Thuật ngữ pháp lý

Là công dân đã đăng ký phục vụ trong ngạch dự bị của Quân đội nhân dân.
(Theo khoản 6 Điều 3 Luật nghĩa vụ quân sự 2015)

Là công dân đang phục vụ trong lực lượng thường trực của Quân đội nhân dân và lực lượng Cảnh sát biển.
(Theo khoản 5 Điều 3 Luật nghĩa vụ quân sự 2015)

là công dân Việt Nam thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân, được phong, thăng cấp bậc hàm Thượng sĩ, Trung sĩ, Hạ sĩ, Binh nhất, Binh nhì.

(Theo Khoản 5, Điều 2, Luật Công an nhân dân 2018)

Bao gồm hệ thống thu gom, lưu giữ, vận chuyển, xử lý chất thải, quan trắc môi trường và công trình bảo vệ môi trường khác.

(Theo Khoản 24 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2020)

Bao gồm hệ thống thu gom, lưu giữ, vận chuyển, tái chế, tái sử dụng, xử lý chất thải và quan trắc môi trường.
(Theo khoản 24 Điều 3 Luật bảo vệ môi trường 2014)

Là hệ thống các công trình hạ tầng kỹ thuật chính cấp đô thị, bao gồm các trục giao thông, tuyến truyền tải năng lượng, tuyến truyền dẫn cấp nước, tuyến cống thoát nước, tuyến thông tin viễn thông và các công trình đầu mối kỹ thuật.

(Theo khoản18 Điều 3 Luật Quy hoạch đô thị 2009)

Cấp xét xử sơ thẩm và cấp xét xử phúc thẩm các vụ án hình sự, dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, hành chính và những vụ án khác theo quy định của pháp luật.

Thực hiện chế độ hai cấp xét xử là một nguyên tắc xét xử quan trọng của Tòa án thể hiện ở việc đối với bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định của pháp luật tố tụng thì vụ án phải được xét xử phúc thẩm. Bản án, quyết định phúc thẩm có hiệu lực pháp luật và phải được thi hành.

là bản đồ thể hiện độ sâu đáy biển, địa vật, địa danh và thông tin liên quan đến hoạt động hàng hải và hoạt động khác trên biển.

(Theo Khoản 21, Điều 3, Luật Đo đạc và bản đồ 2018)

Tác phẩm nghiên cứu của Lôckơ (John Locke; 1632-1704), một bác sĩ kiêm triết gia người Anh xuất bản năm 1690, hai năm sau cuộc đảo chính đã đi vào lịch sử nước Anh dưới tên gọi “cuộc cách mạng vinh quang" đã thiết lập ở Anh chế độ quân chủ lập hiến, ghi nhận một sự thỏa hiệp của giai cấp tư sản với tầng lớp quý tộc.

Lôckơ được Ph. Ăngghen mệnh danh là đứa con của sự thỏa hiệp giai cấp năm 1688. Là người thể hiện lợi ích của giai cấp tư sản, Lôckơ phát ngôn với tư cách là người ủng hộ cái trật tự chính trị, xã hội được xác lập sau cuộc cách mạng 1688.

Về mặt triết học, Lôckơ là nhà chủ nghĩa duy vật không kiên định, cùng với sự thừa nhận ý nghĩa nền tảng của vật chất và nguồn gốc kinh nghiệm của nhận thức, cho rằng trí tuệ của con người khi mới sinh giống như một tờ giấy trắng, không có cái gọi là ý niệm bẩm sinh mà mọi trí thức của con người đều bắt nguồn từ kinh nghiệm, từ cảm giác, nhưng đồng thời, ông lại phát biểu quan điểm về thượng đế như là một thứ khởi thủy đầu tiên của vũ trụ (tự nhiên thần luận).

Xét về lập trường chính trị - xã hội, về nhà nước và pháp luật, Lôckơ được xem là nhà tư tưởng tư sản tiêu biểu. Trong tác phẩm “Hai luận thuyết..." ông trình bày một cách có hệ thống về chế độ xã hội và tổ chức chính trị. Cũng như một loạt các nhà tư tưởng tư sản đương thời, Lôckơ trình bày quan điểm của mình từ cái gọi là pháp quyền tự nhiên, phê phán chế độ phong kiến, buộc tội nó là trái với pháp quyền tự nhiên.

Lôckơ hình dung trạng thái tự nhiên của con người như là một vương quốc của tự do và bình đẳng. Trong trạng thái tự nhiên, con người làm chủ bản thân mình, làm chủ tài sản và mọi người đều có quyền bình đẳng về mặt tự do. Tự do và bình đẳng là các cơ sở đặc trưng của trạng thái tự nhiên không phải như một số người mô tả là một trạng thái chiến tranh. Chiến tranh có thể kết thúc bằng việc người này bắt người kia làm nô lệ, còn trạng thái tự nhiên là trạng thái không có một cơ sở nào cho việc nô lệ hóa người này bằng người kia. Quyền tự do tự nhiên là cái không thể tước đoạt. Theo Lôckơ, trong trạng thái tự nhiên, con người có cả quyền tư hữu bắt nguồn từ lao động cá nhân. Tài sản cá nhân xuất hiện trước cả nhà nước và tồn tại một cách độc lập đối với quyền tự nhiên của cá nhân.

