Thuật ngữ pháp lý

là khảo nghiệm được tiến hành trên đồng ruộng, diện tích ô lớn, không lặp lại, bố trí thí nghiệm theo tiêu chuẩn quốc gia về phương pháp khảo nghiệm đối với đối tượng được khảo nghiệm.

(Theo Khoản 17, Điều 2, Luật Trồng trọt 2018)

là hoạt động theo dõi, đánh giá các chỉ tiêu xác định tính khác biệt, tính đồng nhất, tính ổn định, giá trị canh tác, giá trị sử dụng của giống cây trồng theo phương pháp nhất định.

(Theo Khoản 13, Điều 2, Luật Trồng trọt 2018)

Là việc chăm sóc, nuôi dưỡng, theo dõi giống thủy sản trong điều kiện và thời gian nhất định nhằm xác định tính khác biệt, tính ổn định, tính đồng nhất về năng suất, chất lượng, khả năng kháng bệnh và đánh giá tác hại của giống đưa vào khảo nghiệm.

(Theo Khoản 12, Điều 3, Luật Thủy sản 2017)

là hoạt động theo dõi, đánh giá các chỉ tiêu nhằm xác định phương thức sử dụng, tác động đến môi trường, hiệu quả nông học, hiệu quả kinh tế của phân bón.

(Theo Khoản 15, Điều 2, Luật Trồng trọt 2018)

Là quá trình kiểm tra, đánh giá, xác định đặc tính, công dụng, tác động của thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản đến môi trường nuôi, an toàn thực phẩm thủy sản nuôi.

(Theo Khoản 16, Điều 3, Luật Thủy sản 2017)

Là việc kiểm tra, xác định các đặc tính, hiệu lực, độ an toàn của thuốc thú y trên động vật tại cơ sở khảo nghiệm.
(Theo khoản 29 Điều 3 Luật thú y 2015)

(Người sử dụng lao động) trừ bớt một phần tiền lương của người lao động theo quy định của pháp luật để bù vào khoản tiền đã chi hoặc đã bị thiệt hại trước đó.

Với quan niệm tiền lương là nguồn sống chính của người lao động và gia đình họ, pháp luật quy định việc khấu trừ lương chỉ được tiến hành khi người lao động phải bồi thường thiệt hại vật chất, đã tạm ứng lương hoặc đã được trả nhầm từ tháng trước. Mức khấu trừ lương của người lao động không được vượt quá 30% tiền lương tháng (trừ khi có sự thoả thuận của người lao động). Trước khi khấu trừ tiền lương của người lao động, người sử dụng lao động phải thảo luận với Ban chấp hành Công đoàn cơ sở. Người lao động có quyền được biết lý do mọi khoản khấu trừ vào tiền lương của mình.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, khấu trừ lương  được quy định tại Điều 101 Bộ luật lao động năm 2012 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 18 tháng 06  năm 2012.

Khái niệm trong dân luật để chỉ những giao dịch dân sự dựa trên thỏa thuận giữa các bên.

Trong hệ thống pháp luật của Việt Nam, khế ước là thuật ngữ được sử dụng phổ biến ở thời kỳ trước và sau khi giành độc lập dân tộc năm 1945, do ảnh hưởng của thuật ngữ pháp lý trong luật dân sự của Pháp như trong dân pháp điển Bắc Kỳ, dân pháp điển Trung Kỳ, pháp quy giản yếu năm 1883 thi hành ở Nam Kỳ.

Trong sắc lệnh số 97/SL của Chủ tịch nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ngày 22.5.1950 quy định:

“Khi lập ước mà có sự tổn thất do sự bóc lột của một bên vì điều kiện kinh tế của hai bên chênh lệch thì khế ước có thể coi là vô hiệu” (Điều 13).

Như vậy, khế ước là giao dịch dân sự được thiết lập trên cơ sở thoả thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự. Nói một cách trực tiếp, khế ước là hợp đồng.

