Thuật ngữ pháp lý

Yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án hành chính để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Trong thời hạn luật định, nếu khiếu nại đến cơ quan hành chính nhà nước đã ra quyết định hành chính, thực hiện hành vi hành chính không được giải quyết hoặc không đồng ý với việc giải quyết khiếu nại đó thì cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án hành chính để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Trong các sách báo pháp lý ở Việt Nam, từ những năm 1991, 1992... đã có những ý kiến bàn về vấn đề khiếu kiện hành chính nói chung. Tuy nhiên, khái niệm khởi kiện vụ án hành chính mới chính thức xuất hiện trong hệ thống pháp luật Việt Nam từ khi ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính ngày 21.5.1996. Trước đó, trong pháp luật Việt Nam chỉ có khái niệm khởi kiện vụ án dân sự (bao gồm các việc về dân sự, hôn nhân gia đình và một số việc về hành chính, lao động như giải quyết khiếu nại về danh sách cử tri, khiếu nại của người lao động bị buộc thôi việc trái pháp luật...).

Khởi kiện vụ án hành chính được thể hiện dưới hình thức văn bản gọi là đơn kiện. Đơn khởi kiện có những nội dung chính sau: ngày, tháng, năm làm đơn; tòa án được yêu cầu giải quyết vụ án hành chính; tên, địa chỉ của người khởi kiện, người bị kiện; nội dung quyết định hành chính hoặc quyết định kỷ luật buộc thôi việc đối với cán bộ, công chức hay tóm tắt diễn biến của hành vi hành chính; nội dung quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu (nếu có); cam đoan không khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại tiếp theo; các yêu cầu đề nghị Toà án giải quyết.

Đơn kiện phải do người khởi kiện hoặc người đại diện của người khởi kiện ký. Kèm theo đơn kiện phải có các tài liệu chứng minh cho yêu cầu của người khởi kiện.

Tòa án trả lại đơn kiện trong trường hợp: người khởi kiện không có quyền khởi kiện; thời hiệu khởi kiện đã hết mà không có lý do chính đáng; chưa hết thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu quy định tại Điều 36 Luật khiếu nại, tố cáo và chưa có quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu; đã hết thời hiệu khiếu nại lần đầu mà không khiếu nại; chưa có quyết định giải quyết lần đầu đối với khiếu nại quyết định kỷ luật buộc thôi việc (đối với cán bộ, công chức bị kỷ luật buộc thôi việc); đã có quyết định giải quyết khiếu nại của người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại tiếp theo; sự việc đã được giải quyết bằng bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Toà án; việc khởi kiện không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, khởi kiện vụ án hành chính được quy định tại Chương IX Luật tố tụng hành chính năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015.

(Hành vi của người có quyền) yêu cầu Tòa án giải quyết các tranh chấp lao động hoặc bảo vệ quyền lợi cho tập thể lao động đang giả thiết bị xâm hại.

Việc khởi kiện vụ án lao động phải được thực hiện tại Toà án có thẩm quyền, thể hiện bằng văn bản (đơn khởi kiện) và trong thời hiệu luật định. Người có quyền khởi kiện là người lao động, tập thể lao động, người sử dụng lao động. Trong trường hợp cần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tập thể lao động thi Công đoàn cấp trên của Công đoàn cơ sở có quyền khởi kiện.

Theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự được Quốc hội khóa XI thông qua năm 2004, những tranh chấp về lao động thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án là: 1) Tranh chấp lao động của cá nhân người lao động và người sử dụng lao động mà Hội đồng hòa giải lao động ở cơ sở, hòa giải viên lao động của cơ quan quản lý nhà nước về lao động cấp huyện hòa giải không thành hoặc không giải quyết trong thời hạn do pháp luật quy định, trừ các tranh chấp không nhất thiết phải qua hòa giải tại cơ sở; 2) Tranh chấp lao động tập thể giữa tập thể lao động và người sử dụng lao động đã được Hội đồng trọng tài lao động cấp tỉnh giải quyết mà tập thể lao động hoặc người sử dụng lao động không đồng ý với quyết định của hội đồng trọng tài lao động.

là kiến thức, kỹ năng cơ bản, cốt lõi trong chương trình giáo dục trung học phổ thông mà người học phải tích lũy để có thể tiếp tục học trình độ giáo dục nghề nghiệp cao hơn.

(Theo Khoản 10, Điều 5, Luật giáo dục 2019)

Khôi phục để có hiệu lực pháp luật trở lại về mặt thời gian sau khi thời hạn phát sinh hiệu quả đó đã hết với những điều kiện do pháp luật quy định.

