Thuật ngữ pháp lý

Một trong ba chức năng của nhà nước, cùng với quyền hành pháp và quyền tư pháp hợp thành quyền lực nhà nước.

Lập pháp, hiểu theo nghĩa rộng, trong mối quan hệ với quyền lực nhà nước, bao gồm vừa làm hiến pháp và sửa đổi hiến pháp, vừa làm luật và sửa đổi luật, nhưng xét trong khuôn khổ, phạm vi của ngành luật hiến pháp, tức hiểu theo nghĩa hẹp thì quyền lập pháp chỉ bao gồm “làm luật và sửa đổi luật”, còn làm hiến pháp và sửa đổi hiến pháp thuộc quyền lập hiến.

Điều 83 Hiến pháp năm 1992, quy định một cách chung các chức năng của Quốc hội, khi đề cập chức năng hàng đầu của Quốc hội là chức năng lập pháp, đã viết: “Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp", nhưng khi quy định cụ thể bao giờ cũng phân biệt lập hiến với lập pháp và lập hiến là quyền năng riêng biệt không lẫn với quyền lập pháp chỉ bao gồm “làm luật và sửa đổi luật”. Trong tinh thần đó, Hiến pháp đã quy định trình tự, thủ tục riêng cho “việc làm hiến pháp và sửa đổi hiến pháp, khác với trình tự, thủ tục làm luật và sửa đổi luật”. Xét theo hiệu lực pháp lý, hiến pháp và luật, tuy đều được Quốc hội thông qua nhưng có hiệu lực pháp lý khác nhau. Cũng vì vậy, không được đánh đồng lập pháp với lập hiến mà luôn luôn phải có sự phân biệt như hai quyền năng khác nhau của cơ quan đại biểu cao nhất, cơ quan cao nhất của quyền nhà nước.

Trong ngôn ngữ chính thức còn có sự phân biệt lập pháp với lập quy. Xét theo nghĩa rộng, lập pháp với tính cách là một trong ba chức năng của quyền lực nhà nước - lập pháp, hành pháp, tư pháp, có thể hiểu khái niệm “lập pháp” là làm pháp luật nói chung của Nhà nước mà không chỉ là “làm luật”. Vì vậy, “lập pháp" là làm pháp luật và không chỉ là “làm luật”, và pháp luật thì phải được hiểu là tổng thể “các văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà không chỉ là Quốc hội hoặc Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành". Nói một cách khác, trong trường hợp đó, lập pháp bao gồm cả lập quy, tức là bao gồm cả hoạt động ban hành văn bản quy phạm pháp luật dưới luật để thi hành luật của các cơ quan hành pháp, tư pháp. Như vậy, khi nói đến lập pháp thì đồng thời cũng nói đến lập quy, còn lập pháp theo nghĩa hẹp là một chức năng cơ bản của Quốc hội: làm luật và sửa đổi luật và xét theo thẩm quyền, trình tự, lập pháp khác hẳn lập quy. Lập quy thường gắn liền với thẩm quyến của các cơ quan ban hành văn bản dưới luật.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền lập pháp được quy định tại Điều 69 Hiến pháp năm 2013 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 28 tháng 11 năm 2013.

Hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền căn cứ vào hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội; pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội và văn bản của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp trên đặt ra các quy định, gọi chung là văn bản dưới luật để thi hành các văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước cấp trên.

Hoạt động ban hành các văn bản dưới luật để thi hành các văn bản của các cơ quan nhà nước cấp trên, gọi chung đó là hoạt động lập quy để phân biệt với hoạt động lập pháp, là hoạt động của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất ban hành luật, pháp lệnh, nghị quyết. Hoạt động lập quy phải được thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục do luật định, tránh mâu thuẫn, chồng chéo, trái luật.

Là việc tách mô, bộ phận từ cơ thể người hiến khi còn sống hoặc sau khi chết.

(Theo Khoản 7, Điều 3, Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác 2006)

là hoạt động tín ngưỡng tập thể được tổ chức theo lễ nghi truyền thống nhằm đáp ứng nhu cầu tinh thần của cộng đồng.

(Theo Khoản 3, Điều 2, Luật tín ngưỡng tôn giáo 2016)

Khoản thu của ngân sách nhà nước mà người thụ hưởng kết quả hoạt động quản lý nhà nước, người được phục vụ cố nghĩa vụ nộp.

