng đầu bộ máy chính quyền cai trị ở một xứ kỳ như thống đốc Nam Kỳ. Trong tổ chức bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay, có chức vụ thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam, mang hàm Bộ trưởng, đứng đầu Ngân hàng nhà nước Việt Nam, một cơ quan ngang bộ.

Trong các nhà nước được tổ chức theo hình thức tiên bang, thống đốc là người đứng đầu chính quyền của một bang như chức thống đốc bang trong Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.

 (Nhà nước) tổng hợp, đánh giá trên hồ sơ địa chính về hiện trạng sử dụng đất tại thời điểm thống kê và tình hình biến động đất đai giữa hai lần thống kê.

Thống kê đất đai là một biện pháp để các cơ quan quản lý nhà nước về đất đai nắm bắt được kịp thời, thường xuyên tình hình sử dụng và những biến động đất đai; đồng thời, thống kê đất đai cung cấp thông tin, số liệu chính xác về mặt khoa học cho công tác lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đai.

Luật đất đai năm 2003 quy định về thống kê đất đai như sau: 1) Việc thống kê, kiểm kê đất đai được thực hiện theo quy định; đơn vị thống kê, kiểm kê đất đai là xã, phường, thị trấn; việc thống kê đất đai được tiến hành một năm một lần; việc kiểm kê đất đai được tiến hành năm năm một lần; 2) Trách nhiệm thực hiện việc thống kê, kiểm kê đất đai được quy định như sau: uỷ ban nhân dân các cấp tổ chức thực hiện việc thống kê, kiểm kê đất đai của địa phương; Uỷ ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, xã, phường, thị trấn báo cáo kết quả thống kê, kiểm kê đất đai của địa phương lên ủy ban nhân dân cấp trên trực tiếp; Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương báo cáo kết quả thống kê, kiểm kê đất đai lên Bộ Tài nguyên và Môi trường; Bộ Tài nguyên và Môi trường tổng hợp báo cáo Chính phủ kết quả thống kê đất đai hàng năm, kết quả kiểm kê đất đai năm năm của cả nước; Chính phủ báo cáo Quốc hội kết quả kiểm kê đất đai năm năm đồng thời với kế hoạch sử dụng đất năm năm của cả nước. 3) Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định biểu mẫu và hướng dẫn phương pháp thống kê, kiểm kê đất đai (Điều 53).

Là việc điều tra, tổng hợp, đánh giá hiện trạng tài nguyên biển và hải đảo tại thời điểm thống kê và tình hình biến động giữa các lần thống kê.
(Theo khoản 9 Điều 3 Luật tài nguyên, môi trường biển và hải đảo 2015)

Việc ghi chép trung thực và phân tích một cách có hệ thống, đầy đủ và khoa học những thông tin (bao gồm tình trạng, động thái, cơ cấu và tính chất) về tình hình tội phạm mà các cơ quan bảo vệ pháp luật đã nắm được, qua đó xác định được nguyên nhân, điều kiện phạm tội và đề ra những giải pháp thích hợp để phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm có hiệu quả.

Thống kê tội phạm một nội dung quan trọng của thống kê hình sự.