Cũng như các nhà tư tưởng cùng thời, Lôckơ muốn qua học thuyết về pháp quyền tự nhiên, tìm lời giải đáp cho vấn đề nguồn gốc của Nhà nước và pháp luật. Ông tuyên bố, trong trạng thái tự nhiên, con người tuy được tự do, bình đẳng, có sở hữu tư nhân nhưng tất cả những cái đó không được đảm bảo chắc chắn, và mỗi người buộc phải phán xử và trừng trị những kẻ vi phạm các quyền tự nhiên của mình. Để tránh tranh cãi và bảo đảm được các quyền tự nhiên đó, mọi người đã đi đến một sự giao ước chung về thành lập ra nhà nước để bảo vệ cái quyền tự nhiên, đặt ra pháp luật để bảo vệ sở hữu cũng như sử dụng các lực lượng xã hội để bảo vệ các đạo luật này và bảo vệ sự tấn công từ bên ngoài, và để được hưởng các quyền đó, con người bắt buộc phải nhường bớt một phần cái quyền mà tự nhiên phú cho mình. Lôckơ khẳng định mục đích cao nhất của con người trong việc thiết lập ra nhà nước là để bảo vệ sở hữu không được đảm bảo trong trạng thái tự nhiên.

Nhưng khác với một số nhà tư tưởng khác, Lôckơ cho rằng, con người không thể trao toàn bộ cái quyền tự nhiên của mình cho nhà nước. Đó là chuyện không thể xảy ra. Việc trao quyền chỉ được thực hiện ở một mức độ cần thiết để thiết lập và duy trì quyền lực nhà nước. Một khi quyền thống trị trở nên tuyệt đối thi đó không còn được xem là nhà nước nữa. Cũng vì vậy, quân chủ tuyệt đối thì không khác gì tìm cách thoát ra khỏi mõm một con cáo bằng việc chui vào miệng một con sư tử.

Ký kết hợp đồng về thành lập nhà nước, con người tự nhận nghĩa vụ phải phục tùng quyết định của đa số và như vậy là từ bỏ cái quyền tự nhiên chỉ trong chừng mực cần cho sự bảo vệ cá nhân và tài sản. Từ đó, có thể thấy, học thuyết của Lôckơ về pháp quyền tự nhiên và khế ước, hợp đồng xã hội trở thành phương tiện bảo vệ cho chế độ quân chủ lập hiến hạn chế, bảo vệ sở hữu tư nhân, biện minh cho việc duy trì vĩnh viễn chế độ sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa.

Để luận giải cho chế độ quân chủ hạn chế, cùng với thuyết pháp quyền tự nhiên, Lôckơ còn dẫn đến thuyết phân chia quyền lực và về mặt này Lôckơ chính là một trong những tác giả đầu tiên

của văn học chính trị tư sản đưa ra học thuyết này. Môngtexkiơ - nhà tư tưởng lớn của Pháp thế kỷ XVIII, người thường được nhắc đến khi người ta bàn đến thuyết “phân chia ba quyền" chính là người phát triển tiếp tục tư tưởng của Lôckơ vốn được định hình trước đó.

Thuyết minh về nguyên tắc “phân chia quyền lực", Lôckơ chỉ ra rằng, phải phân biệt ba quyền: lập pháp, hành pháp và quyền liên bang. Quyền lập pháp ban hành các đạo luật; quyền hành pháp thi hành, đưa các đạo luật vào cuộc sống còn quyền liên bang chăm lo những vấn để của chính sách đối ngoại (đại diện cho quốc gia trong các quan hệ đổi với các quốc gia khác, vấn đề chiến tranh và hòa bình...). Quyền tư pháp ở Lôckơ bị thu hút vào quyền hành pháp.

Ba quyền phải được chia tách, mỗi quyền trong tay một cơ quan riêng biệt. Quyền lập pháp phải thuộc về Nghị viện; quyền hành pháp phải được giao cho Chính phủ; những cơ quan riêng, đặc thù phải được lập cho quyền liên bang. Lôckơ cũng thừa nhận khả năng quyền hành pháp và quyền liên bang trao vào tay một người - quốc vương. Theo ông, trong một quốc gia, các quyền không ngang nhau. Quyền lập pháp như là quyền tối cao, phải thuộc về Nghị viện. Nghị viện phải họp định kỳ để thông qua các đạo luật, nhưng không thể can thiệp vào việc thực hiện chúng.