Về nguyên tắc, việc khôi phục thời hiệu được quy định theo hướng có lợi cho chủ thể pháp luật. Đối với từng trường hợp cụ thể, điều kiện đưa lại khả năng khôi phục thời hiệu được pháp luật quy định, theo đó, chủ thể được hưởng các quyền, được miễn trừ nghĩa vụ, được khởi kiện hoặc phải thực hiện nghĩa vụ, bị truy cứu trách nhiệm pháp lý khi thời hạn thực hiện các quyền, nghĩa vụ hoặc thời hạn truy cứu trách nhiệm đó đã hết.

Quyết định của cơ quan tiến hành tố tụng khi có đủ căn cứ để xác định một người đã thực hiện hành vi phạm tội để tiến hành các hoạt động điều tra đối với họ.

Theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự thì khi có đủ căn cứ xác định một người đã thực hiện hành vi phạm tội, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát ra quyết định khởi tố bị can. Quyết định khởi tố bị can ghi rõ thời gian, địa điểm ra quyết định; họ tên, chức vụ người ra quyết định; họ tên, ngày, tháng, năm sinh, nghề nghiệp, hoàn cảnh gia đình của bị can; bị can bị khởi tố về tội gì, theo điều khoản nào của Bộ luật hình sự; thời gian, địa điểm phạm tội và những tình tiết khác của tội phạm.

Cơ quan ra quyết định khởi tố bị can phải giao quyết định và giải thích quyền và nghĩa vụ cho bị can, yêu cầu bị can ký vào biên bản giao nhận đồng thời, gửi ngay quyết định khởi tố bị can cho Viện kiểm sát cùng cấp.

Trường hợp cần thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can thì Cơ quan điều tra ra quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can rồi gửi ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp và bị can.

Quyết định khởi tố bị can là cơ sở pháp lý để Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát tiến hành các hoạt động điều tra và áp dụng biện pháp tố tụng đối với bị can, đồng thời, nó cũng là sự đảm bảo của Nhà nước đối với mọi công dân để không một ai có thể bị áp dụng biện pháp cưỡng chế và tiến hành điều tra nếu chưa bị khởi tố bị can.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, khởi tố bị can  được quy định tại Chương XI Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 20125.

Hoạt động của cơ quan tiến hành tố tụng xác định có sự việc phạm tội để tiến hành điều tra phát hiện tội phạm.

Khởi tố vụ án hình sự là một giai đoạn tố tụng độc lập, mở đầu các hoạt động điều tra. Trong giai đoạn này, cơ quan có thẩm quyền khởi tố tiến hành các hoạt động để xác định dấu hiệu của tội phạm. Khởi tố vụ án hình sự được ghi nhận trong các quy phạm pháp luật tố tụng hình sự từ năm 1960 và ngày càng được hoàn thiện. Hiện nay, Bộ luật tố tụng hình sự quy định khởi tố vụ án hình sự là một chương của Bộ luật, trong đó, quy định các căn cứ, thẩm quyền và thủ tục khởi tố vụ án hình sự. Theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự thì khi xác định có dấu hiệu tội phạm, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát phải ra quyết định khởi tố vụ án hình sự. Đơn vị bộ đội biên phòng, cơ quan hải quan, cơ quan kiểm lâm ra quyết định khởi tố vụ án hình sự khi phát hiện những hành vi vi phạm pháp luật đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự trong lĩnh vực quản lý của mình. Các cơ quan khác trong lực lượng cảnh sát nhân dân, lực lượng An ninh nhân dân, Quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra trong khi làm nhiệm vụ, nếu phát hiện sự việc có dấu hiệu phạm tội thì có quyền quyết định khởi tố vụ án hình sự. Toà án ra quyết định khởi tố vụ án hình sự nếu qua việc xét xử tại phiên tòa mà phát hiện được tội phạm hoặc người phạm tội mới cần phải điều tra.

Quyết định khởi tố vụ án phải ghi rõ thời gian, căn cứ khởi tố và điều khoản của Bộ luật hình sự được áp dụng. Quyết định khởi tố vụ án hình sự không cần có sự phê chuẩn của Viện kiểm sát nhưng trong thời hạn 24 giờ, quyết định khởi tố của Cơ quan điều tra, đơn vị bộ đội biên phòng, cơ quan Hải quan, cơ quan Kiểm lâm phải được gửi đến Viện kiểm sát để kiểm sát việc khởi tố; quyết định khởi tố của Toà án được gửi đến Viện kiểm sát để xem xét, quyết định việc điều tra; quyết định khởi tố của Viện kiểm sát được gửi đến Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, khởi tố vụ án hình sự được quy định tại Chương IX Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Là mạng lưới kết nối của cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, bao gồm mạng viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu; Là nơi con người thực hiện các hành vi xã hội không bị giới hạn bởi không gian và thời gian.