Nội dung chủ yếu của hợp đồng là những điều khoản mà thiếu những điều khoản đó thì hợp đồng không thể giao kết được. Những vấn đề thuộc nội dung chủ yếu của hợp đồng do pháp luật quy định, nếu pháp luật không quy định thì theo thoả thuận của các bên. Tùy theo loại hợp đồng, các bên có thể thỏa thuận những nội dung chủ yếu như: đối tượng của hợp đồng; số lượng; chất lượng; giá; phương thức thanh toán; thời hạn; địa điểm; quyền và nghĩa vụ của các bên giao kết hợp đồng...

Hợp đồng được thực hiện trên nguyên tắc trung thực, hợp tác, có lợi nhất cho các bên, đảm bảo sự tin cậy lẫn nhau, không xâm hại lợi ích của quốc gia, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích của người khác.

Là việc ghi nhận, biểu dương, tôn vinh công trạng và khuyến khích bằng lợi ích vật chất đối với cá nhân, tập thể có thành tích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

(Theo Khoản 2, Điều 3, Luật Thi đua, Khen thưởng 2003)

Là tổng hợp các điều kiện thời tiết ở một khu vực nhất định, đặc trưng bởi các đại lượng thống kê dài hạn của các yếu tố khí tượng tại khu vực đó.
(Theo khoản 11 Điều 3 Luật khí tượng thủy văn 2015)

Là các khí trong khí quyển gây ra sự nóng lên toàn cầu và biến đổi khí hậu.
(Theo khoản 25 Điều 3 Luật bảo vệ môi trường 2014)

Là hydrocarbon, thành phần chính Là methane ở thể khí hoặc lỏng, được chứa trong các vỉa than hoặc trong các vỉa chứa lân cận.

Là toàn bộ hydrocarbon ở thể khí, khai thác từ giếng khoan, bao gồm cả khí ẩm, khí khô, khí đầu giếng khoan và khí còn lại sau khi chiết xuất hydrocarbon lỏng từ khí ẩm.

(Theo Khoản 3, Điều 3, Luật Dầu khí 1993)

Là trạng thái của khí quyển, quá trình diễn biến của các hiện tượng tự nhiên trong khí quyển.
(Theo khoản 2 Điều 3 Luật khí tượng thủy văn 2015)

Là cụm từ chỉ chung khí tượng, thủy văn và hải văn.
(Theo khoản 1 Điều 3 Luật khí tượng thủy văn 2015)

Là hình thức kỷ luật nhẹ nhất được quy định trong Bộ luật lao động, nội quy lao động của doanh nghiệp để xử lý người lao động vi phạm kỷ luật lao động.

Khiển trách có thể áp dụng đối với cả công chức, cán bộ nhà nước và các lao động hợp đồng. Khiển trách thường được áp dụng khi người lao động phạm lỗi lần đầu, ở mức độ nhẹ, hành vi vi phạm đã được quy định trong nội quy lao động (nếu có). Người có thẩm quyền khiển trách người lao động là người sử dụng lao động hoặc người được người sử dụng lao động ủy quyền. Việc khiển trách có thể thể hiện bằng văn bản hoặc lời nói (khiển trách miệng).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, khiển trách được quy định tại khoản 1 Điều 125 Bộ luật lao động năm 2012 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 18 tháng 06  năm 2012.

Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức khi có căn cứ cho rằng các quyết định hay hành vi đó xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Trong lịch sử Nhà nước và pháp luật Việt Nam, dưới các triều đại phong kiến trước đây cũng đã xuất hiện và tồn tại việc khiếu nại. Từ sau khi Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời đến nay, quyền khiếu nại đã trở thành quyền hiến định. Điều 29 Hiến pháp nước Việt Nam dân chủ cộng hòa năm 1959 quy định: "Công dân nước Việt Nam dân chủ cộng hòa có quyền khiếu nại và tố cáo với bất cứ cơ quan nhà nước nào về những hành vi vi phạm pháp luật của nhân viên cơ quan nhà nước. Những việc khiếu nại và tố cáo phải được giải quyết nhanh chóng. Người bị thiệt hại vi hành vi phạm pháp của nhân viên cơ quan nhà nước có quyền được bồi thường" Các Hiến pháp năm 1980 và Hiến pháp hiện hành (năm 1992, được sửa đổi bổ sung năm 2001) cũng đều ghi nhận quyền khiếu nại, tố cáo của công dân, cơ quan, tổ chức. Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998 quy định cụ thể việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, cơ quan, tổ chức.