Nhà vua lãnh đạo việc thi hành pháp luật, bổ nhiệm các Bộ trưởng, Chánh án và các quan chức khác. Hoạt động của vua phụ thuộc vào pháp luật và không có đặc quyền nào. Một Chính phủ được nhân dân nhất trí thành lập có thể bị nhân dân giải thể, nếu mất sự tín nhiệm của họ. Theo ông, bất kể nhà cầm quyền nào muốn tước đoạt và phá huỷ tài sản của nhân dân, hay muốn biến họ thành nô lệ dưới quyền lực độc đoán, người dân có thể đặt nhà cầm quyền vào một tình trạng chiến tranh với người dân và người dân không còn phải phục tùng kẻ cầm quyền nữa và sẽ làm theo cải lẽ thông thường mà Chúa đã ban cho họ để chống lại sự đàn áp và bạo lực.

Tư tưởng của Lôckơ gây được ảnh hưởng sâu rộng trong nhiều cuộc cách mạng tư sản. Nhiều ý kiến cho rằng phần đầu của Bản tuyên ngôn độc lập Hợp chủng quốc Hoa Kì, phần hình thành cơ sở duy lý triết học chủ chốt cho sự thoát ly khỏi đế quốc Anh, là phần mà Jefơxơn Thomas Jefferson đã vận dụng những chủ đề cơ bản nhất của Lôckơ.

Vùng biển thuộc chủ quyền quốc gia.

Toàn bộ các vùng biển nằm phía trong đường biên giới quốc gia trên biển và thuộc chủ quyền của quốc gia (Xt. Lãnh hải; Nội thủy).

1. Hoạt động mang tính nhà nước ở cửa khẩu trên lãnh thổ một quốc gia, bằng các biện pháp mang tính chất thuế quan và phi thuế quan.

Hoạt động hải quan gồm hoạt động kiểm tra, kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện vận tải và hành khách xuất nhập cảnh, thu thuế xuất nhập khẩu, điều tra chống buôn lậu... Các hoạt động này nhằm bảo hộ, phục vụ, thúc đẩy sản xuất trong nước, tăng sức cạnh tranh của hàng hóa trong nước, đẩy mạnh xuất khẩu, góp phần bảo vệ lợi ích, chủ quyền quốc gia, an ninh kinh tế, an toàn xã hội.

2. Cơ quan thực hiện chức năng hải quan, phụ trách việc kiểm tra, giám sát hải quan, đánh thuế hải quan, làm thủ tục xuất nhập cảnh.

Luật hải quan có quy định về cơ quan hải quan, công chức hải quan, lực lượng hải quan, hệ thống tổ chức cơ quan hải quan.

Tình trạng pháp lý của người cùng lúc có hai quốc tịch.

Đây là tình trạng đặc biệt vì mỗi người khi được sinh ra thường chỉ có một quốc tịch. Tình trạng này cũng dẫn đến nhiều vấn đề phức tạp cho cả bản thân đương sự và các cơ quan có thẩm quyền của các quốc gia mà đương sự có quốc tịch.

Sở dĩ trong thực tế có hiện tượng có hai hay nhiều quốc tịch là do một số nguyên nhân như: do có sự xung đột pháp luật về quốc tịch của các quốc gia khác nhau, do người đã nhập quốc tịch mới mà chưa mất quốc tịch cũ, trẻ em sinh ra mà cha mẹ có quốc tịch khác nhau....

Trong quan hệ quốc tế, việc ký kết các điều ước quốc tế song phương hoặc đa phương là một trong những biện pháp tương đối hiệu quả để hạn chế tình trạng hai quốc tịch. Khi ký kết, các bên có thể thỏa thuận đưa nguyên tắc quốc tịch hữu hiệu vào nội dung của điều ước. Theo nguyên tắc này, người có hai quốc tịch của hai nước ký kết sỗ chỉ được coi là công dân (tức là có quốc tịch) của nước mà họ thực chất gắn bó nhất nếu trong một thời gian nhất định họ không lựa chọn cho mình quốc tịch của một trong hai nước.

Hải sản tự nhiên, bao gồm động vật và thực vật biển.

(Theo Khoản 6 Điều 2 Luật thuế tài nguyên 2009)

Là trạng thái, quá trình diễn biến và sự vận động của nước biển.
(Theo khoản 4 Điều 3 Luật khí tượng thủy văn 2015)

Chức danh Nhà nước phong cho công chức ngành ngoại giao để phục vụ công tác đối ngoại ở trong nước và ở nước ngoài.

Hàm ngoại giao được phong trên cơ sở trình độ nghiệp vụ và kết quả công tác của các công chức của Bộ Ngoại giao. Có các cấp độ hàm ngoại giao khác nhau. Theo Điều 5 Pháp lệnh về hàm, cấp ngoại giao được Ủy ban thường vụ Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa IX thông qua ngày 31.5.1995, các công chức ngoại giao có thể được phong các hàm ngoại giao sau: 1) Cấp ngoại giao cao cấp gồm hàm đại sứ, hàm công sứ, hàm tham tán; 2) cấp ngoại giao trung cấp gồm hàm bí thư thứ nhất, hàm bí thư thứ hai; 3) Cấp ngoại giao sơ cấp gồm hàm bí thư thứ ba, hàm tùy viên.