(Theo Khoản 3, Điều 2, Luật An ninh mạng 2018)

Là không gian mạng do Chính phủ xác lập, quản lý và kiểm soát.

(Theo Khoản 4, Điều 2, Luật An ninh mạng 2018)

Khoảng không gian bao trùm trên biển cả, châu Nam Cực và những vùng không thuộc chủ quyền của quốc gia.

Phương tiện bay của các quốc gia đều được hưởng quyền tự do bay trên không phận quốc tế nhưng phải tuân thủ các quy định bay của luật hàng không quốc tế.

Một người không có quốc tịch của bất kỳ quốc gia nào.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng không quốc tịch là do có sự xung đột pháp luật giữa các nước về cách thức hưởng và mất quốc tịch, do người đã mất quốc tịch cũ mà chưa nhận được quốc tịch mới...

Do không có quan hệ quốc tịch với một nhà nước nào nên địa vị pháp lý của người không quốc tịch có những hạn chế nhất định và bất lợi trong việc hưởng sự bảo hộ của Nhà nước. Họ phải tuân thủ pháp luật của nước nơi họ đang sinh sống nhưng vấn đề bảo hộ khi quyền lợi hợp pháp của họ bị xâm hại là rất phức tạp.

Để hạn chế và tiến tới xóa bỏ tình trạng này, các nước trên thế giới đều cố gắng hoàn thiện các văn bản pháp luật của nước mình, ký kết các điều ước quốc tế song phương hoặc đa phương về vấn đề quốc tịch nhằm tạo điều kiện thuận lợi để người không quốc tịch có thể được nhận quốc tịch của nước nơi họ đang sinh sống. Đã có một số văn bản pháp lý quốc tế được ký kết về vấn đề người không quốc tịch như: Công ước về hạn chế tình trạng không quốc tịch năm 1961, Công ước về quy chế người không quốc tịch năm 1954...

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, không quốc tịch  được quy định tại khoản 2 Điều 3 Luật quốc tịch Việt Nam năm 2008 do Quốc hội khóa 12 ban hành ngày 13 tháng 11 năm 2008.

Hành vi chiếm đoạt (cưỡng đoạt, bắt cóc) tàu bay dân dụng, cũng như các hành vi bất hợp pháp khác xâm phạm hoạt động hàng không dân dụng, gây hậu quả nghiêm trọng đối với hoạt động hàng không và đe dọa nghiêm trọng đối với tính mạng của phi hành đoàn cũng như hành khách.

Không tặc là loại tội phạm có tính chất quốc tế, bị xét xử nghiêm khắc về hình sự.

Nhằm mục đích tăng cường đấu tranh với nạn không tặc, về mặt pháp lý quốc tế, theo sáng kiến của Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế (ICAO), ngày 16.12.1970 tại Hội nghị La Hay về luật quốc tế đã thông qua Công ước về đấu tranh với hành vi chiếm đoạt trái phép tàu bay dân dụng (Công ước La Hay năm 1970). Công ước này có hiệu lực từ ngày 14.10.1971. Tại Hội nghị quốc tế về luật hàng không tại Mông Tê Rain (Montereal) ngày 23.9.1971 đã thông qua Công ước về đấu tranh với các hành vi bất hợp pháp gây ảnh hưởng đến an ninh hàng không dân dụng (Công ước Mông Tê Rain năm 1971), có hiệu lực từ ngày 26.01.1973. Phù hợp với quy định trong các điều ước quốc tế trên đây, quốc gia mà trên lãnh thổ của mình có phát hiện không tặc, có trách nhiệm phải bắt giữ và chuyển giao không tặc cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền để tiến hành truy tố hình sự.

Công ước La Hay năm 1970 và Công ước Mông Tê Rain đã tạo cơ sở pháp lý quốc tế cho việc xét xử đối với những người có hành vi vi phạm an ninh, an toàn trong lĩnh vực hàng không dân dụng. Các công ước này đều quy định trách nhiệm xét xử đối với không tặc và đối với những loại tội phạm nguy hiểm khác trong lĩnh vực hàng không, không phụ thuộc vào việc phân loại đối với các hành vi vi phạm.