Lệ phí là khoản thu mang tính bổ trợ để Nhà nước thực hiện các hoạt động quản lý nên không nhằm bù bù đắp toàn bộ chi phí quản lý nhà nước. Trong quan hệ thu, nộp lệ phí, Nhà nước là chủ thể thực hiện các hoạt động quản lý làm phát sinh nghĩa vụ nộp lệ phí của người thụ hưởng kết quả của các hoạt động quản lý đó. Do mục đích thu không nhằm bù đắp toàn bộ chi phí quản lý nhà nước nên lệ phí không mang tính đối giá giữa Nhà nước và người nộp. Phần lớn mức thu các loại lệ phí được ấn định trước đối với từng công việc quản lý nhà nước. Theo quy định của Pháp lệnh phí và lệ phí do Ủy ban thường vụ Quốc hội thông qua ngày 28.8.2001, Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành danh mục lệ phí; Chính phủ quy định chi tiết danh mục lệ phí do Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành; Bộ Tài chính quy định mức thu cụ thể đối với từng loại lệ phí; Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định thu lệ phí được phân cấp do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình. Khoản thu lệ phí là hình thức thu ngân sách được áp dụng phổ biến ở các nước, góp phần bổ sung cho chi phí quản lý, vốn đầu tư tái tạo cơ sở vật chất để duy trì và mở rộng hoạt động dịch vụ.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, lệ phí được quy định tại khoản 2 Điều 3 Luật phí và lệ phí năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015: “Lệ phí là khoản tiền được ấn định mà tổ chức, cá nhân phải nộp khi được cơ quan nhà nước cung cấp dịch vụ công, phục vụ công việc quản lý nhà nước được quy định trong Danh mục lệ phí ban hành kèm theo Luật này.”.

Là khoản tiền mà người yêu cầu mở thủ tục phá sản phải nộp để Tòa án nhân dân thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản.
(Theo khoản 11 Điều 4 Luật phá sản 2014)

Văn bản quy phạm pháp luật do Chủ tịch nước ban hành.

Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành Lệnh tổng động viên, lệnh công bố các đạo luật đã được Quốc hội thông qua.

Sự cho phép hay giấy phép của tổ chức, cá nhân (bên giao) đồng ý, cho phép cá nhân, tổ chức khác được sử dụng sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu hàng hóa đang còn hiệu lực bảo hộ pháp lý và các kiến thức, số liệu, thông tin kỹ thuật bí mật, bản vẽ, thiết kế, mô hình sản phẩm liên quan đến các đối tượng trên của bên giao.

Hệ thống tri thức về bối cảnh lịch sử, quá trình ra đời, hình thành, phát triển hoạt động, phát huy vai trò, hiệu lực của nhà nước và những đặc trưng, quy luật ra đời, hình thành, phát triển của các nhà nước và pháp luật trong lịch sử.

Lịch sử nhà nước và pháp luật là khái niệm chỉ quá trình hình thành và phát triển của bộ máy cưỡng chế của giai cấp thống trị trong xã hội và hệ thống các quy phạm có tính chất bắt buộc chung đối với tất cả các thành viên trong xã hội, do Nhà nước ban hành và được đảm bảo thi hành bằng sức mệnh của giai cấp đó.

Nhà nước và pháp luật là những hiện tượng xã hội, lịch sử của xã hội có giai cấp, tương thích với từng giai đoạn phát triển của xã hội loài người, tồn tại, hoạt động, phát huy hiệu quả một kiểu nhà nước nhất định với một bản chất giai cấp, vai trò, sứ mệnh lịch sử nhất định. Lịch sử nhà nước và pháp luật có thể nghiên cứu trong những quy mô, phạm vi khác nhau. Lịch sử nhà nước và pháp luật của toàn thế giới qua bốn kiểu nhà nước và pháp luật của lịch sử các nước: nhà nước và pháp luật chiếm hữu nô lệ, phong kiến, tư sản và xã hội chủ nghĩa; lịch sử nhà nước và pháp luật qua từng kiểu nhất định; lịch sử nhà nước và pháp luật của từng quốc gia, dân tộc trong suốt chiều dài lịch sử: cổ, trung, cận và hiện đại qua từng kiểu phát triển nhất định...

Các tri thức về lịch sử nhà nước và pháp luật được xác định dựa trên việc nghiên cứu các sự kiện, các tư liệu lịch sử liên quan đến nhà nước và pháp luật, các văn bản pháp luật về tổ chức và hoạt động của nhà nước, về hệ thống pháp luật của nhà nước đó.

Khu vực hành chính lãnh thổ phụ thuộc nhà nước Pháp, được thành lập theo sắc lệnh của Tổng thống Pháp ngày 17.10.1887.

Lúc mới thành lập, Liên bang Đông Dương (Union Indochinoise) gồm Việt Nam và Cao Miên, trong đó, Việt Nam bị chia làm ba xứ là Nam Kỳ, Trung kỳ và Bắc Kỳ và bị cai trị theo ba chế độ khác nhau. Nam Kỳ bị quy là xứ thuộc địa, đứng đầu là một viên Thống đốc người Pháp. Bắc Kỳ và Trung Kỳ đặt dưới chế độ bảo hộ, do một viên Thống sứ (Bắc Kỳ) hoặc khâm sứ (Trung Kỳ) cai trị. Campuchia cũng bị đặt dưới chế độ bảo hộ, do viên Khâm sứ người Pháp trực tiếp cai trị. Theo sắc lệnh ngày 19.4.1899 của Tổng thống Pháp, nước Lào bị sáp nhập vào Liên bang Đông Dương và cũng đặt chức Khâm sứ người Pháp để cai trị, nhưng phải đến ngày 20.11.1911 nước Lào mới được quy là xứ bảo hộ.

Toàn bộ Liên bang Đông Dương trực thuộc Bộ Hải quân và Thuộc địa, là bộ trực tiếp chỉ đạo cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Lúc đầu, Thống đốc Nam Kỳ cũng trực thuộc Bộ Hải quân và Thuộc địa. Đến Hiệp định Giáp Thân (Patenôtre) ngày 06.6.1884 Trung Bắc Kỳ được tách khỏi sự chỉ đạo của Bộ Hải quân và Thuộc địa và cho trực thuộc Bộ Chiến tranh. Toàn quyền Trung, Bắc Kỳ độc lập với thống đốc Nam Kỳ. Thống đốc Nam Kỳ vẫn thuộc Bộ Hải quân và Thuộc địa. Từ sắc lệnh ngày 27.01.1886, văn quan thay thế võ quan để cai trị Trung, Bắc Kỳ và Trung, Bắc Kỳ chuyển qua thuộc Bộ Ngoại giao.

Với Sắc lệnh 17.10.1887, toàn bộ các xứ trong Liên bang Đông Dương đều trực thuộc thống nhất vào Bộ Hải quân và Thuộc địa cho tới sắc lệnh ngày 20.03.1894, Bộ Thuộc địa thành lập thì Liên bang Đông Dương lại trực thuộc Bộ Thuộc địa.

Đứng đầu Liên bang Đông Dương là Toàn quyền Đông Dương, sắc lệnh ngày 17.10.1887 quy định quyền lực của Toàn quyền Đông Dương, sau được bổ sung bằng sắc lệnh ngày 12.11.1887, sắc lệnh ngày 21.4.1891, sắc lệnh ngày 20.10.1911, trong đó Sắc lệnh ngày 21.4.1891 là cơ bản hơn cả.

Theo các sắc lệnh trên, Toàn quyền Đông Dương phải được Tổng thống Pháp bổ nhiệm, thông qua Hội đồng Bộ trưởng Pháp bằng sắc lệnh. Toàn quyền Đông Dương là người thay mặt Chính phủ Pháp để cai trị Đông Dương về mọi mặt: chính trị, quân sự, dân sự, ngoại giao... Toàn quyền Đông Dương có quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp, có quyền tổ chức các cơ quan cai trị, ấn định các chức năng, nhiệm vụ cho các cơ quan này cũng như bổ nhiệm nhân viên cho các cơ quan đó. Đối với một số viên chức cao cấp do giới cầm quyền bên chính quốc bổ dụng, Toàn quyền Đông Dương cũng có quyền bãi miễn, nếu xét thấy cần thiết. Khi Hội đồng tối cao Đông Dương (năm 1887), Hội đồng phòng thủ Đông Dương (năm 1902) được thành lập thi Toàn quyền Đông Dương đều giữ chức vụ Chủ tịch.

Qua quy định có thể thấy Toàn quyền Đông Dương là một cá nhân độc tài thuộc địa, nếu không phải là một quân vương thuộc địa. Qua đây, càng hiểu rõ hơn, tại sao Điều 7 Bản yêu sách của nhân dân An Nam do Nguyễn Ái Quốc khởi thảo, gửi Hội nghị Vécxây năm 1924 (Pháp) lại nêu yêu sách bỏ chế độ ra sắc lệnh bằng chế độ ra các đạo luật.

Từ ngày đặt chức danh Toàn quyền Đông Dương đến năm 1945, đã có 33 tên thực dân với 19 nhiệm kỳ đã lần lượt thay thế nhau giữ chức Toàn quyền Đông Dương hoặc quyền Toàn quyền Đông Dương.

Cấp công đoàn cơ bản trong Tổng liên đoàn lao động Việt Nam, bao gồm liên đoàn lao động cấp tỉnh và liên đoàn lao động cấp huyện.

Trong lĩnh vực quan hệ lao động, liên đoàn lao động cấp tỉnh phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước thực hiện thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách, pháp luật có liên quan trực tiếp đến công nhân, viên chức, lao động trong các cơ quan, doanh nghiệp; cử đại diện tham gia hội đồng trọng tài lao động; hướng dẫn, chỉ đạo việc giải quyết tranh chấp lao động; tham gia điều tra tai nạn lao động; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động trong các doanh nghiệp đóng trên địa bàn. Liên đoàn lao động cấp huyện phối hợp với các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật; giải quyết khiếu nại, tố cáo; giải quyết tranh chấp lao động đối với các cơ sở đóng trên địa bàn.

Hình thức hợp tác kinh tế ở một trình độ tương đối cao, được tiến hành trên cơ sở các bên tham gia (công ty hoặc cá nhân trong nước hay nước ngoài) tự nguyện cùng nhau góp vốn để thành lập các công ty, xí nghiệp (gọi chung là công ty, xí nghiệp liên doanh) nhằm cùng sản xuất, cùng quản lý và chia lãi theo phương thức thỏa thuận.

Chủ thể liên doanh có thể tham gia thành lập nhiều đơn vị kinh tế liên doanh khác nhau để phát huy các khả năng, thế mạnh kinh tế, kỹ thuật của mình. Việc liên doanh được thực hiện dưới các hình thức hợp tác như giữa hai hay nhiều doanh nghiệp tham gia mang quốc tịch khác nhau, giữa doanh nghiệp liên doanh với doanh nghiệp ở trong nước hoặc doanh nghiệp ở nước ngoài hoặc với nhà đầu tư nước ngoài, giữa các doanh nghiệp liên doanh với nhau (doanh nghiệp liên doanh mới), giữa chính phủ các nước với nhau.

Liên doanh là hình thức hợp tác kinh tế có nhiều ưu điểm do thống nhất hoạt động, thống nhất quản lý, thống nhất phân chia lợi nhuận như một chủ thể kinh tế. Lý do chủ yếu để hình thành liên doanh là để tập trung nguồn lực tài chính, kỹ thuật và trí tuệ, cùng chia sẻ rủi ro hoặc xây dựng một thị trường mới. Liên doanh có thể giải thể khi nhiệm vụ đã kết thúc. Chẳng hạn, xí nghiệp liên doanh là doanh nghiệp thuộc đồng sở hữu của hai công ty với nhau hoặc giữa công ty và Chính phủ. Liên doanh cho phép tập hợp lượng nguồn lực lớn hơn để cung ứng hàng hóa và dịch vụ. Nó đặc biệt có hiệu quả trong quá trình khai thác các nguồn lực bổ sung, trong đó một bên có công nghệ và bên kia có hiểu biết về thị trường.

Tổ chức kinh tế do các hợp tác xã có nhu cầu và tự nguyện thành lập, hoạt động theo nguyên tắc tổ chức và hoạt động của hợp tác xã nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của các hợp tác xã thành viên, hỗ trợ nhau trong hoạt động và đáp ứng các nhu cầu khác của các thành viên tham gia.

Liên hiệp hợp tác xã có tư cách pháp nhân. Tùy theo nhu cầu, lợi ích của các hợp tác xã và đặc điểm tình hình của địa phương, có thể thành lập liên hiệp hợp tác xã mà thành viên là các hợp tác xã cùng ngành nghề hoặc khác ngành nghề.

Theo Luật hợp tác xã năm 2003, Liên hiệp hợp tác xã thành lập Hội đồng quản trị và Ban giám đốc. Người đứng đầu Hội đồng quản trị là Chủ tịch Hội đồng quản trị; người đứng đầu Ban giám đốc là Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.

Liên hiệp hợp tác xã được tự chọn tên và biểu tượng của mình phù hợp với quy định của pháp luật. Con dấu, bảng hiệu, giấy tờ giao dịch của liên hiệp hợp tác xã phải có ký hiệu "LH HTX”.

Mục đích hoạt động, cơ cấu tổ chức của liên hiệp, quyền và nghĩa vụ của các hợp tác xã thành viên được quy định trong điều lệ hoạt động của liên hiệp hợp tác xã do đại hội các thành viên thông qua. Liên hiệp hợp tác xã tiến hành đăng ký kinh doanh tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh nơi liên hiệp dự định đặt trụ sở chính.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, liên hiệp hợp tác xã được quy định tại khoản 2 Điều 3 Luật hợp tác xã năm 2012 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 20 tháng 11 năm 2012: “Liên hiệp hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 04 hợp tác xã tự nguyện thành lập và hợp tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh nhằm đáp ứng nhu cầu chung của hợp tác xã thành viên, trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lý liên hiệp hợp tác xã.”.

Tổ chức quốc tế liên chính phủ (liên quốc gia) được thành lập và hoạt động trên cơ sở điều ước quốc tế (Hiến chương Liên hợp quốc) ký ngày 26.6.1945 tại thành phố Xan Franxixco (San Francisco) và có hiệu lực từ ngày 24.10.1945. Đây là ngày được thế giới chọn làm ngày kỷ niệm thành lập Liên hợp quốc.

Liên hợp quốc ra đời nhằm mục đích: 1) Duy trì hòa bình, an ninh quốc tế; 2) Thực hiện sự hợp tác quốc tế trong lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội...; 3) Phát triển quan hệ hữu nghị giữa các nước; 4) Trở thành trung tâm phối hợp hành động giữa các nước để đạt được những mục đích trên đây.

Liên hợp quốc có các cơ quan chính gồm: Đại Hội đồng, Hội đồng bảo an, Hội đồng kinh tế - xã hội, Hội đồng quản thác, Tòa án quốc tế và Ban thư ký.

Hiện nay, thành viên của Liên hợp quốc gồm 189 quốc gia. Việt Nam trở thành thành viên Liên hợp quốc từ tháng 9.1977. Là tổ chức quốc tế rộng lớn nhất hành tinh, Liên hợp quốc có vai trò quan trọng trong đời sống quốc tế. Hoạt động của Liên hợp quốc bao gồm củng cố hòa bình, an ninh quốc tế, giải trừ quân bị, đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, phối hợp sự hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn hóa, nhân đạo...

Tổ chức quốc tế liên chính phủ được thành lập ngày 01.7.1875 trên cơ sở Công ước bưu chính thế giới được Đại hội đồng bưu chính thế giới họp ở Bơn (Bern Thụy Sĩ) thông qua ngày 09.10.1874.

Ngày 15 .11.1947, Hiệp định điều chỉnh quan hệ giữa Liên hợp quốc và Liên minh bưu chính thế giới với tư cách là tổ chức chuyên môn của Liên hợp quốc được Đại Hội đồng Liên hợp quốc biểu quyết tán thành. Mục đích của liên minh là thiết lập hệ thống bưu chính thống nhất, tổ chức và hoàn thiện các giao dịch bưu chính. Các vấn đề liên quan đến việc gửi thư bảo đảm, trả lại thư từ không thể chuyển đến tay người nhận, bảo đảm việc tự do gửi thư từ trên lãnh thổ các nước thành viên... đều được ghi nhận trong Công ước bưu chính thế giới.

Cơ cấu của Liên minh bưu chính thế giới bao gồm: 1) Đại hội liên minh là cơ quan có thẩm quyền

cao nhất gồm đại diện của tất cả các nước thành viên họp thường kỳ 5 năm 1 lần. Ngoài ra, có thể có các khóa họp đặc biệt nếu có sự nhất trí của tối thiểu là 2/3 các nước thành viên; 2) Hội đồng chấp hành gồm 40 ủy viên do Đại hội bầu ra theo nguyên tắc phân bổ hợp lý theo khu vực địa lý. Hội đồng họp mỗi năm một lần; 3) Ủy ban tư vấn nghiên cứu các vấn đề bưu chính gồm 30 thành viên do Đại hội bầu có chức năng nghiên cứu các vấn đề kinh tế, kỹ thuật trong lĩnh vực bưu chính, ủy ban họp mỗi năm một lần; 4) Văn phòng quốc tế là cơ quan thường trực của Liên minh bưu chính thế giới có chức năng trong việc đảm bảo thông tin, tư vấn, phối hợp và thực hiện các biện pháp hợp tác kỹ thuật...

Hiện nay, Liên minh bưu chính thế giới có khoảng 160 quốc gia hội viên. Việt Nam là thành viên chính thức của Liên minh.

Trụ sở Liên minh bưu chính thế giới đặt tại Bơn (Thụy Sĩ).

Tổ chức quốc tế liên chính phủ khu vực ra đời trên cơ sở bổ sung, sửa đổi các hiệp ước thành lập ban cộng đồng là Cộng đồng than, thép Châu Âu (thành lập năm 1951), Cộng đồng năng lượng nguyên tử Châu Âu (thành lập năm 1957), Cộng đồng kinh tế Châu Âu (thành lập năm 1957) và liên kết chúng trong một tổng thể duy nhất kể từ ngày 01.11.1993 - ngày Hiệp ước Maxtơrich (Maastricht, còn gọi là Hiệp ước về Liên minh Châu Âu) có hiệu lực.

Hiện nay liên minh Châu Âu được đánh giá là tổ chức quốc tế khu vực tương đối thống nhất, chặt chẽ và có sức mạnh kinh tế và chính trị to lớn trên trường quốc tế.

Mục tiêu của Liên minh Châu Âu là xây dựng thị trường nội địa Châu Âu thống nhất, đảm bảo sự tự do lưu thông của con người, hàng hóa và dịch vụ, mở rộng tiến trình xây dựng liên minh về chính trị tức là liên kết trong lĩnh vực đối ngoại, an ninh quốc phòng nhằm tăng cường an ninh của liên minh và của các nước thành viên, bảo vệ các quyền lợi cơ bản và sự độc lập của liên minh, giữ gìn hòa bình và an ninh quốc tế...

Cơ cấu của liên minh Châu Âu gồm: 1) Ủy ban Châu Âu là cơ quan hành pháp chính của Liên minh Châu Âu gồm 20 ủy viên (trước ngày 01.01.1995 chỉ có 17 ủy viên) là công dân của các quốc gia thành viên và có nhiệm kỳ 5 năm (trước năm 1995 là 4 năm); 2) Hội đồng Bộ trưởng là cơ quan có quyền lập pháp cao nhất gồm đại diện của tất cả các nước thành viên. Hội đồng Bộ trưởng có quyền thông qua các quyết định quan trọng, các chính sách của Liên minh Châu Âu trên cơ sở đề nghị của ủy ban Châu Âu; 3) Quốc hội Châu Âu là cơ quan có nhiệm vụ xem xét, đưa ra ý kiến về các đề nghị của Ủy ban Châu Âu, quyết định vấn đề ngân sách của liên minh Châu Âu, giám sát ủy ban Châu Âu, đối với các vấn đề quan trọng, Hội đồng Bộ trưởng chỉ được quyết khi Quốc hội tán thành. Thành viên của Quốc hội Châu Âu gồm 626 đại biểu; 4) Tòa án Châu Âu là cơ quan đảm bảo việc tuân thủ pháp luật của Liên minh Châu Âu gồm 15 Thẩm phán có nhiệm kỳ là 6 năm, 8 Luật sư giúp việc. Phán quyết của Tòa án có hiệu lực bắt buộc đối với các quốc gia thành viên, các cơ quan của liên minh Châu Âu và các cá nhân. Nếu Tòa án Châu Âu yêu cầu, Hội đồng Bộ trưởng có thể quyết định tăng số lượng Thẩm phán; 5) Tòa kiểm toán Châu Âu bắt đầu hoạt động từ năm 1977 với 15 thành viên (trước ngày 01.01.1995 là 12 thành viên) được lựa chọn từ các nước thành viên, hoạt động vì lợi ích chung và có nhiệm kỳ là 6 năm. Chức năng của Tòa kiểm toán là đảm bảo việc kiểm tra các khoản tài chính của liên minh Châu Âu, xem xét việc thu, chi, phối hợp với các cơ quan khác để thực hiện các hoạt động liên quan đến chức năng tài chính của mình.

Ngoài ra, các cơ quan trên còn có các bộ phận hỗ trợ như ủy ban kinh tế xã hội và ủy ban khu vực... Từ tháng 12.1974, những người đứng đầu các nước thành viên quyết định tiến hành các cuộc họp cấp cao thường xuyên gọi là "Hội đồng Châu Âu".

Tính đến tháng 8.1997, Liên minh Châu Âu có 15 nước thành viên. Kể từ ngày 01.01.1999, đồng EURO đã trở thành đồng tiền chung của 11 nước thành viên EU.

Tổ chức quốc tế liên chính phủ được thành lập năm 1932 tại Hội nghị viễn thông thế giới ở Madrid (Tây Ban Nha) để thay thế Liên minh điện báo quốc tế được thành lập năm 1865 tại Pari (Pháp).

Từ ngày 01.01.1954, hoạt động của ITU được điều chỉnh bằng Công ước được ký kết tại Hội nghị quốc tế ở Buênôt Airet (Buenos Aires; Argentina) ngày 22.12.1952. Ngày 15.11.1946, Hiệp định điều chỉnh quan hệ giữa Liên hợp quốc và ITU với tư cách là tổ chức chuyên môn của Liên hợp quốc được Đại Hội đồng Liên hợp quốc biểu quyết tán thành. Mục đích của ITU là duy trì và phát triển sự hợp tác quốc tế để sử dụng, khai thác hợp lý, hiệu quả mọi hình thức viễn thông, tăng cường và mở rộng việc sử dụng viễn thông, phối hợp hoạt động của các quốc gia trong lĩnh vực viễn thông... Cơ cấu của ITU gồm: 1) Hội nghị toàn quyền là cơ quan cao nhất của ITU gồm đại diện của tất cả các thành viên có chức năng chủ yếu là xem xét lại Công ước viễn thông quốc tế, thông qua ngàn sách... Hội nghị họp thường kỳ 5 năm một lần; 2) Hội đồng hành chính gồm 29 thành viên do Hội nghị toàn quyền bầu theo nguyên tắc phân bổ hợp lý theo các khu vực địa lý. Hội đồng họp mỗi năm 1 lần để kiểm tra việc thực hiện chức năng hành chính trong thời kỳ giữa các khóa họp của Hội nghị toàn quyền; 3) Hội nghị hành chính thế giới thường được triệu tập cùng lúc với Hội nghị toàn quyền để xem xét lại các quy tắc liên quan đến các loại liên lạc viễn thông điện báo, điện thoại, vô tuyến điện...).

Bên cạnh đó, còn có hội nghị hành chính khu vực được triệu tập để xem xét những vấn đề cụ thể về viễn thông có tính khu vực.

Tại trụ sở chính đặt tại Geneva (Thụy Sĩ), ITU có bốn cơ quan thường trực, đó là: 1) Ban thư ký chung; 2) ủy ban quốc tế về đăng ký tần số; 3) ủy ban tư vấn quốc tế về vô tuyến điện; 4) ủy ban tư vấn quốc tế về điện báo và điện thoại.

Hiện nay, có khoảng 160 quốc gia tham gia ITU, trong đó,có Việt Nam.

là hoạt động liên kết, hợp tác giữa các thư viện nhằm sử dụng hợp lý, hiệu quả tài nguyên thông tin, tiện ích thư viện, kết quả xử lý tài nguyên thông tin, sản phẩm thông tin thư viện và dịch vụ thư viện.

(Theo Khoản 7, Điều 3, Luật Thư viện 2019)

Là đại lượng đo mức độ chiếu xạ.

(Theo Khoản 13, Điều 3, Luật năng lượng nguyên tử 2008)

Lính được tuyển mộ, được trả lương và được hưởng các quyền lợi khác trên cơ sở hợp đồng để phục vụ trong quân đội nước khác.

Hiện tượng lính đánh thuê xuất hiện khá sớm trong lịch sử. Lính đánh thuê trong quân đội lê dương Pháp đã tiến hành các cuộc chiến tranh xâm chiếm thuộc địa, đàn áp phong trào giải phóng dân tộc. Đội quân này đã tham chiến ở Na Uy, Tây Ban Nha... Lính đánh thuê đã được Pháp sử dụng trong chiến tranh xâm lược và chiếm đóng Việt Nam. Đội quân này đã tới Việt Nam vào năm 1883 và rút lui khỏi Việt Nam vào năm 1955.

Trong các văn bản pháp luật quốc tế hiện nay chỉ mới đề cập vấn đề lính đánh thuê trong các cuộc xung đột vũ trang mang tính chất quốc tế. Theo quy định của Nghị định thư I (ngày 8.6.1977) bổ sung cho các Công ước Giơnevơ năm 1949 về bảo hộ nạn nhân chiến tranh, lính đánh thuê trong bất cứ trường hợp nào cũng không được hưởng quy chế tù binh chiến tranh khi bị bắt. Tuy nhiên, họ vẫn được hưởng chế độ đối xử nhân đạo tối thiểu.

Theo quy định tại Điều 344 Bộ luật hình sự năm 1999 thì người nào tuyển mộ, huấn luyện hoặc sử dụng lính đánh thuê nhằm chống lại một nước bạn của Việt Nam hoặc một phong trào giải phóng dân tộc, thì bị phạt tù từ mười năm đến hai mươi năm hoặc tù chung thân.

Người nào làm lính đánh thuê, thì bị phạt tù từ năm năm đến mười lăm năm.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tội tuyển mộ, huấn luyện hoặc sử dụng lính đánh thuê được quy định tại Điều 424 Bộ luật hình sự năm 2015; tội làm lính đánh thuê được quy định tại Điều 425 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

là tập hợp các nhóm ngành có điểm chung về kiến thức, kỹ năng chuyên môn trong phạm vi hoạt động nghề nghiệp, khoa học và công nghệ, do Thủ tướng Chính phủ thống kê, phân loại..

(Theo Khoản 2, Điều 1, Luật Giáo dục đại học sửa đổi 2018) 

Là một diện tích, giới hạn bởi các toạ độ địa lý, được phân định để tìm kiếm thăm dò và khai thác dầu khí.

(Theo Khoản 7, Điều 3, Luật Dầu khí 1993)

Chênh lệch nhỏ hơn của số thu so với chi phí bỏ ra tương ứng trong một chu kỳ sản xuất, kinh doanh.

Lỗ là kết quả âm trong sản xuất, kinh doanh. Để xác định lỗ đòi hỏi chủ thể kinh doanh phải thực hiện chế độ hạch toán kinh tế. Xác định lỗ khi số thu nhỏ hơn số chi phí bỏ ra tương ứng trong sản xuất, kinh doanh mang ý nghĩa trực tiếp và chỉ có tính tương đối. Bởi vì, xét về phương diện chu chuyển vốn, trong trường hợp số thu ngang bằng với số chi phí bỏ ra tương ứng thì vẫn có thể xem là lỗ.

Việc xác định lỗ có ý nghĩa quan trọng trong việc áp dụng nghĩa vụ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các chủ thể kinh doanh.

là trường hợp người không có trách nhiệm biết được bí mật nhà nước..

(Theo Khoản 3, Điều 2, Luật Bảo vệ bí mật nhà nước 2018)

Là loài sinh vật đang có nguy cơ bị suy giảm hoàn toàn số lượng cá thể.

(Theo Khoản 14, Điều 3, Luật đa dạng sinh học 2008)

Là loài sinh vật chỉ còn tồn tại trong  điều kiện nuôi, trồng nhân tạo nằm ngoài phạm vi phân bố tự nhiên của chúng.

(Theo Khoản 15, Điều 3, Luật đa dạng sinh học 2008)

là loài cây được trồng phổ biến, có tầm quan trọng trong phát triển kinh tế, cần được quản lý chặt chẽ.

(Theo Khoản 7, Điều 2, Luật Trồng trọt 2018)

Là loài sinh vật chỉ tồn tại, phát triển trong phạm vi phân bố hẹp và giới hạn trong một vùng lãnh thổ nhất định của Việt Nam mà không được ghi nhận Là có ở nơi khác trên thế giới.

(Theo Khoản 16, Điều 3, Luật đa dạng sinh học 2008)

Là loài động vật có toàn bộ hoặc một phần quần thể di chuyển thường xuyên, định kỳ hoặc theo mùa từ khu vực địa lý này đến khu vực địa lý khác.

(Theo Khoản 17, Điều 3, Luật đa dạng sinh học 2008)

Là loài động vật, thực vật, vi sinh vật và nấm sinh sống và phát triển theo quy luật.

(Theo Khoản 13, Điều 3, Luật đa dạng sinh học 2008)