Khác với hàm ngoại giao, chức vụ ngoại giao được bổ nhiệm cho các công chức có cương vị ngoại giao công tác tại các cơ quan đại diện ngoại giao ở nước ngoài hoặc ở các phái đoàn đại diện thường trực của quốc gia thành viên tại các tổ chức quốc tế liên chính phủ.

Người có hàm ngoại giao có thể được cử đi công tác tại cơ quan đại diện của quốc gia mình ở nước ngoài, có thể được bổ nhiệm giữ một chức vụ ngoại giao hoặc chức vụ lãnh sự tương ứng với hàm ngoại giao của người đó. Trong một số trường hợp, do nhu cầu công tác, người mang hàm ngoại giao có thể được bổ nhiệm giữ một chức vụ ngoại giao hoặc chức vụ lãnh sự cao hơn hoặc thấp hơn so với hàm ngoại giao của người đó.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, hàm ngoại giao được quy định tại Pháp lệnh về hàm, cấp ngoại giao do UBTV Quốc hội ban hành ngày 31 tháng 05  năm 1995.

Tình trạng chủ thể quan hệ pháp luật dân sự không thể tự mình xác lập, thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự.

Chủ thể quan hệ pháp luật dân sự bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thường là cá nhân, đó là những người nghiện ma túy hoặc nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình, thi theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, cơ quan hoặc tổ chức hữu quan, Tòa án có thể ra quyết định tuyên bố là người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự. Người đại diện theo pháp luật của người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự và phạm vi đại diện do Tòa án quyết định. Mọi giao dịch dân sự liên quan đến tài sản của người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày. Khi không còn căn cứ tuyên bố một người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của chính người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, cơ quan hoặc tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự của một chủ thể quan hệ pháp luật dân sự (Điều 23 Bộ luật dân sự năm 2005).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, hạn chế năng lực hành vi dân sự được quy định tại Điều 24 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015.

Là biện pháp do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định áp dụng nhằm hạn chế số lượng, khối lượng, trị giá của hàng hóa nhập khẩu, cửa khẩu nhập khẩu hàng hóa, quyền nhập khẩu hàng hóa của thương nhân.

(Theo Khoản 2 Điều 15 Luật Quản lý ngoại thương 2017)

Giới hạn của pháp luật nhằm không cho cha, mẹ thực hiện một số quyền đối với con chưa thành niên trong một thời hạn nhất định.

Xuất phát từ nguyên tắc bảo vệ quyền lợi của trẻ em, pháp luật hôn nhân và gia đình Việt Nam đã quy định việc hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên trong một số trường hợp và trong thời gian nhất định. Đây là biện pháp chế tài của pháp luật hôn nhân và gia đình áp dụng đối với cha, mẹ không thực hiện tốt nghĩa vụ của minh đối với con chưa thành niên, có hành vi xâm phạm nghiêm trọng đến quyền lợi của người con.

Ngay từ Luật hôn nhân và gia đình năm 1959, đạo luật đầu tiên về hôn nhân và gia đình của Nhà nước ta, đã quy định cha, mẹ không được hành hạ con, song chưa quy định biện pháp chế tài cụ thể. Đến Luật hôn nhân và gia đình năm 1986, đã có sự quy định tiến bộ, rõ ràng việc xử phạt cha, mẹ đối với trường hợp cha, mẹ xâm phạm thân thể, nhân phẩm của con chưa thành niên như trường hợp ngược đãi nghiêm trọng hoặc hành hạ con chưa thành niên thì Tòa án có quyền quyết định không cho cha, mẹ trông giữ, giáo dục con, quản lý tài sản của con và đại diện cho con trước pháp luật trong thời hạn từ 1 năm đến 5 năm. Thực chất việc quy định này là nhằm hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên và là biện pháp chế tài của pháp luật hôn nhân và gia đình.

Luật hôn nhân và gia đình năm 2000, quy định hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên trong trường hợp cha, mẹ bị kết án về một trong các tội cố ý xâm phạm sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của con hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con; phát tán tài sản của con; có lối sống đồi trụy, xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội và khi đó, theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức, Tòa án quyết định không cho cha, mẹ trông nom, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn từ 1 năm đến 5 năm, thời hạn này có thể được Tòa án xem xét rút ngắn. Cha, mẹ có hành vi vi phạm đối với người con nào thì bị hạn chế quyền của cha, mẹ đối với người con đó. Khi bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên, người cha hoặc mẹ vẫn có nghĩa vụ nuôi dưỡng con.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, hạn chế quyền của cha mẹ đối với con chưa thành niên được quy định tại Điều 85 Luật hôn nhân và gia đình năm năm 2014 do Quốc hội khóa 13 ban hành  ngày 19 tháng 6 năm 2014.