Trong khuôn khổ Liên hợp quốc, Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế đã thông qua một loạt biện pháp nhằm đấu tranh với nạn không tặc. Cụ thể, Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế đã thông qua Nghị quyết số 17 về Công ước Chicago năm 1944, khuyến nghị các quốc gia về những biện pháp kỹ thuật và tổ chức nhằm đấu tranh với nạn không tặc, phù hợp với mục tiêu duy trì hòa bình và an ninh quốc tế theo những nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế hiện đại, bảo đảm an toàn cho hoạt động hàng không dân dụng của các quốc gia.

Trên cơ sở các công ước trên đây, không tặc được quy định trong pháp luật của các quốc gia như

một loại tội phạm nghiêm trọng, cần phải bị xử lý thích đáng.

Công ước Tôkyô năm 1963 quy định cụ thể các dấu hiệu của không tặc bao gồm: hành vi đe dọa an ninh hàng không đối với phương tiện bay (như đe dọa đối với người, tài sản trên tàu bay, xâm phạm trật tự và kỷ luật trên tàu bay); nơi thực hiện hành vi là trên phương tiện bay; thời gian thực hiện hành vi là trong thời gian bay (tức là từ thời điểm khởi động để cất cánh cho tới thời điểm hoàn tất việc hạ cánh).

Công ước La Hay năm 1970 quy định không tặc là việc sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực hoặc bằng bất kỳ hình thức đe dọa nào nhằm thực hiện việc chiếm đoạt bất hợp pháp phương tiện bay hay nhằm kiểm soát phương tiện bay hoặc cố gắng thực hiện hành vi này.

Không tặc là một loại tội phạm quốc tế, cho nên thẩm quyền xét xử đối với không tặc được pháp luật quốc tế quy định rõ. Theo các Công ước quốc tế hiện hành (Công ước Tokyo năm 1963, Công ƯỚC La Hay năm 1970, Công ước Mông Tê Rain năm 1971), không tặc thuộc thẩm quyền xét xử của một trong các quốc gia sau: nơi phát sinh hậu quả thực tế của hành vi gây hại; nơi mà kẻ phạm tội có quốc tịch hay có nơi thường trú; nơi phương tiện bay đó có quốc tịch; quốc gia mà việc thực hiện thẩm quyền tài phán của nước này là cần thiết nhằm bảo đảm các cam kết quốc tế của mình trong an toàn hàng không.

Không thông báo cho cơ quan có trách nhiệm về tội phạm đang được chuẩn bị, đang được thực hiện hoặc đã được thực hiện mà mình biết rõ và có điều kiện để thông báo.

Không tố giác tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm hoạt động bình thường của các cơ quan tư pháp trong đấu tranh phòng, chống tội phạm. Không tố giác tội phạm được quy định trong Luật hình sự Việt Nam là tội phạm với tội danh chung là không tố giác tội phạm kể từ khi Bộ luật hình sự đầu tiên (Bộ luật hình sự năm 1985) có hiệu lực. Trong Bộ luật hình sự năm 1999, không tố giác tội phạm tiếp tục được quy định là tội phạm thuộc Chương “Các tội xâm phạm hoạt động tư pháp".

Theo quy định của Bộ luật hình sự, tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi không tố giác tội phạm phụ thuộc chủ yếu vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm không bị tố giác. Do vậy, Bộ luật hình sự đã liệt kê các tội phạm mà hành vi không tố giác những tội này có tính nguy hiểm đáng kể cho xã hội và bị coi là tội phạm như tội giết người, tội tội hiếp dâm trẻ em, tội cướp tài sản... Cách quy định này tuy cụ thể nhưng cũng có hạn chế là quá dài, thiếu tính khái quát.

Hình phạt được quy định cho tội này có mức cao nhất là 3 năm tù. Tuy nhiên, người không tố giác tội phạm không phải chịu trách nhiệm hình sự nếu họ là ông, bà, cha, mẹ, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội (trừ trường hợp người này phạm tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng). Người không tố giác tội phạm có thể được miễn trách nhiệm hình sự nếu họ đã có hành động can ngăn người phạm tội hoặc hạn chế tác hại của tội phạm.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, không tố giác tội phạm  được quy định tại Điều 390 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng  11 năm 2015.

Là loại hình khu bảo tồn thiên nhiên, được xác lập ranh giới trên biển, đảo, quần đảo, ven biển để bảo vệ đa dạng sinh học biển.

