Thuật ngữ pháp lý

Sổ sách hành chính ghi chép về ruộng đất;

Địa - đất; Bạ - sổ sách, địa bạ tương đương địa bộ, điền bộ.

Địa bạ ghi chép và xác nhận các loại hình sở hữu ruộng đất của làng xã. Bắt đầu lập từ thời Lý cho đến thời Nguyễn đã tiến hành đạc điền (đo đạc ruộng đất) và lập địa bạ trên quy mô cả nước. Mỗi địa bạ sao làm 3 bản: bản giáp lưu giữ ở triều đình Huế (hiện còn hơn 10.000 bản lưu giữ tại Cục lưu trữ nhà nước), bản ất lưu giữ ở tỉnh và bản bính lưu giữ ở xã. Diện tích các loại ruộng đất, liệt kê từng thửa với diện tích, địa giới và họ tên chủ sở hữu, thủ tục xác nhận của các cấp chính quyền. Thời Pháp thuộc, địa bạ được thể hiện trong bản đồ chính xác và khoa học hơn. Địa bạ là cơ sở pháp lý về quyền sở hữu và quyền sử dụng ruộng đất của cộng đồng làng xã, cá nhân và của tập thể họ hàng, phe giáp.

Khu vực hay phạm vi địa lý, hoặc lĩnh vực có liên quan đến một hoạt động của một tổ chức kinh tế - xã hội hay tổ chức quân sự; hoặc liên quan đến chức năng, nhiệm vụ quản lý xã hội của một tổ chức, một cơ quan hay cá nhân (ví dụ: địa bàn quản lý của một đồn công an phường, hay địa bàn phụ trách của một công an khu vực). Nhìn chung, địa bàn thường trùng với đơn vị hành chính của tổ chức và cá nhân có liên quan, song nhiều trường hợp không trùng với đơn vị hành chính (ví dụ: địa bàn quản lý của một hạt giao thông đường bộ, một hạt kiểm lâm, địa bàn hoạt động của một lực lượng quân sự...).

Kí hiệu chữ viết trên giấy hay trên các vật liệu khác dùng để chỉ nơi cư trú, nơi làm việc của một cá nhân; nơi đóng trụ sở của một cơ quan hay một tổ chức kinh tế, chính trị - xã hội. Tùy khu vực thành thị hay nông thôn mà địa chỉ được ghi bằng số nhà, ngõ, ngách, tên phố của thị xã, thành phố; hoặc tên xóm, thôn, huyện, tỉnh để các cá nhân, tổ chức khác tiện giao dịch bằng các hình thức khác nhau với cá nhân, tổ chức có địa chỉ. Trong điều kiện thông tin hiện đại, mỗi địa chỉ thường đi kèm với một số điện thoại, số fax, email.

Là địa chỉ được sử dụng để gửi, nhận thông tin trên mạng bao gồm địa chỉ thư điện tử, số điện thoại, địa chỉ Internet và hình thức tương tự khác.
(Theo khoản 13 Điều 3 Luật an toàn thông tin mạng 2015)

Là địa chỉ đăng ký trụ sở chính, đối với tổ chức; địa chỉ đăng ký hộ khẩu thường trú hoặc địa chỉ nơi Làm việc hoặc địa chỉ khác của cá nhân mà người đó đăng ký với doanh nghiệp để Làm địa chỉ liên lạc.
(Theo khoản 10 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2014)

Cơ quan nhà nước có nhiệm vụ đo đạc, thống kê, kiểm kê đất đai trong cả nước, lập bản đồ địa chính và quản lý hồ sơ địa chính, bản đồ địa chính là thành phần của hồ sơ địa chính phục vụ thống nhất quản lý nhà nước về đất đai.

Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo việc khảo sát, đo đạc, lập và quản lý bản đồ địa chính trong phạm vi cả nước; ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức thực hiện việc khảo sát, đo đạc, lập và quản lý bản đồ địa chính ở địa phương.