Giới hạn loại khách hàng không được cho vay hoặc không được cho vay với điều kiện ưu đãi và giới hạn mức cho vay tối đa đối với các loại khách hàng.

Hạn chế tín dụng là biện pháp phòng ngừa rủi ro trong hoạt động tín dụng mà tổ chức tín dụng có nghĩa vụ phải thực hiện. Phạm vi hạn chế được Nhà nước quy định tùy thuộc vào điều kiện lịch sử cụ thể như độ an toàn trong kinh doanh của hệ thống các tổ chức tín dụng, mức độ ổn định của nền tài chính quốc gia; khả năng kiểm soát hoạt động kinh doanh của các tổ chức tín dụng... Do đó, ở các nước, phạm vi hạn chế tín dụng có sự khác nhau và ở từng nước trong từng thời kỳ cũng khác nhau, ở Việt Nam, đối với hạn mức tín dụng, thường có hai loại: 1) Hạn mức tín dụng cuối kỳ là số dư nợ cho vay kế hoạch tối đa vào ngày cuối kỳ mà số dư nợ cho vay thực tế cuối kỳ không được vượt quá; 2) Hạn mức tín dụng trong kì là hạn mức bổ sung cho hạn mức cuối kỳ trong trường hợp do hoạt động kinh doanh của đơn vị vay vốn không đều đặn có nhu cầu vay vốn hạn mức tín dụng cuối kỳ, nên số bổ sung này phải được hoàn trả trong kỳ, để bảo đảm số dư thụt tế cuối kì phù hợp với hạn mức tín dụng cuối kỳ quy định. Pháp lệnh ngân hàng, hợp tác xã tín dụng và công ty tài chính năm 1990 quy định: mức vốn tổ chức tín dụng cho vay đối với một khách hàng tối đa là 10% mức vốn tự có của tổ chức tín dụng đó, còn mức hạn chế này theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng năm 1997 là 15% nghĩa vụ do pháp luật quy định (không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các quy định của pháp luật) hoặc đã làm những việc mà pháp luật cấm gây thiệt hại hoặc dẫn đến nguy cơ gây thiệt hại cho các lợi ích khác nhau.

Các hành vi vi phạm pháp luật rất đa dạng về chủ thể, khách thể, về mặt khách quan và mặt chủ quan. Hành vi vi phạm pháp luật có thể là hành động hoặc không hành động xâm hại đến các lĩnh vực khác nhau của quan hệ xã hội, gây tác hại hoặc dẫn đến nguy cơ gây thiệt hại cho các lợi ích khác nhau (lợi ích của cá nhân, lợi ích của tập thể, lợi ích của Nhà nước hoặc lợi ích của toàn xã hội). Hành vi vi phạm pháp luật được thực hiện một cách cố ý hay vô ý, do những động cơ khác nhau và nhằm những mục đích rất khác nhau.

Hành vi vi phạm pháp luật có rất nhiều loại, có hành vi vi phạm pháp luật hành chính; có hành vi vi phạm pháp luật dân sự, kinh tế, lao động; có hành vi vi phạm pháp luật hình sự (tội phạm).... Hành vi vi phạm pháp luật được mô tả trong các điều khoản của các văn bằng quy phạm pháp luật quy định về xử lý vi phạm pháp luật trong các lĩnh vực khác nhau: hình sự, hành chính, dân sự, kinh tế, lao động ... kèm theo các chế tài xử phạt tương ứng. Cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm pháp luật phải chịu những chế tài xử lý khác nhau tương ứng với loại hành vi vi phạm đã thực hiện

Là biện pháp do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định áp dụng nhằm hạn chế số lượng, khối lượng, trị giá của hàng hóa xuất khẩu, cửa khẩu xuất khẩu hàng hóa, quyền xuất khẩu hàng hóa của thương nhân.

(Theo Khoản 1 Điều 15 Luật Quản lý ngoại thương 2017)

Giới hạn diện tích đất nông nghiệp được phép sử dụng của hộ gia đình, cá nhân.

Hạn điền là từ ghép gốc Hán, ý nghĩa được xác định bằng cách tổng hợp nghĩa của các thành tố, trong đó "hạn" được hiểu là chừng mực, phạm vi nhất định; "điền" là ruộng.

Hạn điền là thuật ngữ được một số người sử dụng nhằm thay thế cho khái niệm "hạn mức đất”. Thực ra, Luật đất đai năm 2003 đưa ra các quy định về hạn mức giao đất nông nghiệp, còn hạn điền thường gắn liền với chính sách của Nhà nước khi đưa ra các quy định về hạn mức giao đất. Khái niệm hạn điền được dùng với nghĩa bao quát hơn, rộng hơn không chỉ gắn liền với phương diện pháp lý mà cả các phương diện kinh tế - xã hội, lao động và dân cư.