(Theo Khoản 6, Điều 3, Luật Thủy sản 2017)

Là khu bảo tồn) Là khu vực địa lý được xác lập ranh giới và phân khu chức năng để bảo tồn đa dạng sinh học.

(Theo Khoản 12, Điều 3, Luật đa dạng sinh học 2008)

Khu công nghiệp tập trung chuyên sản xuất hàng xuất khẩu, thực hiện các dịch vụ cho sản xuất hàng xuất khẩu và hoạt động xuất khẩu, có ranh giới địa lý xác định, do Chính phủ thành lập hoặc cho phép thành lập.

Trong khu chế xuất thực hiện chế độ mậu dịch và thuế quan riêng. Hàng hóa từ nước ngoài nhập khẩu vào khu chế xuất và từ khu chế xuất xuất khẩu ra nước ngoài được miễn thuế nhập khẩu, thuế xuất khẩu. Hàng hóa từ khu chế xuất ra thị trường nội địa hoặc từ thị trường nội địa vào khu chế xuất phải chịu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu theo quy định của pháp luật. Việc mua bán hàng hóa giữa các doanh nghiệp trong cùng khu chế xuất phải được phép của Ban quản lý khu công nghiệp cấp tỉnh và phải chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan Hải quan.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, khu chế xuất được quy định tại khoản 10 Điều 3 Luật đầu tư năm 2014 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 26 tháng 11 năm 2014.

Là khu vực phát triển theo các chức năng chuyên biệt hoặc hỗn hợp như khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao; khu du lịch, khu sinh thái; khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa; khu nghiên cứu đào tạo; khu thể dục thể thao; cảng hàng không, cảng biển; khu vực đầu mối hạ tầng kỹ thuật; khu chức năng đặc thù khác được xác định theo quy hoạch xây dựng vùng được phê duyệt hoặc được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định thành lập.
(Theo khoản 25 Điều 3 Luật xây 2014)

Là vùng nước được thiết lập và công bố để tàu thuyền neo đậu thực hiện chuyển tải hàng hóa, hành khách hoặc thực hiện các dịch vụ khác.

(Theo Khoản 14, Điều 4, Bộ luật hàng hải Việt Nam 2015)

Khu kinh tế - kỹ thuật đa chức năng, có ranh giới xác định, do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập; nhằm nghiên cứu - phát triển và ứng dụng công nghệ cao, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao, đào tạo nhân lực công nghệ cao và sản xuất, kinh doanh sản phẩm công nghệ cao.

Trong khu công nghệ cao có thể có khu chế xuất, kho ngoại quan, khu bảo thuế và khu nhà ở.

Mục tiêu của việc thành lập khu công nghệ cao là nhằm góp phần xây dựng năng lực nghiên cứu -

phát triển trong lĩnh vực công nghệ cao của đất nước; tạo môi trường thuận lợi cho các hoạt động đầu tư nhằm thu hút vốn, công nghệ cao, nhân lực công nghệ cao trong nước và nước ngoài, góp phần xây dựng các ngành công nghiệp công nghệ cao làm động lực phát triển kinh tế, đặc biệt đối với các vùng kinh tế trọng điểm; tạo điều kiện thuận lợi gắn kết giữa đào tạo, nghiên cứu - phát triển công nghệ cao với sản xuất và dịch vụ, thúc đẩy đổi mới công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao và thương mại hóa công nghệ cao; góp phần tăng trưởng kinh tế, nâng cao trình độ công nghệ sản xuất và sức cạnh tranh của các sản phẩm hàng hoá, dịch vụ.

Trong khu công nghệ cao thành lập các doanh nghiệp khu công nghệ cao là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật và hoạt động trong khu công nghệ cao, bao gồm doanh nghiệp phát triển hạ tầng, doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp dịch vụ công nghệ cao, công ty phát triển khu công nghệ cao và doanh nghiệp dịch vụ dân sinh.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, khu chế xuất được quy định tại Điều 31 Luật công nghệ cao năm 2008  do Quốc hội khóa 12 ban hành ngày 13 tháng 11 năm 2008.

Khu vực có ranh giới địa lý xác định, không có dân cư sinh sống, được quy hoạch tại những vùng có điều kiện tự nhiên, xã hội thuận lợi cho hoạt động kinh doanh, trong đó, tập trung các doanh nghiệp chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện các dịch vụ cho sản xuất hàng công nghiệp.

Khu công nghiệp do Chính phủ thành lập hoặc cho phép thành lập và được đặt dưới sự quản lý trực tiếp của Ban quản lý khu công nghiệp cấp tỉnh. Các doanh nghiệp hoạt động tập trung trong khu công nghiệp (doanh nghiệp khu công nghiệp) được đảm bảo cơ sở hạ tầng hoàn thiện, được cung ứng các dịch vụ hỗ trợ sản xuất và các tiện ích công cộng khác với chất lượng cao và được hưởng nhiều ưu đãi trong chính sách thuế, chính sách xuất nhập khẩu, sử dụng đất đai... của Nhà nước Việt Nam.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, khu công nghiệp được quy định tại khoản 11  Điều 3 Luật Đầu tư năm 2014 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 26 tháng 11 năm 2014.

 là tập hợp một số khu gian và ga đường sắt kế tiếp nhau phù hợp với tác nghiệp chạy tàu.

(Theo Khoản 19, Điều 3, Luật đường sắt 2017)

Là khu vực có ưu thế về tài nguyên du lịch, được quy hoạch, đầu tư phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách du lịch. Khu du lịch bao gồm khu du lịch cấp tỉnh và khu du lịch quốc gia.

(Theo Khoản 6, Điều 3, Luật Du lịch 2017)

là đoạn đường sắt nối hai ga liền kề, được tính từ vị trí xác định tín hiệu vào ga của ga phía bên này đến vị trí xác định tín hiệu vào ga gần nhất của ga phía bên kia.

(Theo Khoản 18, Điều 3, Luật đường sắt 2017)

Là khu vực có ranh giới địa lý xác định, gồm nhiều khu chức năng, được thành lập để thực hiện các mục tiêu thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ quốc phòng, an ninh.
(Theo khoản 12 Điều 3 Luật Đẩu tư 2014)

là khu vực cung cấp không gian làm việc tập trung, không gian trưng bày sản phẩm, cung cấp các tiện ích để hỗ trợ, liên kết các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo.

(Theo Khoản 8, Điều 3, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017)

Cơ quan của Nhà nước phong kiến Trung Quốc, xuất hiện từ thời Đường (thế kỷ VII - X), còn có các tên gọi : Điền khu mật, Chưởng khu mật, Tri khu mật, Khu mật sứ..., giữ việc nhận và truyền đạt các mệnh lệnh của Hoàng đế giao cho các cơ quan thi hành. Những viên quan nắm quyền này thường lấy danh nghĩa nhiệm vụ của mình để tham dự triều chính, tiến đến đoạt cả chức Tể tướng. Dần dần, Tể tướng nắm quyền cai quản Khu mật viện. Đến thời Nguyên, năm 1263 Khu mật viện nắm việc quân sự cơ yếu và sự vụ hành chính quân sự.

Ở Việt Nam, thời Lý đặt Khu mật sứ, có Tả sứ và Hữu sứ coi việc dân.

Thời Trần, đổi là Khu mật viện, có Đại sứ, Phó sứ, được dự bàn việc triều chính. Năm 1342, lấy Nguyễn Trung Ngạn làm Hành khiển, Tri Khu mật viện sự, lãnh cả cấm quân (trước đó, Cấm quân thuộc Thượng thư sảnh) nên vai trò của Khu mật viện càng quan trọng.

Thời Lê, buổi đầu đặt Nội mật viện, có các chức: Viện sứ, Phó sứ, Tri viện sự, Đồng tri Thiêm tri viện sự. Đến năm 1471, Lê Thánh Tông định lại quan chế, bãi bỏ Nội mật viện. Đầu niên hiệu Lê Chiêu Thống (1787 - 1788), lại đặt Khu mật viện nhưng rồi lại bãi bỏ.

Thời Nguyễn, từ đầu năm 1835, đặt Cơ mật viện gồm 4 quan đại thần (kiêm nhiệm) do vua lựa chọn trong hàng các quan văn võ có trật từ tam phẩm trở lên và 8 viên quan giúp việc có trật từ thất phẩm đến ngũ phẩm. Cơ mật viện lúc đầu có nhiệm vụ giải quyết các việc quân sự hệ trọng, dần dần nắm cả tình trạng an ninh chính trị trong toàn quốc và các việc liên quan đến tình hình chính trị, quân sự của các nước lân cận để đề xuất các phương án đối phó. Cơ mật viện có 2 ban: Bắc Chương kinh (sau đổi thành Bắc Ti) phụ trách các việc liên quan đến các tỉnh ngoài Bắc (từ Hà Tĩnh trở ra) và Nam Chương kinh (Nam Ti) phụ trách các việc liên quan đến các tỉnh từ Quảng Bình trở vào.

Là vùng nước được thiết lập và công bố để tàu thuyền neo đậu chờ cập cầu, cập kho chứa nổi, chờ vào khu chuyển tải, chờ đi qua luồng hoặc thực hiện các dịch vụ khác.

(Theo Khoản 13, Điều 4, Bộ luật hàng hải Việt Nam 2015)

Khu vực mà tại đó các bên tham chiến cùng nhau thỏa thuận và cam kết không tiến hành các hoạt động vũ trang hoặc thiết lập, duy trì các căn cứ quân đội, các công trình, công sự chiến đấu, do thám, các căn cứ hậu cần phục vụ chiến đấu.

Khu phi quân sự được thiết lập trên cơ sở thỏa thuận giữa các quốc gia hay giữa các lực lượng đối lập thuộc một quốc gia trong một khu vực địa lý nhất định. Khu phi quân sự có thể là một khu vực địa giới, một vùng không phận hoặc hải phận nhất định. Mỗi khu phi quân sự có quy chế đặc biệt do các bên thỏa thuận. Các thỏa thuận, cam kết về thiết lập khu phi quân sự và các chế định kèm theo nhằm bảo đảm trách nhiệm của các bên trong việc duy trì khu phi quân sự thường được thông qua dưới các hình thức hiệp định, hiệp ước hay các tuyên bố chung do các bên liên quan cùng tham gia thỏa thuận, ký kết. Theo đó, các bên có trách nhiệm không tiến hành các hoạt động vũ trang, triển khai vũ trang, không sản xuất, tàng trữ, sử dụng vũ khí hay thiết lập, duy trì các căn cứ quân sự, các căn cứ hậu cần phục vụ chiến đấu. Ngoài ra, mỗi bên có quyền yêu cầu bên còn lại chấm dứt hoạt động vũ trang, hoạt động quân sự hay chấm dứt việc duy trì các căn cứ quân sự, căn cứ hậu cần phục vụ chiến đấu. Các bên tham gia còn có trách nhiệm cùng nhau đảm bảo không cho các lực lượng bên ngoài tiến hành các hoạt động quân sự trên phạm vi khu vực đã cam kết, thỏa thuận.

Trong khu phi quân sự, nếu là địa bàn có người dân định cư, sinh sống hợp pháp, các bên có trách nhiệm đảm bảo sự bình an cho cuộc sống của người dân theo các thông lệ và quy định của luật quốc tế: các hoạt động dân sự vẫn được các bên cam kết đảm bảo. Khi không cần thiết phải duy trì khu phi quân sự, các bên có thể thỏa thuận hoặc đơn phương chấm dứt hiệu lực của hiệp định, hiệp ước hay tuyên bố chung về khu phi quân sự đã thỏa thuận hay ký kết.

Trên lãnh thổ Việt Nam từng tồn tại khu phi quân sự theo Hiệp định Giơnevơ năm 1954. Theo đó, Việt Nam và Pháp thỏa thuận lấy hai bờ Bắc - Nam sông Bến Hải, mỗi bên có chiều rộng 5 kilômét kể từ bờ sông trở vào, chạy dài từ cửa biển Tùng Luật ra phía Đông cho đến điểm tiếp giáp đường ranh giới lãnh hải Việt Nam và lên đến phía Tây cho đến điểm tiếp giáp đường biên giới Việt - Lào làm khu phi quân sự để cách ly quân đội của hai bên đối địch là quân đội nhân dân Việt Nam và quân đội Liên hiệp Pháp. Hiệp định được thực thi và khu phi quân sự được duy trì trong một thời gian nhất định theo đúng nguyên tắc của Quy chế khu phi quân sự và thông lệ quốc tế. Trong chiến tranh xâm lược Việt Nam thời kỳ 1961- 1973, Mỹ đã chà đạp lên Quy chế khu phi quân sự được thành lập theo Hiệp định Giơnevơ năm 1954, phá vỡ quy chế khu phi quân sự. Do đó, khu phi quân sự không còn được duy trì theo các điều khoản mà các bên đã tham gia ký kết tại Hiệp định Giơnevơ.

Hiện nay, trên thế giới đã hình thành nhiều khu phi quân sự do các quốc gia hay lực lượng đối lập trong một quốc gia thỏa thuận. Sự ra đời và duy trì các khu phi quân sự là một trong những nội dung chủ yếu góp phần hạn chế các tranh chấp quân sự, tranh chấp vũ trang đối với các vấn đề về lãnh thổ, chủ quyền của quốc gia trong quan hệ đối ngoại cũng như trong nội bộ từng quốc gia, dân tộc.

là khu vực kinh tế nằm trong lãnh thổ Việt Nam, được thành lập theo quy định của pháp luật, có ranh giới địa lý xác định, ngăn cách với khu vực bên ngoài bằng hàng rào cứng, bảo đảm Điều kiện cho hoạt động kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan của cơ quan hải quan và các cơ quan có liên quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và phương tiện, hành khách xuất cảnh, nhập cảnh; quan hệ mua bán, trao đổi hàng hóa giữa khu phi thuế quan với bên ngoài là quan hệ xuất khẩu, nhập khẩu.

(Theo Khoản 1, Điều 4, Luật thuế xuất nhập khẩu 2016)

Khu vực được xác định chuyên dùng cho mục đích quân sự.

Khu vực dành riêng cho hoạt động quân sự có giới hạn nhất định, được thiết lập quy chế pháp lý đặc thù, đảm bảo yêu cầu của các hoạt động phòng thủ và bảo vệ Tổ quốc.

Cũng như các công trình quốc phòng, khu quân sự được phân thành các loại khác nhau và trên cơ sở đó, pháp luật quy định quy chế bảo vệ phù hợp với từng loại. Căn cứ vào tính chất, mục đích sử dụng, khu quân sự được phân ra thành các loại như: 1) Khu quân sự đặc biệt quan trọng (khu quân sự thể hiện nhiệm vụ chiến lược quốc phòng hoặc có tính chất quyết định trong việc bảo vệ và phát huy hiệu quả cao trong chiến đấu); 2) Khu quân sự quan trọng (khu quân sự để phòng thủ biên giới, vùng trời, vùng biển, hải đảo); 3) Khu quân sự phục vụ nhiệm vụ tác chiến, huấn luyện, diễn tập, thí nghiệm, nghiên cứu khoa học của quân đội; 4) Khu quân sự mang tính phổ thông, phục vụ việc sơ tán, phòng tránh; khu vực có những công trình sử dụng vào mục đích quân sự trước đây như pháo đài, hầm hào lô cốt... hiện chưa sử dụng nhưng được quản lý, bảo vệ để sử dụng khi có nhu cầu.

Theo quy định của pháp luật thì tùy theo tính chất, mục đích sử dụng, mỗi khu quân sự được xác định khu vực cấm, khu vực bảo vệ và hành lang an toàn phù hợp.

Ranh giới khu vực cấm được xác định bằng tường, hàng rào, hào ngăn cách, cột mốc hoặc các ký hiệu, tín hiệu riêng. Khu vực này được tổ chức tuần tra canh gác thường xuyên, cấm quay phim, chụp ảnh và chỉ những người có trách nhiệm mới được vào khu vực cấm.

Khu Vực bảo vệ được xác định bằng cột mốc, biển báo hoặc các ký hiệu, tín hiệu riêng; việc ra vào, đi lại, quay phim, chụp ảnh ở khu vực bảo vệ phải được phép của cấp có thẩm quyền.

Vành đai an toàn là ranh giới được xác định bằng văn bản trên cơ sở phối hợp giữa chính quyền địa phương nơi có khu quân sự với đơn vị lực lượng vũ trang quản lý khu quân sự đó.

Cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội và mọi công dân đều có trách nhiệm bảo vệ và chấp hành các quy định của pháp luật về khu quân sự. Khu quân sự được quy hoạch và sử dụng một cách hợp lý, đúng mục đích và có hiệu quả. Các tổ chức, cá nhân khi xây dựng công trình kinh tế, dân sinh có ảnh hưởng tới khu quân sự phải có ý kiến của cơ quan quản lý khu quân sự và được phép của cấp có thẩm quyền theo quy định của Chính phủ. Hoạt động bảo vệ khu quân sự tuân theo quy định của pháp luật và gắn với việc bảo vệ tài nguyên khoáng sản, di tích lịch sử, văn hóa, danh lam, thắng cảnh; tôn trọng quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức và công dân.

Khái niệm khu quân sự với ý nghĩa là khu vực chuyên sử dụng cho hoạt động quân sự đã tồn tại trong đời sống xã hội từ lâu. Nhưng về mặt pháp lý, nó mới bắt đầu chính thức được đề cập trong Pháp lệnh bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự do ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành ngày 19.5.1994. Trên cơ sở đó, Chính phủ cũng đã cụ thể hóa nội hàm khái niệm này trong Quy chế bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự ban hành kèm theo Nghị định số 04/CP ngày 16.01.1995.