Bản đồ địa chính được quản lý, lưu trữ tại cơ quan quản lý đất đai của tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và ủy ban nhân dân cấp xã.

là tên của đối tượng địa lý là sự vật trong thế giới thực gắn với vị trí địa lý xác định.

(Theo Khoản 17, Điều 3, Luật Đo đạc và bản đồ 2018)

Nơi diễn ra hoạt động của các bên thỏa thuận về nội dung căn bản của hợp đồng và cùng nhau ký vào bản hợp đồng đó.

Trong trường hợp xảy ra tranh chấp liên quan tới ký kết và thực hiện hợp đồng, đặc biệt là các hợp đồng thương mại quốc tế, địa điểm giao kết hợp đồng là tiêu chí quan trọng đầu tiên để xác định luật của quốc gia nào sẽ điều chỉnh hợp đồng nếu các bên không thỏa thuận về luật áp dụng. Các tiêu chí quan trọng tiếp theo là địa điểm thực hiện hợp đồng, địa điểm đăng ký kinh doanh của các bên.

Pháp lệnh hợp đồng kinh tế năm 1989 không có quy định về địa điểm giao kết hợp đồng. Điều 402 Bộ luật dân sự Việt Nam năm 1995 quy định: "Địa điểm giao kết hợp đồng dân sự là nơi cư trú của cá nhân hoặc trụ sở của pháp nhân đã đưa ra lời đề nghị giao kết hợp đồng, nếu không có thỏa thuận khác”. Điều 403 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định: "Địa điểm giao kết hợp đồng dân sự do các bên thỏa thuận; nếu không có thỏa thuận thì địa điểm giao kết hợp đồng dân sự là nơi cư trú của cá nhân hoặc trụ sở của pháp nhân đã đưa ra đề nghị giao kết hợp đồng”.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, địa điểm giao kết hợp đồng được quy định tại Điều 399 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 21 tháng 06 năm 2015 : “Địa điểm giao kết hợp đồng do các bên thỏa thuận; nếu không có thỏa thuận thì địa điểm giao kết hợp đồng là nơi cư trú của cá nhân hoặc trụ sở của pháp nhân đã đưa ra đề nghị giao kết hợp đồng”.

là đất, nhà ở, công trình mà tổ chức hoặc cá nhân có quyền sử dụng hợp pháp theo quy định của pháp luật.

(Theo Khoản 15, Điều 2, Luật tín ngưỡng tôn giáo 2016)

Địa điểm cư trú cuối cùng trước khi chết của người để lại di sản hoặc địa điểm có toàn bộ hoặc phần lớn di sản nếu không xác định được địa điểm cư trú cuối cùng.

Địa điểm mở thừa kế được xác định là đơn vị hành chính lãnh thổ cấp cơ sở, nơi phát sinh quan hệ thừa kế. Địa điểm mở thừa kế là nơi công bố việc thừa kế, kiểm kê tài sản của người để lại thừa kế và xác định tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về thừa kế.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, địa điểm mở thừa kế được quy định tại khoản 2 Điều 611 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015: “Địa điểm mở thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản; nếu không xác định được nơi cư trú cuối cùng thì địa điểm mở thừa kế là nơi có toàn bộ di sản hoặc nơi có phần lớn di sản.”.

Nơi hành vi phạm tội xảy ra.

Đặc điểm của nơi xảy ra hành vi phạm tội nói chung không có ảnh hưởng đến tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội. Do vậy, địa điểm phạm tội hầu như không được quy định trong luật là dấu hiệu bắt buộc. Trong một số ít trường hợp đặc điểm của địa điểm phạm tội là dấu hiệu đặc trưng, phản ánh tính nguy hiểm cho xã hội của tội phạm nên được quy định là dấu hiệu định tội của những tội này. Đây là dấu hiệu cho phép phân biệt tội phạm này với các tội phạm khác. Ví dụ: địa điểm phạm tội của tội hoạt động phỉ phải là vùng núi, vùng biển hoặc vùng hiểm yếu khác. Dấu hiệu địa điểm phạm tội là vùng núi, vùng biển hoặc vùng hiểm yếu khác cho phép phân biệt hoạt động vũ trang là hoạt động phỉ với hoạt động vũ trang không phải là hoạt động phỉ mà là các tội phạm khác. Ngoài ra, địa điểm phạm tội cũng còn có thể được quy định là dấu hiệu định khung hình phạt trong trường hợp đặc điểm đặc biệt của địa điểm phạm tội ảnh hưởng đáng kể đến tính nguy hiểm của hành vi phạm tội. Ví dụ: phạm tội trong khu vực có chiến sự là tình tiết định khung hình phạt tăng nặng của tội vi phạm các quy định về sử dụng vũ khí quân dụng.

Là khu vực kho, bãi dùng để thực hiện các hoạt động thu gom, chia, tách hàng hóa của nhiều chủ hàng vận chuyển chung công-te-nơ.
(Theo khoản 4 Điều 4 Luật Hải quan 2014)

Đường ranh giới phân chia các đơn vị hành chính được đánh dấu bằng các mốc địa giới, là cơ sở pháp lý phân định phạm vi trách nhiệm của bộ máy hành chính nhà nước các cấp trong việc quản lý dân cư, đất đai, kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội ở địa phương.

Mốc địa giới hành chính được cắm ở những nơi dễ thấy trên thực địa và được biểu thị đầy đủ trên bản đồ địa giới hành chính.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn có trách nhiệm quản lý mốc địa giới hành chính trong địa phương mình, tổ chức tuyên truyền giáo dục nhân dân nơi có mốc địa giới hành chính nêu cao ý thức bảo vệ mốc địa giới, khi phát hiện mốc địa giới bị xê dịch, bị hư hỏng, bị mất phải kịp thời tổ chức khôi phục.

Hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính là tài liệu để chính quyền các cấp sử dụng trong công tác quản lý nhà nước và làm căn cứ cho việc giải quyết tranh chấp đất đai liên quan đến địa giới hành chính ở mỗi cấp.

Sự ổn định của địa giới hành chính là một trong những yếu tố cơ bản bảo đảm sự ổn định của bộ máy nhà nước. Những căn cứ để xác định địa giới hành chính thường là: diện tích đất đai, dân số, các mối quan hệ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, dân tộc, lịch sử, truyền thống, tập quán và tình cảm của dân cư địa phương.

Việc điều chỉnh địa giới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thuộc thẩm quyền của Quốc hội; việc điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính dưới cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thuộc thẩm quyền của Chính phủ.

Vùng, khu vực trong quan hệ với trung ương, với cả nước.

Địa phương là một phần của lãnh thổ quốc gia. Địa phương được chia thành nhiều cấp khác nhau. Địa phương có thể là tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; có thể là huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; có thể là xã, phường, thị trấn.

Vị trí của chủ thể pháp luật trong mối quan hệ với những chủ thể pháp luật khác trên cơ sở các quy định pháp luật.

Địa vị pháp lý của chủ thể pháp luật thể hiện thành một tổng thể các quyền và nghĩa vụ pháp lý của chủ thể, qua đó xác lập cũng như giới hạn khả năng của chủ thể trong các hoạt động của mình. Ví dụ: địa vị pháp lý cơ bản của công dân được thể hiện thành tổng thể các quyền và nghĩa vụ của công dân được hiến pháp và pháp luật quy định. Một sự kiện pháp lý như chết, thương tích do tai nạn..., một hành vi pháp lý như mua, bán, tặng, cho, để thừa kế tạo ra một loạt quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm... cho một chủ thể nhất định.

Thông qua địa vị pháp lý có thể phân biệt chủ thể pháp luật này với chủ thể pháp luật khác, đồng thời, cũng có thể xem xét vị trí và tầm quan trọng của chủ thể pháp luật trong các mối quan hệ pháp luật.

Tổng hợp các quyền và nghĩa vụ mà pháp luật quy định cho cá nhân có tư cách chủ thể để tham gia vào các quan hệ pháp luật nói chung và quan hệ dân sự nói riêng (Xt. Địa vị pháp lý).

Tổng hợp các quyền và nghĩa vụ của người nước ngoài trong lĩnh vực tố tụng dân sự trước các cơ quan tư pháp nước sở tại.

Theo quy định của pháp luật đa số các nước, người nước ngoài được đối xử bình đẳng với công dân nước sở tại trong lĩnh vực tố tụng dân sự không phụ thuộc vào việc bảo hộ pháp lý này có được ghi nhận trong điều ước quốc tế hay không.

Theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004, người nước ngoài, pháp nhân nước ngoài có quyền khởi kiện tại các tòa án của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật. Như vậy, về nguyên tắc, người nước ngoài bình đẳng với công dân Việt Nam trong lĩnh vực tố tụng dân sự.

Trong các hiệp định tương trợ tư pháp giữa Việt Nam với nước ngoài cũng đều quy định nguyên tắc: công dân của nước ký kết này được quyền tự do liên hệ với cơ quan tư pháp và cơ quan khác có thẩm quyền về các vấn đề dân sự, gia đình và hình sự của nước ký kết kia. Họ có quyền bày tỏ ý kiến, đề đạt nguyện vọng, đưa đơn kiện và thực hiện những hành vi tố tụng khác theo những điều kiện mà nước ký kết kia dành cho công dân nước mình.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, địa vị pháp lý của người nước ngoài trong tố tụng dân sự quốc tế được quy định tại Điều 465 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015.

Tổng hợp các quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm mà pháp luật quy định cho pháp nhân có tư cách chủ thể, tạo cho pháp nhân khả năng tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập.

Một pháp nhân có địa vị pháp lý khi thỏa mãn các điều kiện như được thành lập một cách hợp pháp, có cơ cấu tổ chức chặt chẽ; có tài sản riêng để hoạt động tách biệt với tài sản của các thành viên của pháp nhân và tự chịu trách nhiệm bằng chính tài sản đó, nhân danh mình tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập.

Xác định địa vị pháp lý của pháp nhân là xác định tư cách chủ thể của pháp nhân, gồm năng lực pháp luật và năng lực hành vi của pháp nhân, trách nhiệm của pháp nhân đối với việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ của mình.

Khái niệm pháp nhân với tư cách là chủ thể hợp đồng kinh tế và các điều kiện của pháp nhân lần đầu tiên được quy định tại Pháp lệnh hợp đồng kinh tế năm 1989 và Nghị định số 17/HĐBT ngày 16.01.1990.

Địa vị pháp lý của pháp nhân nói chung được quy định trong Bộ luật dân sự. Đối với từng loại hình pháp nhân cụ thể do văn bản pháp luật chuyên ngành quy định thì địa vị pháp lý của pháp nhân được xác định trong các văn bản đó.

Khoa học pháp lý phân biệt năng lực pháp luật chung và năng lực pháp luật đặc biệt của pháp nhân: năng lực pháp luật chung của pháp nhân là năng lực của các pháp nhân có quyền được hưởng các quyền, nghĩa vụ dân sự giống như thể nhân, trừ các quyền, nghĩa vụ tự nhiên của con người. Các pháp nhân có năng lực pháp luật đặc biệt chỉ có quyền tham gia các quan hệ pháp luật cần thiết để thực hiện mục đích được quy định trong điều lệ của pháp nhân đó.

Là nơi cư trú tập trung của các hộ gia đình gắn kết với nhau trong sản xuất, sinh hoạt và các hoạt động xã hội khác trong phạm vi một khu vực nhất định, được hình thành do điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội, văn hóa và các yếu tố khác.
(Theo khoản 16 Điều 3 Luật xây 2014)

Là nơi có tài nguyên du lịch được đầu tư, khai thác phục vụ khách du lịch.

(Theo Khoản 7, Điều 3, Luật Du lịch 2017)

Là loại hình nghệ thuật tổng hợp thể hiện bằng hình ảnh động, kết hợp với âm thanh, được ghi trên vật liệu phim nhựa, băng từ, đĩa từ và các vật liệu ghi hình khác để phổ biến đến công chúng thông qua các phương tiện kỹ thuật.

(Theo Khoản 1, Điều 4, Luật Điện ảnh 2006)

Quy định của pháp luật không cho phép thực hiện một hay một số hành vi nào đó. Điều cấm có thể là quy định dự liệu trước không để cho hành vi xảy ra, cũng có thể là hình phạt đối với những người vi phạm pháp luật.

Ví dụ: Điều 5 Bộ luật lao động quy định "Cấm ngược đãi người lao động: cấm cưỡng bức người lao động dưới bất kỳ hình thức nào"; Điều 79 Luật khiếu nại, tố cáo quy định "Nghiêm cấm việc cản trở, gây phiền hà, sách nhiễu đối với công dân đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh; nghiêm cấm việc gây rối trật tự ở nơi tiếp công dân, vu cáo, xúc phạm uy tín, danh dự của cơ quan nhà nước, người thi hành nhiệm vụ, công vụ"; Điều 16 Luật giáo dục quy định "Nghiêm cấm những hành vi xâm phạm thân thể và danh dự của giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục”; Điều 28 Bộ luật hình sự quy định điều cấm như một loại hình phạt bổ sung: “a) cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; b) cấm cư trú”.

Quy định điều cấm là một trong những cơ sở cho việc áp dụng nguyên tắc pháp lý cơ bản hiện nay là "công dân có thể làm tất cả những gì mà luật không cấm".

(Nhà nước) dùng pháp luật tác động lên các quan hệ xã hội nhằm thiết lập một trật tự xã hội nhất định.

Trong đời sống của một xã hội, pháp luật của Nhà nước ra đời trên một cơ sở kinh tế nhất định, phụ thuộc vào trình độ phát triển kinh tế - xã hội nhất định. Nhưng pháp luật không đơn thuần chỉ như một tấm gương phản ánh trình độ phát triển đó. Pháp luật được nhà nước ban hành để điều chỉnh các quan hệ xã hội, trong đó, có các quan hệ kinh tế giữ vai trò quyết định, có khả năng hướng các quan hệ xã hội phát triển theo một chiều nhất định. Điều này nói lên tác động tích cực (mà không thụ động, chỉ phụ thuộc vào kinh tế) của pháp luật.

Pháp luật có khả năng điều chỉnh, tức tác động, làm cho hành vi, xử sự của một chủ thể thao tác, vận hành theo một chiều hướng nhất định, sở dĩ pháp luật có thể thực hiện được sự điều chỉnh này là nhờ con người là một thực thể có ý chí. Pháp luật bị tác động lên ý chí của con người đưa ra hành vi,5 cách xử sự đi theo chiều hướng pháp luật đã hạn định. Nhưng đây không phải là một khả năng vô hạn mà bị giới hạn bởi trình độ, điều kiện phát triển của xã hội.

Pháp luật có khả năng điều chỉnh quan hệ xã hội theo chiều phù hợp với nhu cầu phát triển của xã hội, góp phần thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Khi đó, sự điều chỉnh của pháp luật có vai trò tích cực, có ý nghĩa tiến bộ, hiệu quả xã hội sẽ rất to lớn. Trong trường hợp ngược lại, sự điều chỉnh của pháp luật là một nhân tố tiêu cực, cản trở sự phát triển xã hội.

Đưa người lao động đang làm công việc này sang làm công việc khác trái với công việc đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động trong trường hợp người sử dụng lao động gặp khó khăn hoặc để đáp ứng sự thay đổi về nhu cầu sử dụng lao động trong thời gian nhất định phù hợp với quy định của pháp luật.

Điều chuyển lao động tạm thời là quyền đơn phương của người sử dụng lao động nên pháp luật thường có những quy định giới hạn quyền này trong những trường hợp hợp lý để bảo vệ người lao động, tránh tình trạng lạm quyền từ phía người sử dụng lao động.

Theo pháp luật hiện hành, người sử dụng lao động được quyền điều chuyển lao động tạm thời khi gặp khó khăn trong sản xuất (thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, sự cố điện, nước) hoặc do nhu cầu sản xuất, kinh doanh. Thời gian được điều chuyển tối đa là 60 ngày trong một năm. Người sử dụng lao động phải báo trước cho người lao động tối thiểu 3 ngày và phải bố trí công việc phù hợp với sức khỏe, giới tính của người lao động. Trong khi làm công việc mới, tiền lương của người lao động được hưởng theo công việc mới. Nếu mức lương của công việc mới thấp hơn mức lương cũ thì người sử dụng lao động phải bảo lưu mức lương cũ trong thời hạn 30 ngày. Thời gian sau đó tiền lương trả cho người lao động ít nhất phải bằng 75% của mức lương cũ.

Là hoạt động chỉ huy, điều khiển quá trình phát điện, truyền tải điện, phân phối điện trong hệ thống điện quốc gia theo quy trình, quy phạm kỹ thuật và phương thức vận hành đã được xác định.

(Theo Khoản 12, Điều 3, Luật Điện lực 2004)

Điều chuyển công chức đến làm việc tại cơ quan, tổ chức, đơn vị khác theo yêu cầu nhiệm vụ, công vụ, hoặc do nguyện vọng cá nhân.

Việc điều động công chức được thực hiện trong nội bộ một bộ, một tỉnh, từ bộ này sang bộ khác làm việc, hoặc từ trung ương xuống địa phương làm việc và ngược lại; khi điều động không được kết hợp nâng lương, nâng bậc; người được điều động được hưởng các chính sách nơi mình đến nhận công tác.

Việc điều động công chức được thực hiện trong các trường hợp: 1) Tăng cường, bổ sung cho cơ quan, tổ chức, đơn vị về số lượng, chất lượng đội ngũ công chức để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ được giao; 2) Thực hiện việc luân chuyển công chức giữa trung ương và địa phương, giữa các ngành, lĩnh vực theo quy hoạch đội ngũ công chức.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, điều động công chức được quy định tại Điều 50 Luật cán bộ công chức năm 2008 do Quốc hội khóa 12 ban hành ngày 13 tháng 11 năm 2008.

Là hoạt động quản lý, nhập, xuất, mua, bán, bảo quản, bảo vệ bằng dự trữ quốc gia.

Là hoạt động quản lý và điều phối các giao dịch mua bán điện và dịch vụ phụ trợ trên thị trường điện lực.

(Theo Khoản 13, Điều 3, Luật Điện lực 2004)

Đơn vị cơ bản trong văn bản pháp luật, hợp đồng, điều lệ...

Điều khoản trong các văn bản pháp luật thường được sử dụng để chỉ một bộ phận chính cơ bản cấu thành của văn bản pháp luật. Ví dụ: Điều 16 Luật quốc tịch năm 1998 với tiêu đề "Quốc tịch của trẻ

em khi sinh ra có cha mẹ là công dân Việt Nam" quy định: "Trẻ em khi sinh ra có cha mẹ đều là công dân Việt Nam thì có quốc tịch Việt Nam, không kể trẻ em đó sinh trong hoặc ngoài lãnh thổ Việt Nam". Trong một văn bản pháp luật thường có một số chương, trong mỗi chương có các điều khoản. Ví dụ: Luật quốc tịch trên bao gồm 6 chương và 42 điều khoản.

Điều khoản trong hợp đồng là một quy định cụ thể trong hợp đồng mà các bên thỏa thuận, ví dụ: điều khoản về thời hạn giao nhận hàng hóa trong hợp đồng mua bán.

Điều khoản trên thực tế thường được dùng trong văn bản (hoặc trong hợp đồng) cụ thể với thuật ngữ ngắn gọn hơn là "Điều".

Điều khoản của hợp đồng mua bán ngoại thương quy định cách thức bồi thường thiệt hại của bên vi phạm đối với bên bị vi phạm hợp đồng.

Thông thường, điều khoản bồi thường đề cập hai nội dung chính là thời hạn bồi thường và căn cứ bồi thường thiệt hại.