Khái niệm hạn điền hoặc khái niệm hạn mức đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân ra đời sau khi Luật đất đai năm 1993 được ban hành nhằm ngăn ngừa xu hướng tích tụ, tập trung quá mức đất nông nghiệp thông qua chuyển nhượng quyền sử dụng đất vào trong tay một số ít người; trong khi đó thì nhiều người khác không có đất sử dụng phải đi làm thuê. Hạn mức đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân được phép sử dụng được quy định trong Luật đất đai năm 1993, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai năm 1998, Nghị định số 64-CP ngày 27.9.1993 của Chính phủ ban hành Bản quy định về việc giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích sản xuất nông nghiệp và Nghị định số 85/1999/NĐ-CP ngày 28.8.1999 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 64-CP ngày 27.9.1993.

Luật đất đai năm 2003 ra đời thay thế các văn bản pháp luật trên đây, hạn mức giao đất nông nghiệp được quy định tại Điều 70 với các nội dung;

Hạn mức giao đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối cho mỗi hộ gia đình, cá nhân không quá 3 ha đối với mỗi loại đất;

Hạn mức giao đất trồng cây lâu năm cho mỗi hộ gia đình, cá nhân không quá 10 ha đối với các xã, phường, thị trấn ở đồng bằng; không quá 30ha đối với các xã, phường, thị trấn ở trung du, miền núi;

Hạn mức giao đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất cho mỗi hộ gia đình, cá nhân không quá 30ha đối với mỗi loại đất;

Trường hợp hộ gia đình, cá nhân được giao nhiều loại đất bao gồm đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối thì tổng hạn mức giao đất không quá 5 ha;

Trường hợp hộ gia đình, cá nhân được giao thêm đất trồng cây lâu năm thì hạn mức đất trồng cây lâu năm là không quá 5 ha đối với các xã, phường, thị trấn ở đồng bằng; không quả 25 ha đối với các xã, phường, thị trấn ở trung du, miền núi;

Trường hợp hộ gia đình, cá nhân được giao thêm đất rừng sản xuất thì tổng hạn mức giao đất rừng sản xuất là không quá 25 ha.

Hạn mức giao đất trống, đồi núi trọc, đất có mặt nước thuộc nhóm đất chưa sử dụng cho hộ gia đình, cá nhân đưa vào sử dụng theo quy hoạch để sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối không quá hạn mức giao đất được đề cập ở điểm 1, 2 và 3 trên đây và không tính vào hạn mức giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân quy định ở các điểm 1,2 và 3 trên đây.

Chính phủ quy định cụ thể hạn mức giao đất đối với từng loại đất của từng vùng.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, hạn mức giao đất nông nghiệp được quy định tại Điều 129 Luật đất đai năm 2013 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 29 tháng 11 năm 2013.

là thời gian sử dụng ấn định cho thuốc mà sau thời hạn này thuốc không được phép sử dụng.    Hạn dùng của thuốc được thể hiện bằng Khoảng thời gian tính từ ngày sản xuất đến ngày hết hạn hoặc thể hiện bằng ngày, tháng, năm hết hạn. Trường hợp hạn dùng chỉ thể hiện tháng, năm thì hạn dùng được tính đến ngày cuối cùng của tháng hết hạn.

(Theo Khoản 31, Điều 2, Luật dược 2016)

Giới hạn mức cấp bảo lãnh tối đa cho một khách hàng và tổng mức cấp bảo lãnh tối đa so với vốn tự có mà tổ chức tín dụng được phép thực hiện.

Hạn mức bảo lãnh chỉ áp dụng đối với tổ chức tín dụng trong việc cung ứng dịch vụ bảo lãnh cho khách hàng. Việc quy định hạn mức bảo lãnh tối đa mà tổ chức tín dụng thực hiện đối với khách hàng là nhằm bảo đảm an toàn cho hoạt động ngân hàng.

Mức bảo lãnh tối đa cho một khách hàng và tổng mức bảo lãnh cho một tổ chức tín dụng không được

vượt quá tỷ lệ so với vốn tự có của tổ chức tín dụng do Thống đốc Ngân hàng nhà nước quy định.

Là mức bảo lãnh tối đa của Chính phủ trong 01 năm hoặc 05 năm, được xác định bằng số tiền vay thực nhận trừ số trả nợ gốc.

(Theo Khoản 21, Điều 3, Luật Quản lý nợ công 2017)

là hạn mức giao đất ở mới theo quy định của Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành.

(Theo khoản 2 Điều 7 Luật thuế sử dụng đất phí nông nghiệp 2010)

gồm hạn mức giao đất nông nghiệp, hạn mức giao đất ở, hạn mức công nhận quyền sử dụng đất ở và hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp.

