Thuật ngữ pháp lý

Hình thức bán tài sản thông qua thủ tục trả giá công khai giữa nhiều người muốn mua và người trả giá cao nhất là người được quyền mua tài sản bán.

Đấu giá tài sản có thể là bắt buộc (theo quyết định của Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền) hoặc tự nguyện (theo nhu cầu của chủ sở hữu tài sản). Người bán tài sản có thể tự tổ chức đấu giá hoặc thông qua người bán đấu giá. Ở Việt Nam, người bán đấu giá là các trung tâm dịch vụ bán đấu giá do sở Tư pháp trực tiếp quản lý hoặc là các thương nhân hoạt động bán đấu giá chuyên nghiệp được tổ chức dưới hình thức doanh nghiệp nhà nước, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần. Đấu giá có thể được thực hiện dưới phương thức đấu tăng giá hoặc đấu hạ giá (đấu giá kiểu Hà Lan/Dutch auction). Pháp luật Việt Nam chỉ quy định về đấu tăng giá.

Thông thường, để đấu giá tài sản, người bán đấu giá phải đưa ra giá khởi điểm của tài sản muốn bán và phải trưng bày tài sản để những người muốn mua xem trước. Những người muốn mua sẽ tham gia trả giá theo thủ tục nhất định. Người trả giá cao nhất là người giành được quyền mua tài sản.

Đấu giá tài sản được quy định trong Bộ luật dân sự, Luật thương mại của Việt Nam, được cụ thể hóa

trong Quy chế bán đấu giá tài sản, ban hành kèm Nghị định số 86/CP ngày 19.12.1996.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, đấu giá tài sản được quy định tại khoản 2 Điều 5 Luật đấu giá tài sản năm 2016 do Quốc hội khóa 14 ban hành ngày 17 tháng 11 năm 2016: “Đấu giá tài sản là hình thức bán tài sản có từ hai người trở lên tham gia đấu giá theo nguyên tắc, trình tự và thủ tục được quy định tại Luật này, trừ trường hợp quy định tại Điều 49 của Luật này.”.

Là hình thức bán tài sản công theo nguyên tắc và trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật về đấu giá tài sản.

(Theo Khoản 7, Điều 3, Luật Quản lý sử dụng tài sản công 2017)

(Hành vi) tự nguyên chạy sang hàng ngũ địch hoặc tự nguyện hạ vũ khí để cho địch bắt làm tù binh trong khi chiến đấu.

Đầu hàng địch là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm chế độ trách nhiệm của quân nhân trong chiến đấu mà trước hết là trách nhiệm trung thành với Tổ quốc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín, sức mạnh chiến đấu của quân đội. Do vậy, hành vi này luôn luôn bị luật hình sự Việt Nam coi là tội phạm. Trước khi có Bộ luật hình sự năm 1985, tội đầu hàng địch được quy định trong sắc lệnh 163 năm 1946. Bộ luật hình sự năm 1985 và năm 1999 đều quy định tội đầu hàng địch trong chương Các tội xâm phạm nghĩa vụ, trách nhiệm của quân nhân. Tội phạm này đòi hỏi các dấu hiệu sau: 1) Chủ thể là bất kì quân nhân nào đang trong chiến đấu; 2) Chủ thể có hành vi tự nguyện rời bỏ vị trí chạy sang phía quân địch hoặc không tiếp tục kháng cự (mặc dù còn điều kiện, đang có khả năng chiến đấu hay tự vệ), tự nguyện để cho địch bắt làm tù binh; 3) Lỗi của người phạm tội là cố ý; động cơ phạm tội là tham sống, sợ chết, đầu hàng để được kẻ thù che chở.

Hình phạt được quy định cho tội này có mức cao nhất là tử hình.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tội đầu hàng địch được quy định tại Điều 399 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Phương thức giao dịch đặc biệt, người muốn xây dựng một công trình (người gọi thầu) công bố trước các yêu cầu và điều kiện xây dựng công trình, người dự thầu công bố giá mà mình muốn nhận, người gọi thầu qua so sánh để lựa chọn nhà thầu có lợi nhất cho mình theo các điều kiện do mình đưa ra.