Trên thực tế, quyền khiếu nại là quyền cơ bản luôn được Nhà nước tôn trọng và đảm bảo thực hiện. Cá nhân, cơ quan, tổ chức có thể sử dụng quyền này để bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình cũng như ngăn ngừa sự vi phạm từ phía các cơ quan và nhân viên nhà nước.

Ở khía cạnh khác, khiếu nại còn được coi là kênh rất quan trọng để xã hội giám sát các hoạt động của bộ máy nhà nước, đảm bảo tính pháp chế trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức và người có thẩm quyền.

Việc thực hiện quyền khiếu nại phải tuân thủ các quy định của pháp luật, một mặt không được cản trở cá nhân, cơ quan, tổ chức thực hiện quyền khiếu nại, mặt khác cũng không được lạm dụng quyền khiếu nại để vu khống đối với cá nhân, cơ quan, tổ chức nhà nước.

Theo quy định của pháp luật hiện hành, khiếu nại được thực hiện bằng cách đề nghị trực tiếp hoặc bằng văn bản của cá nhân, cơ quan, tổ chức đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân người có thẩm quyền về sự vi phạm hay cho là vi phạm quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức đó.

Ngoài cá nhân, cơ quan, tổ chức, chủ thể khiếu nại có thể là cán bộ, công chức, viên chức nhà nước (từ Vụ trưởng trở xuống) trong trường hợp phản kháng quyết định kỷ luật do người có thẩm quyền quản lý cán bộ, công chức, viên chức ban hành.

Khiếu nại hành chính được phân biệt với khiếu nại trong lĩnh vực tư pháp bởi đối tượng của khiếu nại. Khiếu nại hành chính hướng tới các quyết định hành chính và hành vi hành chính còn khiếu nại tư pháp hướng tới các quyết định tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền trong hoạt động tư pháp. Đối tượng của khiếu nại hành chính là các quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật đối với cán bộ, công chức, viên chức nhà nước dưới các hình thức như khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, hạ ngạch, cách chức, buộc thôi việc.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, khiếu nại hành chính được thực hiện theo quy định của Luật khiếu nại năm 2011 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 11 tháng 11 năm 2011.

Yêu cầu về trách nhiệm bồi thường thiệt hại của bên bị thiệt hại đối với bên gây hại trong thương mại quốc tế.

Theo quy định của pháp luật hầu hết các nước, khiếu nại được coi là bước đầu tiên bắt buộc trong một số lĩnh vực tranh chấp như tranh chấp trong hợp đồng mua bán ngoại thương, tranh chấp trong bảo hiểm hàng hoá... Trong thương mại quốc tế có nhiều loại khiếu nại như: khiếu nại người bán, khiếu nại người chuyên chở và khiếu nại người bảo hiểm...

Cơ quan thuộc hệ thống tài chính nhà nước có chức năng quản lý quỹ ngân sách nhà nước.

Kho bạc nhà nước còn gọi là Ngân khố quốc gia, thực hiện chức năng quản lý tiền tệ của Nhà nước, quỹ ngân sách nhà nước, tài sản thuộc ngân sách nhà nước. Ở các nước, tùy thuộc cơ cấu tổ chức nhà nước và quan điểm lập pháp, cơ quan kho bạc được tổ chức theo các loại hình như: 1) Mô hình thứ nhất, cơ quan kho bạc trực thuộc Chính phủ, có vị trí của một bộ hoặc cơ quan trực thuộc Chính phủ (Tổng nha ngân khố) như ở Hoa Kỳ, Ôxtrâylia...; 2) Mô hình thứ hai, cơ quan kho bạc trực thuộc Bộ Tài chính, có vị trí pháp lý như một tổng cục trực thuộc bộ, được áp dụng ở các nước: Cộng hòa liên bang Đức, Singapo, Malaixia...; 3) Mô hình thứ ba, Kho bạc do ngân hàng trung ương quản lý được áp dụng phổ biến ở các nước xã hội chủ nghĩa trong cơ chế kinh tế kế hoạch hóa tập trung. Ở Việt Nam, trước khi thành lập Ngân hàng quốc gia Việt Nam (năm 1951), việc quản lý quỹ ngân sách nhà nước được giao cho Ngân hàng quốc gia trực thuộc Bộ Tài chính thực hiện. Từ năm 1951 đến 1990, Ngân khố nhà nước Việt Nam thực hiện chức năng quản lý quỹ ngân sách nhà nước. Ngày 04.01.1990, để đáp ứng yêu cầu đổi mới cơ chế quản lý tài chính, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định số 07/HĐBT giao chức năng quản lý quỹ ngân sách nhà nước cho Kho bạc nhà nước trực thuộc Bộ Tài chính. Kho bạc nhà nước là cơ quan quản lý tài chính chức năng, trực thuộc Bộ Tài chính và được tổ chức theo 3 cấp: Kho bạc nhà nước trung ương, Kho bạc nhà nước cấp tỉnh, Kho bạc nhà nước cấp huyện.

Chức năng chủ yếu của Kho bạc nhà nước là quản lý quỹ ngân sách nhà nước với những hoạt động vừa mang tính chất là hoạt động của cơ quan quản lý tài chính nhà nước (quản lý và kiểm soát thu, chi ngân sách nhà nước) vừa mang tính chất là hoạt động ngân hàng (đóng vai trò trung gian thanh toán, thực hiện hoạt động tín dụng nhà nước...).

Là kho dùng để chứa nguyên liệu, vật tư nhập khẩu đã được thông quan nhưng chưa nộp thuế để sản xuất hàng hóa xuất khẩu của chủ kho bảo thuế.
(Theo khoản 9 Điều 4 Luật Hải quan 2014)

Là cấu trúc nổi chuyên dùng để chứa, sơ chế dầu phục vụ thăm dò, khai thác, chế biến dầu khí.

(Theo Khoản 5, Điều 4, Bộ luật hàng hải Việt Nam 2015)

là khoảng cách ngắn nhất giữa hai má trong của đường ray.

(Theo Khoản 17, Điều 3, Luật đường sắt 2017)

Khu vực kho bãi được lập trên lãnh thổ Việt Nam, ngăn cách khu vực xung quanh để tạm lưu giữ, bảo quản hoặc thực hiện một số dịch vụ với hàng hóa từ nước ngoài hoặc từ trong nước đưa vào theo hợp

đổng thuê kho ngoại quan dưới sự kiểm tra, giám sát của hải quan.

Hàng hóa trong kho ngoại quan nếu là hàng xuất khẩu thì đã làm xong thủ tục hải quan để xuất khẩu; nếu là hàng từ nước ngoài đưa vào thì là hàng chờ chuyển tiếp đi nước khác hoặc chờ làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam. Chủ hàng được bảo hộ quyền sở hữu đối với hàng hóa của mình trong kho ngoại quan.

Kho ngoại quan và tất cả hàng hóa, phương tiện vận tải ra, vào hoặc lưu giữ, bảo quản trong kho ngoại quan, phải chịu sự kiểm tra, giám sát và quản lý của cơ quan Hải quan.

Các điều kiện thành lập và thuê kho ngoại quan; thủ tục hải quan đối với hàng hóa đưa vào, đưa ra và lưu giữ, bảo quản trong kho ngoại quan; vấn đề xử lý vi phạm,... được quy định khá chặt chẽ. Ví dụ: Doanh nghiệp Việt Nam được thành lập đúng pháp luật muốn Nhà nước cho phép sử dụng mặt bằng kho bãi cần thiết, có trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật bảo đảm an toàn cho người, phương tiện vận chuyển, lưu giữ bảo quản hàng hóa; kho ngoại quan phải nằm ở những đầu mối giao lưu hàng hóa giữa nước ta với nước ngoài; có đội ngũ cán bộ có nghiệp vụ kinh doanh kho vận, giao nhận hàng hoá, có trình độ về giao dịch thương mại quốc tế,...

Ngoài việc tạm lưu giữ hoặc bảo quản hàng hoá, chủ kho ngoại quan còn được phép làm các dịch vụ vận chuyển, môi giới tiêu thụ đối với hàng hóa gửi trong kho; dịch vụ khai báo hải quan, dịch vụ giám định, dịch vụ bảo hiểm, dịch vụ tái chế và gia cố bao bì.

Đối tượng được phép thuê kho ngoại quan gồm: doanh nghiệp, cá nhân người nước ngoài và người Việt Nam định cư ở nước ngoài; doanh nghiệp Việt Nam thuộc các thành phần kinh tế được cấp có thẩm quyền cho phép hoạt động xuất nhập khẩu; doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Hợp đồng thuê kho ngoại quan phải theo mẫu thống nhất do Tổng cục Hải quan Việt Nam ban hành và phải thực hiện trước khi hàng đến cửa khẩu Việt Nam.

Ở Việt Nam, quy chế kho ngoại quan được ban hành kèm theo Quyết định số 212/1998/QĐ-TTg ngày 02.11.1998 của Thủ tướng Chính phủ; Thông tư số 12/1998/TT-TCHQ ngày 10.12.1998 của Tổng cục Hải quan hướng dẫn thi hành Quy chế Kho ngoại quan ban hành kèm theo Quyết định số 212/1998/QĐ- TTg ngày 02.11.1998 của Thủ tướng Chính phủ.

Là hệ thống tri thức về bản chất, quy luật tồn tại và phát triển của sự vật, hiện tượng tự nhiên, xã hội và tư duy.
(Theo khoản 1 Điều 3 Luật khoa học và công nghệ 2013)

Tổng thể tri thức được tích lũy có hệ thống về nội dung, bản chất, phương pháp luận nghiên cứu bộ máy, khái niệm pháp lý, các nguyên lý, tính quy luật của các hiện tượng pháp luật, đời sống pháp luật của xã hội có giai cấp.

Pháp luật chính là hệ thống các quy tắc xử sự do Nhà nước ban hành hoặc thừa nhận và đảm bảo thực hiện, thể hiện ý chí của giai cấp cầm quyền trong xã hội để điều chỉnh các quan hệ xã hội, tạo ra trật tự và ổn định trong xã hội. Pháp luật là một thực thể quan trọng trong xã hội, được nhiều ngành khoa học tiếp cận, nghiên cứu tùy theo yêu cầu, chức năng, nhiệm vụ đặc thù của từng ngành. Khoa học pháp lý tiếp cận pháp luật với tư cách là khách thể nghiên cứu nhằm xác lập hệ thống cơ sở lý luận, phương pháp luận về pháp luật và về thực tiễn việc xây dựng, áp dụng pháp luật trong đời sống xã hội. Là một ngành khoa học, khoa học pháp lý có đối tượng nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu riêng.

Khoa học pháp lý nghiên cứu nội dung, bản chất của các chế định pháp luật, các khái niệm, các quy luật và thuộc tính quy luật của những hiện tượng pháp luật trong đời sống xã hội. Bên cạnh việc nghiên cứu các chế định, các hiện tượng pháp luật hiện hành, khoa học pháp lý còn nghiên cứu cả những chế định và hiện tượng pháp lý trong lịch sử. Đồng thời, cùng với xây dựng, hoàn thiện bộ máy, khái niệm luật học, khoa học pháp lý còn đi sâu nghiên cứu thực tiễn quản lý và hoạt động xây dựng, áp dụng pháp luật trong đời sống xã hội. Khoa học pháp lý có điểm gần với luật học ở chỗ đều là hệ thống tri thức về pháp luật. Tuy nhiên, điểm khác giữa khoa học pháp lý với luật học là ở chỗ: khoa học pháp lý nặng về tính ứng dụng để xây dựng pháp luật, thực hiện và áp dụng pháp luật nói chung và từng hoạt động nói riêng. Ví dụ: khoa học pháp lý chú trọng nghiên cứu nhằm tối ưu hóa kỹ thuật lập pháp, lập quy, kỹ thuật điều tra, thẩm vấn...

Việc hình thành nên một khoa học bên cạnh xác định cho khoa học đó một đối tượng nghiên cứu riêng, còn phải có phương pháp nghiên cứu riêng. Giống như các bộ môn khoa học xã hội khác, khoa

học pháp lý sử dụng hai loại phương pháp. Phương pháp luận của khoa học pháp lý là phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Theo đó, trong quá trình nghiên cứu, khoa học pháp lý phải quán triệt các nguyên tắc về tính khách quan, tính toàn diện, tính lịch sử cụ thể... Ngoài những phương pháp chung, khoa học pháp lý còn sử dụng những phương pháp riêng. Đó là các phương pháp trừu tượng hóa, phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp lôgic - lịch sử, phương pháp quy nạp và diễn giải, phương pháp so sánh, phương pháp điều tra thực tiễn, xã hội học pháp luật...

Là một bộ phận của khoa học xã hội, khoa học pháp lý có quan hệ mật thiết với nhiều ngành khoa học khác. Các bộ phận cấu thành của khoa học pháp lý chính là các khoa học pháp lý chuyên ngành như khoa học Luật hình sự, khoa học Luật dân sự, khoa học Luật hành chính... và các khoa học pháp lý chuyên biệt như khoa học điều tra hình sự...

Sự ra đời và phát triển của khoa học pháp lý là một yêu cầu tất yếu trong xã hội có giai cấp. Ngày nay, trước yêu cầu phát huy vai trò và tăng cường hiệu lực của pháp luật trong quản lý các lĩnh vực của đời sống xã hội, khoa học pháp lý ngày càng đóng vai trò quan trọng và là một lĩnh vực được quan tâm ưu tiên của mọi chính thể nhà nước ở các quốc gia. Ở Việt Nam, khoa học pháp lý ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc góp phần đảm bảo tính đúng đắn của hệ thống pháp luật, tạo cơ sở lý luận và phương pháp luận cho việc xây dựng một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh cũng như cho việc áp dụng thống nhất pháp luật theo đúng nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa; góp phần tích cực đối với việc xây dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Khoản tiền dùng để chi tiêu cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước được ghi trong dự toán ngân sách nhà nước hàng năm.

Việc sử dụng các khoản chi ngân sách nhà nước phải phù hợp với quy định của pháp luật và các định mức chi tiêu do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định. Theo quy định của Luật ngân sách nhà nước năm 2015, các khoản chi của ngân sách nhà nước gồm: các khoản chi phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo đảm hoạt động của bộ máy nhà nước; chi trả nợ nhà nước, chi viện trợ và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật. Các khoản chi thường xuyên theo định kỳ được bố trí kinh phí đều trong năm để chi; các khoản chi có tính thời vụ hoặc mua sắm lớn được bố trí trong dự toán quý để thực hiện; chi đầu tư phát triển phải bảo đảm cấp đủ và đúng tiến độ thực hiện trong phạm vi được giao; đối với những dự án, nhiệm vụ chi cấp thiết được tạm ứng trước dự toán để thực hiện.

Nghĩa vụ tài sản (khoản tiền, tài sản) mà người có nghĩa vụ phải thực hiện đối với người có quyền khi đến thời điểm phải thực hiện.

Thời hạn thực hiện nghĩa vụ do các bên thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật; trong trường hợp không có thỏa thuận hoặc pháp luật không có quy định về thời hạn thực hiện nghĩa vụ thì các bên có thể thực hiện nghĩa vụ bất cứ lúc nào nhưng phải báo cho nhau biết trước vào một thời gian hợp lý.

Khoản tiền phải tập trung vào quỹ ngân sách nhà nước theo dự toán ngân sách nhà nước hàng năm đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định.

Các khoản thu ngân sách nhà nước thuộc sở hữu nhà nước và phải được hạch toán đầy đủ vào tài khoản ngân sách nhà nước. Theo quy định của Luật ngân sách nhà nước năm 2002, các khoản thu ngân sách nhà nước gồm: các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí; các khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước; các khoản đóng góp của tổ chức, cá nhân; các khoản viện trợ; các khoản thu từ vay nợ; các khoản thu khác theo quy định của pháp luật.

Là sự chênh lệch về điều kiện, khả năng sử dụng máy tính và cơ sở hạ tầng thông tin để truy nhập các nguồn thông tin, tri thức.

(Theo Khoản 7, Điều 4, Luật Công nghệ thông tin 2006)

Hoạt động nộp đơn yêu cầu Toà án bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của Nhà nước, của tập thể hay của người khác, của cá nhân, cơ quan, tổ chức.

Khởi kiện vụ án dân sự là phương thức để các chủ thể bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị của mình trong trường hợp bị xâm phạm. Trên cơ sở của yêu cầu khởi kiện, Tòa án quyết định buộc người có hành vi trái pháp luật phải chấm dứt hành vi đó, góp phần duy trì trật tự xã hội, giáo dục pháp luật, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa.

Theo Điều 161 Bộ luật tố tụng dân sự, cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án tại Toà án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Cơ quan về dân số, gia đình và trẻ em, hội liên hiệp phụ nữ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có quyền khởi kiện vụ án về hôn nhân và gia đình, trong trường hợp do Luật hôn nhân và gia đình quy định. Công đoàn cấp trên của Công đoàn cơ sở có quyền khởi kiện vụ án lao động trong trường hợp cần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tập thể người lao động do pháp luật quy định. Cơ quan, tổ chức trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có quyền khởi kiện vụ án dân sự để yêu cầu Toà án bảo vệ lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước thuộc lĩnh vực mình phụ trách.

Cá nhân, cơ quan, tổ chức có thể khởi kiện một hoặc nhiều cá nhân, cơ quan, tổ chức khác về một quan hệ pháp luật hoặc nhiều quan hệ pháp luật có liên quan với nhau để giải quyết trong cùng một vụ án. Nhiều cá nhân, cơ quan, tổ chức có thể cùng khởi kiện một cá nhân, một cơ quan, một tổ chức khác về một quan hệ pháp luật hoặc nhiều quan hệ pháp luật có liên quan với nhau để giải quyết trong cùng một vụ án.

Việc khởi kiện vụ án dân sự được tiến hành bằng đơn khởi kiện gửi Tòa án có thẩm quyền. Đơn khởi kiện được nộp trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi đến Toà án qua bưu điện. Nội dung đơn khởi kiện ghi ngày, tháng, năm làm đơn khởi kiện; tên Toà án nhận đơn khởi kiện; tên, địa chỉ của người khởi kiện; tên, địa chỉ của người có quyền và lợi ích được bảo vệ, nếu có; tên, địa chỉ của người bị kiện; tên, địa chỉ của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, nếu có; những vấn đề cụ thể yêu cầu Tòa án giải quyết đối với bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan; họ, tên, địa chỉ của người làm chứng, nếu có; tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu khởi kiện là có căn cứ và hợp pháp; các thông tin khác mà người khởi kiện xét thấy cần thiết cho việc giải quyết vụ án. Người khởi kiện là cá nhân phải ký tên hoặc điểm chỉ; nếu cơ quan, tổ chức khởi kiện thì đại diện hợp pháp của cơ quan, tổ chức đó phải ký tên và đóng dấu vào phần cuối đơn. Người khởi kiện phải gửi kèm theo đơn khởi kiện tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho những yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp.

Khởi kiện vụ án dân sự có hậu quả pháp lý là làm phát sinh vụ án dân sự tại Toà án. Sau khi nhận  đơn khởi kiện, trong thời hạn 5 ngày làm việc Toà án phải tiến hành xem xét. Nếu việc khởi kiện đáp ứng được các điều kiện khởi kiện vụ án dân sự thi Toà án thụ lý vụ án giải quyết. Nếu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án khác thi chuyển đơn khởi kiện cho Toà án có thẩm quyền và báo cho người khởi kiện. Nếu việc khởi kiện không đáp ứng được các điều kiện khởi kiện thì Tòa án trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện (Xt. Điều kiện khởi kiện vụ án dân sự).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, khởi kiện vụ án dân sự được quy định tại Chương XII Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015.