(Theo khoản 1 Điều 15 Luật đất đai 2013)

Giới hạn mức cho vay tối đa trong hoạt động của tổ chức tín dụng; số dư nợ cho vay hay là số dư nợ tối đa vào một thời điểm nhất định, thường là ngày cuối quý, cuối năm được quy định trong kế hoạch tín dụng của ngân hàng.

Hạn mức tín dụng áp dụng trong hoạt động tín dụng của tổ chức tín dụng theo hai trường hợp; Thứ nhất, hạn mức tín dụng do pháp luật quy định, tổ chức tín dụng chỉ được cho vay đối với một khách hàng trong giới hạn cho phép. Giới hạn này được Nhà nước đặt ra nhằm bảo đảm an toàn đối với hoạt động tín dụng, ở các nước, hạn mức tín dụng được quy định tùy thuộc vào độ an toàn trong kinh doanh của tổ chức tín dụng và yêu cầu quản lý của Nhà nước. Chẳng hạn, theo quy định của Luật ngân hàng thương mại Trung Quốc năm 1995, hạn mức tín dụng cho một khách hàng vay tối đa là 10% vốn tự có của tổ chức tín dụng. Ở Việt Nam, theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng năm 1997 là 15%. Thứ hai, hạn mức tín dụng do tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng phù hợp với giới hạn mà pháp luật quy định, được duy trì trong khoảng thời gian nhất định. Trên cơ sở hạn mức tín dụng đã thỏa thuận, tổ chức tín dụng có nghĩa vụ bảo đảm cấp tiền vay cho khách hàng theo từng kỳ hạn.

Có hai loại hạn mức tín dụng: 1) Hạn mức tín dụng cuối kỳ là số dư nợ cho vay kế hoạch tối đa vào ngày cuối kỳ, mà số dư nợ cho vay thực tế cuối kỳ không được vượt quá; 2) Hạn mức tín dụng chung kỳ là hạn mức bổ sung cho hạn mức tín dụng cuối kỳ trong trường hợp do hoạt động kinh doanh của đơn vị vay vốn không đều đặn, có nhu cầu vay vốn vượt hạn mức tín dụng cuối kỳ. Hạn mức tín dụng này là chênh lệch số dư nợ cho vay cao nhất trong kì với hạn mức cho vay cuối kỳ, nên số vay nợ bổ sung này phải được hoàn trả ngay trong kỳ để bảo đảm số dư nợ thực tố cuối kì phù hợp với hạn mức tín dụng cuối kỳ quy định.

là số tiền tối đa mà tổ chức bảo hiểm tiền gửi trả cho tất cả các khoản tiền gửi được bảo hiểm của một người tại một tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm.

(Theo Khoản 1 Điều 24 Luật Bảo hiểm tiền gửi 2012)

Là biện pháp do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định áp dụng để hạn chế số lượng, khối lượng, trị giá của hàng hóa nhập khẩu vào lãnh thổ Việt Nam.

(Theo Khoản 2 Điều 17 Luật Quản lý ngoại thương 2017)

Là lượng khí nhà kính của quốc gia, tổ chức, cá nhân được phép phát thải trong một khoảng thời gian xác định, được tính theo tấn khí carbon dioxide (co2) hoặc tấn khí carbon dioxide (co2) tương đương.

(Theo Khoản 33 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2020)

Là biện pháp do cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng để quyết định số lượng, khối lượng, trị giá của hàng hóa nhập khẩu với thuế suất ưu đãi hơn so với mức thuế suất ngoài hạn ngạch.

(Theo Khoản 2 Điều 20 Luật Quản lý ngoại thương 2017)

Là biện pháp do cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng để quyết định số lượng, khối lượng, trị giá của hàng hóa xuất khẩu với thuế suất cụ thể.

(Theo Khoản 1 Điều 20 Luật Quản lý ngoại thương 2017)

Là biện pháp do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định áp dụng để hạn chế số lượng, khối lượng, trị giá của hàng hóa xuất khẩu ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

(Theo Khoản 1 Điều 17 Luật Quản lý ngoại thương 2017)

Gồm hàng hóa cấm kinh doanh, hàng hóa cấm lưu hành và hàng hóa cấm sử dụng tại việt nam.

(Theo Khoản 5 Điều 3 Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng)

Hàng hóa bị Nhà nước cấm kinh doanh.