Đấu thầu là phương thức được áp dụng nhằm tuyển chọn tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp và lựa chọn đối tác để thực hiện dự án hoặc từng phần dự án. Tham gia đấu thầu gồm có: 1) Bên mời thầu (bên gọi thầu) là chủ dự án, chủ đầu tư hoặc pháp nhân đại diện hợp pháp của chủ dự án, chủ đầu tư được giao trách nhiệm thực hiện công việc đấu thầu; 2) Nhà thầu là tổ chức kinh tế có đủ tư cách pháp nhân tham gia đấu thầu. Riêng đối với đấu thầu tuyển chọn tư vấn, nhà thầu có thể là cá nhân.

Cuộc đấu thầu chỉ có các nhà thầu trong nước tham dự gọi là đấu thầu trong nước. Cuộc đấu thầu có các nhà thầu trong nước và nước ngoài tham dự gọi là đấu thầu quốc tế. Đấu thầu quốc tế là hình thức tương đối phổ biến được thực hiện ở các nước đang phát triển, do thiếu khả năng, kỹ thuật để tự đảm nhận xây dựng các công trình cơ bản lớn. Cuộc đấu thầu chỉ được thực hiện khi có đủ các điều kiện pháp luật quy định.

Cách thức đấu thầu được áp dụng tùy thuộc vào đối tượng đấu thầu. Quy trình cơ bản của việc tiến hành đấu thầu gồm: Bên mời thầu ra thông báo mời thầu, căn cứ vào thông báo mời thầu, nhà thầu sơ bộ đánh giá nội dung mời thầu và lập hồ sơ tham gia đấu thầu, bên mời thầu sẽ lựa chọn nhà thầu có khả năng đáp ứng yêu cầu của mình một cách có lợi nhất. Khi chọn được nhà thầu, bên mời thầu tiến hành thủ tục phê duyệt và công bố kết quả đấu thầu.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, đấu thầu được quy định tại khoản 12 Điều 4 Luật đấu  thầu năm 2013 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 26 tháng 11 năm 2013: “Đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu để ký kết và thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp; lựa chọn nhà đầu tư để ký kết và thực hiện hợp đồng dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư, dự án đầu tư có sử dụng đất trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.”.

Là đấu thầu được thực hiện thông qua việc sử dụng hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.
(Theo khoản 13 Điều 4 Luật đấu thầu 2013)

Là đấu thầu mà nhà thầu, nhà đầu tư trong nước, nước ngoài được tham dự thầu.
(Theo khoản 14 Điều 4 Luật đấu thầu 2013)

Là đấu thầu mà chỉ có nhà thầu, nhà đầu tư trong nước được tham dự thầu.
(Theo khoản 15 Điều 4 Luật đấu thầu 2013)

là hoạt động đầu tư của Nhà nước vào các chương trình, dự án và đối tượng đầu tư công khác theo quy định của Luật này.

(Theo Khoản 15, Điều 4, Luật Kiến trúc 2019)

Là việc nhà đầu tư bỏ vốn đầu tư để thực hiện hoạt động kinh doanh thông qua việc thành lập tổ chức kinh tế; đầu tư góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của tổ chức kinh tế; đầu tư theo hình thức hợp đồng hoặc thực hiện dự án đầu tư.
(Theo khoản 5 Điều 3 Luật Đẩu tư 2014)

Là đầu tư cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đó có triển vọng đem lại lợi nhuận lớn nhưng có rủi ro cao.

(Theo Khoản 8, Điều 4, Luật Công nghệ thông tin 2006)

Việc các tổ chức, cá nhân của một quốc gia đưa vốn dưới các hình thức khác nhau vào một quốc gia khác để tiến hành các hoạt động kinh doanh tìm kiếm lợi nhuận. Đầu tư nước ngoài được thực hiện dưới hình thức đầu tư trực tiếp hoặc đầu tư gián tiếp.

Hoạt động đầu tư nước ngoài tại Việt Nam được quy định từ Nghị định số 115/CP ngày 18.4.1977 ban hành bản điều lệ về đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và thực sự phát triển sau khi ban hành Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam ngày 29.12.1987. Theo pháp luật Việt Nam thì đầu tư nước ngoài có các dấu hiệu sau: 1) Người bỏ vốn đầu tư là các tổ chức, cá nhân nước ngoài hoặc người Việt Nam định cư ở nước ngoài; 2) Vốn đầu tư được dịch chuyển từ nước ngoài vào Việt Nam hoặc có nguồn gốc đầu tư tại Việt Nam và có thể là tiền mặt, tài sản bằng hiện vật hoặc quyền tài sản; 3) Hoạt động đầu tư được tiến hành trên lãnh thổ Việt Nam để thu lợi nhuận và lợi nhuận này có thể được chuyển ra nước ngoài hoặc dùng để tái đầu tư tại Việt Nam; 4) Hoạt động đầu tư có thể được thực hiện dưới hình thức hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc thành lập doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Đầu tư nước ngoài có tác dụng mở rộng hợp tác kinh tế với nước ngoài, tranh thủ vốn, công nghệ hiện đại, kinh nghiệm quản lý kinh tế tiên tiến của nước ngoài để khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của đất nước.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, việc thực hiện hoạt động đầu tư của tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được quy định tại Điều 23 Luật đầu tư năm 2014 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 26 tháng 11 năm 2014.

Việc các tổ chức, cá nhân Việt Nam, người Việt Nam ở nước ngoài, người nước ngoài thường trú ở Việt Nam dùng vốn bằng tiền mặt, hiện vật hoặc quyền về tài sản để sản xuất, kinh doanh dưới hình thức thành lập mới doanh nghiệp hoặc mở rộng quy mô cơ sở sản xuất kinh doanh hoặc mua cổ phần của các doanh nghiệp, góp vốn vào doanh nghiệp; thuộc các thành phần kinh tế.

Là việc Nhà nước sử dụng vốn từ ngân sách nhà nước hoặc vốn từ các quỹ do Nhà nước quản lý để đầu tư vào doanh nghiệp.
(Theo khoản 3 Điều 3 Luật quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp)

Đáy các biển và các đại dương, lòng đất của nó nằm ngoài quyền tài phán của quốc gia (ngoài thềm lục địa của các quốc gia ven biển).

Đáy biển cùng với nguồn tài nguyên của nó là di sản chung của nhân loại. Mọi hoạt động khai thác, sử dụng đáy biển đều phải nằm dưới sự giám sát của tổ chức quốc tế về đáy biển. Không một quốc gia nào có thể đòi hỏi bất cứ quyền chủ quyền nào ở bất cứ vùng nào của đáy biển. Không một ai có quyền chiếm hữu bất cứ một vùng nào của đáy biển. Các tài nguyên thiên nhiên ở đáy biển chỉ có thể được khai thác trên cơ sở tuân thủ các quy định của tổ chức quốc tế về đáy biển. Việc sử dụng đáy biển chỉ có thể được tiến hành vì mục đích hòa bình.

Là công trình ngăn nước lũ của sông hoặc ngăn nước biển, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phân loại, phân cấp theo quy định của pháp luật.

(Theo Khoản 1, Điều 3, Luật Đê điều 2006)

Là đê bảo vệ cho một khu vực riêng biệt.

(Theo Khoản 6, Điều 3, Luật Đê điều 2006)

(Cơ quan hoặc người có thẩm quyền) ra quyết định bổ nhiệm công chức vào chức vụ cao hơn có tính chất phụ trách.

Việc bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo được thực hiện căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ của cơ quan, tiêu chuẩn, điều kiện của vị trí lãnh đạo, theo thẩm quyền và trình tự, thủ tục quy định về bổ nhiệm cán bộ, công chức lãnh đạo.

Công chức giữ chức vụ lãnh đạo được bổ nhiệm có thời hạn, khi hết thời hạn giữ chức vụ phải được xem xét để bổ nhiệm lại hoặc không bổ nhiệm lại.

Là đê ngăn nước biển.

(Theo Khoản 4, Điều 3, Luật Đê điều 2006)

Là đê bảo vệ cho một khu vực nằm ở phía sông của đê sông.

(Theo Khoản 7, Điều 3, Luật Đê điều 2006)

Là đê bảo vệ cho một loại đối tượng riêng biệt.

(Theo Khoản 8, Điều 3, Luật Đê điều 2006)

Là đê chuyển tiếp giữa đê sông với đê biển hoặc bờ biển.

(Theo Khoản 5, Điều 3, Luật Đê điều 2006)

Là hệ thống công trình bao gồm đê, kè bảo vệ đê, cống qua đê và công trình phụ trợ.

(Theo Khoản 2, Điều 3, Luật Đê điều 2006)

(Hành vi) uy hiếp tinh thần người khác qua việc thông báo trước bằng những cách khác nhau sẽ làm hoặc không làm việc bất lợi cho họ hoặc cho người thân thích của họ nếu không thỏa mãn các đòi hỏi nhất định.

Nội dung của đe dọa rất khác nhau như đe dọa dùng vũ lực, đe dọa tố giác, đe dọa hủy hoại tài sản... Hình thức đe dọa có thể trực tiếp, qua thư, qua điện thoại... Các đòi hỏi của kẻ đe dọa có thể là đòi giao tài sản, đòi cho được giao cấu...

Đe dọa là thủ đoạn phạm tội của nhiều tội được quy định trong Bộ luật hình sự năm 1999, như đe dọa dùng vũ lực là một trong những thủ đoạn của tội cướp tài sản, tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, tội hiếp dâm, tội chống người thi hành công vụ...; đe dọa làm việc bất lợi cho người bị đe dọa là thủ đoạn uy hiếp tinh thần của tội cưỡng đoạt tài sản, tội cưỡng dâm,...

Đe doạ cũng có thể là thủ đoạn làm tăng tính nguy hiểm cho xã hội của tội phạm nhất định và do vậy, có thể được quy định là dấu hiệu định khung hình phạt tăng nặng của tội đó. Ví dụ: Đe doạ dùng vũ lực được Bộ luật hình sự quy định là dấu hiệu định khung hình phạt tăng nặng của tội ép buộc nhân viên tư pháp làm trái pháp luật cũng như của tội cưỡng ép người khác khai báo gian dối...

Ngoài ra, hành vi đe dọa với nội dung cụ thể có thể cấu thành tội độc lập như đe dọa tước đoạt tính mạng người khác có thể cấu thành tội đe dọa giết người hoặc tội khủng bố.

(Hành vi) làm cho người khác lo sợ rằng người đe dọa sẽ có hành vi giết người.

Đe dọa giết người là hành vi uy hiếp tinh thần người khác qua việc thông báo trước bằng những cách khác nhau (trực tiếp, qua thư, qua điện thoại...) sẽ tước đoạt tính mạng của họ hoặc người thân thích của họ vì lý do nào đó như do thù tức hoặc trong trường hợp không thỏa mãn các đòi hỏi nhất định của người đe dọa như đòi hỏi phải giao tài sản, phải cho giao cấu...

Hành vi đe dọa giết người có thể được thực hiện độc lập không có hành vi trái pháp luật khác kèm theo. Nhưng trong nhiều trường hợp, hành vi này là thủ đoạn để thực hiện hành vi trái pháp luật khác. Trong sự thống nhất với hành vi trái pháp luật này, hành vi đe dọa giết người là dấu hiệu của một số tội phạm như tội cướp tài sản, tội hiếp dâm, tội chống người thi hành công vụ…

Hành vi đe dọa giết người có thể cấu thành tội độc lập là tội đe doạ giết người trong trường hợp nhất định. Kể từ khi có Bộ luật hình sự năm 1985, đe dọa giết người đã được quy định là tội phạm trong trường hợp có căn cứ làm cho người bị đe dọa thực sự lo sợ rằng việc đe dọa này sẽ được thực hiện. Để có thể đánh giá được điều này cần dựa vào những tình tiết như nội dung và hình thức đe dọa, hoàn cảnh cụ thể khi hành vi đe dọa xảy ra, nhân thân người đe dọa... Mức độ xử lý tội phạm này trong Bộ luật hình sự hiện hành năm 1999 đã có sự thay đổi theo hướng nghiêm khắc hơn so với Bộ luật hình sự năm 1985. Mức hình phạt tối đa có thể áp dụng cho tội này là 7 năm tù.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, đe dọa giết người được quy định tại Điều 133 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

(Hành vi cố ý của một bên) làm cho bên kia sợ hãi mà phải xác lập, thực hiện giao dịch dân sự nhằm tránh những thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự, uy tín, nhân phẩm, tài sản của mình hoặc của người thân thích.

Đe dọa trong giao dịch dân sự có thể là trực tiếp hoặc thông qua người thứ ba làm cho người bị đe dọa tin rằng hậu quả xấu về tính mạng, tài sản, sức khỏe chắc chắn sẽ xảy ra đối với mình hoặc thân nhân nếu không xác lập, thực hiện giao dịch dân sự. Giao dịch dân sự được xác lập do bị đe dọa không có sự thống nhất ý chí, tự nguyện và không vì lợi ích của bên bị đe dọa. Do đó, giao dịch dân sự được xác lập, thực hiện do bị đe dọa có thể bị Tòa án tuyên bố là vô hiệu khi người bị đe dọa có yêu cầu.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép được quy định tại Điều 127 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015.

Sự bày tỏ ý chí và mong muốn của một người trước người  khác trong việc giao kết hợp đồng dân sự.

Người đề nghị giao kết hợp đồng (người thể hiện mong muốn trước tiên) phải đề xuất nội dung chủ yếu của hợp đồng như đối tượng, giá cả, phương thức thanh toán, thời hạn thanh toán...

Người đề nghị giao kết hợp đồng phải chịu ràng buộc về những nội dung đã đề nghị và không được thay đổi nội dung đó nếu bên được đề nghị đã chấp nhận. Nếu đề nghị có thời hạn trả lời, thì trong thời hạn chờ trả lời người đề nghị cũng chịu sự ràng buộc đó. Trong thời hạn chờ trả lời, người đề nghị không được mời người thứ ba giao kết hợp đồng với đối tượng đã xác định.

Nếu người được đề nghị không đồng ý về nội dung nào đó và muốn thay đổi (ví dụ: đổi vật khác, giảm giá...) thì người đó sẽ trở thành người đề nghị mới. Người đề nghị mới cũng chịu sự ràng buộc về nội dung đối với đề nghị của mình trước bên kia.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, đề nghị giao kết hợp đồng dân sự được quy định tại khoản 1 Điều 386 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015:”Đề nghị giao kết hợp đồng là việc thể hiện rõ ý định giao kết hợp đồng và chịu sự ràng buộc về đề nghị này của bên đề nghị đối với bên đã được xác định hoặc tới công chúng (sau đây gọi chung là bên được đề nghị).”.

Là việc cơ quan, người có thẩm quyền theo quy định của Luật này đề xuất vấn đề cần trưng cầu ý dân để Quốc hội xem xét, quyết định.
(Theo khoản 2 Điều 3 Luật trưng cầu ý dân 2015)

Là đê ngăn nước lũ của sông.

(Theo Khoản 3, Điều 3, Luật Đê điều 2006)

là nơi tập kết tàu để bảo dưỡng, sửa chữa, thực hiện các tác nghiệp kỹ thuật khác.

(Theo Khoản 8, Điều 3, Luật đường sắt 2017)

Di chuyển của tàu, thuyền nước ngoài qua lãnh hải nhưng không được xâm phạm tới chủ quyền, an ninh, lợi ích của quốc gia ven bờ.

Theo quy định của Công Ước luật biển năm 1982, quyền đi qua không gây hại được áp dụng cho cả tàu quân sự và dân sự của tất cả các quốc gia. Khi sử dụng quyền này, tàu thuyền nước ngoài phải tuân thủ luật lệ và các quy định của quốc gia ven bờ về an ninh, an toàn hàng hải, về bảo vệ môi trường biển... Trong những trường hợp đặc biệt, quốc gia ven bờ có thể tạm đình chỉ quyền đi qua không gây hại của tàu thuyền nước ngoài ở một số khu vực nhất định của lãnh hải.

Không phận phía trên vùng lãnh hải không tồn tại quyền đi qua không gây hại của các phương tiện bay của nước ngoài.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, đi qua không gây hại trong lãnh hải được quy định tại khoản 3 Điều 23 Luật biển Việt Nam năm 2012 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 21 tháng 06 năm 2012.