Danh mục các hàng hóa loại này không cố định mà có sự thay đổi. Trong danh mục đó có loại hàng cấm có tính chất vĩnh viễn, không thay đổi như các chất ma túy nhưng cũng có loại hàng cấm không có tính chất như vậy như thuốc lá điếu của nước ngoài... Trong Bộ luật hình sự có nhiều điều luật quy định hành vi phạm tội liên quan đến các hàng cấm cụ thể: hàng cấm là các chất ma túy được quy định là đối tượng của các tội phạm về ma túy; hàng cấm là vũ khí quân dụng, là vật liệu nổ, là chất phóng xạ, là chất độc, là văn hóa phẩm đồi trụy được quy định là đối tượng của các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng. Ngoài ra, trong Bộ luật hình sự còn có một điều luật quy định hành vi phạm tội liên quan đến những hàng cấm còn lại - những hàng cấm chưa được quy định cụ thể ở điều luật nào khác. Đó là điều luật quy định về tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm (Điều 155 Bộ luật hình sự năm 1999). Như vậy, diện hàng cấm nói chung rộng hơn so với diện hàng cấm là đối tượng của tội buôn bán hàng cấm.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, hàng cấm được quy định tại khoản 4 Điều 3 Nghị định 30/2018/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 07 tháng 03 năm 2018.

Là hàng đóng gói sẵn) là hàng hóa được định lượng, đóng gói và ghi định lượng trên nhãn hàng hóa mà không có sự chứng kiến của bên mua.

(Theo Khoản 7, Điều 3, Luật đo lường 2011)

Là vật tư, thiết bị, hàng hóa trong Danh mục hàng dự trữ quốc gia do Nhà nước quản lý, nắm giữ để sử dụng vào mục tiêu dự trữ quốc gia.

Thứ không có giá trị sử dụng của loại hàng mà nó mang tên (hàng giả về nội dung) hoặc tuy có giá trị sử dụng của loại hàng mang tên nhưng mang nhãn hiệu của cơ sở sản xuất khác nhằm lừa dối khách hàng (hàng giả về hình thức).

Hàng giả có thể thuộc tất cả các loại hàng hóa, từ hàng cao cấp đến những mặt hàng tiêu dùng thông thường. Điều này không ảnh hưởng đến tính chất phạm tội của hành vi làm hoặc buôn bán hàng giả. Tuy nhiên, tính chất của hàng bị làm giả có thể làm tăng tính nguy hiểm của loại hành vi này. Ví dụ: Tình tiết “hàng giả là thuốc chữa bệnh” làm tăng tính nguy hiểm của hành vi làm hoặc buôn bán hàng giả và do vậy Bộ luật hình sự đã tách trường hợp phạm tội này ra khởi trường hợp phạm tội bình thường để quy định thành tội danh riêng với khung hình phạt nặng hơn.

Xét về tính chất, một thứ hàng có thể là giả về nội dung hoặc có thể giả về hình thức hoặc có thể giả cả về nội dung lẫn hình thức.

Hành vi sản xuất hoặc buôn bán hàng giả là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm lợi ích của người tiêu dùng cũng như trật tự quản lý thị trường.

Hành vi này bị Luật hình sự Việt Nam coi là tội phạm trước khi có Bộ luật hình sự năm 1985. Trong Bộ luật hình sự năm 1985 và năm 1999, tội phạm này đều được quy định tại chương Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. Trong Bộ luật hình sự năm 1999, loại tội phạm này đã được quy định cụ thể hơn. Bộ luật đã quy định 3 tội danh khác nhau tương ứng với 3 loại hàng giả khác nhau, hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh và hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi và hàng giả các loại vật thể khác. Đồng thời, Bộ luật cũng đã quy định rõ ranh giới giữa tội phạm và vi phạm ở loại hành vi phạm tội này.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, hàng giả được quy định tại khoản 8 Điều 3 Nghị định 185/2013/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 15 tháng 11 năm 2013.

Gồm:
a) Hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với nguồn gốc bản chất tự nhiên, tên gọi của hàng hóa; hàng hóa không có giá trị sử dụng, công dụng hoặc có giá trị sử dụng, công dụng không đúng so với giá trị sử dụng, công dụng đã công bố hoặc đăng ký;
b) Hàng hóa có ít nhất một trong các chỉ tiêu chất lượng hoặc đặc tính kỹ thuật cơ bản hoặc định lượng chất chính tạo nên giá trị sử dụng, công dụng của hàng hóa chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng hoặc ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa;
c) Thuốc giả theo quy định tại khoản 33 Điều 2 của Luật Dược năm 2016 và dược liệu giả theo quy định tại khoản 34 Điều 2 của Luật Dược năm 2016;
d) Thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật không có hoạt chất; không có đủ loại hoạt chất đã đăng ký; có hoạt chất khác với hoạt chất ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa; có ít nhất một trong các hàm lượng hoạt chất chỉ đạt từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng;
đ) Hàng hóa có nhãn hàng hóa hoặc bao bì hàng hóa ghi chỉ dẫn giả mạo tên, địa chỉ tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc nhập khẩu, phân phối hàng hóa; giả mạo mã số đăng ký lưu hành, mã số công bố, mã số mã vạch của hàng hóa hoặc giả mạo bao bì hàng hóa của tổ chức, cá nhân khác; giả mạo về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa hoặc nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp hàng hóa;
e) Tem, nhãn, bao bì hàng hóa giả.

(Theo Khoản 7 Điều 3 Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng)