Thuật ngữ pháp lý

Là sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người và môi trường.

Là quá trình tạo ra tác phẩm điện ảnh từ kịch bản văn học đến khi hoàn thành bộ phim.

(Theo Khoản 7, Điều 4, Luật Điện ảnh 2006)

là hoạt động sản xuất rượu bằng máy móc, thiết bị công nghiệp.

(Theo Khoản 8, Điều 2, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia 2019)

là hoạt động sản xuất rượu bằng dụng cụ truyền thống, không sử dụng máy móc, thiết bị công nghiệp.

(Theo Khoản 7, Điều 2, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia 2019)

Là hoạt động ứng dụng kết quả triển khai thực nghiệm để sản xuất thử nhằm hoàn thiện công nghệ mới, sản phẩm mới trước khi đưa vào sản xuất và đời sống.
(Theo khoản 9 Điều 3 Luật khoa học và công nghệ 2013)

Sản xuất thuốc bảo vệ thực vật bao gồm sản xuất hoạt chất, thuốc kỹ thuật, thuốc thành phẩm, đóng gói thuốc bảo vệ thực vật.
(Theo khoản 21 Điều 3 Luật bảo vệ và kiểm dịch thực vật 2013)

Giải pháp kỹ thuật mới so với trình độ kỹ thuật trên thế giới, có tính sáng tạo và có khả năng áp dụng trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội.

Giải pháp kỹ thuật được công nhận là mới so với trình độ kỹ thuật trên thế giới nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau đây: giải pháp kỹ thuật nêu trong đơn yêu cầu cấp Văn bằng bảo hộ sáng chế, giải pháp hữu ích không trùng với giải pháp được mô tả trong đơn yêu cầu cấp Văn bằng bảo hộ sáng chế hoặc đơn yêu cầu cấp Văn bằng bảo hộ giải pháp hữu ích đã được nộp cho Cơ quan có thẩm quyền với ngày ưu tiên sớm hơn; trước ngày ưu tiên của đơn yêu cầu cấp Văn bằng bảo hộ sáng chế, giải pháp hữu ích, giải pháp kỹ thuật nêu trong đơn chưa bị bộc lộ công khai ở trong nước hoặc/và ở nước ngoài dưới hình thức sử dụng hoặc mô tả trong bất kỳ nguồn thông tin nào tới mức mà căn cứ vào đó người có trình độ trung bình trong lĩnh vực tương ứng có thể thực hiện được giải pháp đó.

Giải pháp không bị coi là mất tính mới nếu giải pháp bị người khác do được biết thông tin đó tự ý công bố nhưng không được phép của người nộp đơn và ngày người đó công bố nằm trong thời hạn 6 tháng trước ngày nộp đơn yêu cầu cấp Văn bằng bảo hộ sáng chế, giải pháp hữu ích.

Giải pháp kỹ thuật được công nhận là có trình độ sáng tạo nếu giải pháp đó là kết quả của hoạt động sáng tạo và căn cứ vào trình độ kỹ thuật ở trong nước và ngoài nước tính đến ngày ưu tiên của đơn yêu cầu cấp Văn bằng bảo hộ, sáng chế, giải pháp đó không nảy sinh một cách hiển nhiên đối với người có trình độ trung bình trong lĩnh vực kỹ thuật tương ứng.

Giải pháp kỹ thuật được công nhận là có khả năng áp dụng nếu căn cứ vào bản chất của giải pháp được mô tả trong đơn yêu cầu cấp Văn bằng bảo hộ sáng chế, giải pháp hữu ích có thể thực hiện được giải pháp đó trong điều kiện kỹ thuật hiện tại hoặc tương lai và thu được kết quả như được mô tả trong đơn yêu cầu cấp Văn bằng bảo hộ.

Quyền của một cơ quan, một tổ chức, một cá nhân trình dự án luật, pháp lệnh hoặc kiến nghị xây dựng pháp luật (hoặc sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ văn bản luật, pháp lệnh) ra trước cơ quan lập pháp.

Theo quy định tại Điều 84 Hiến pháp năm 2013 của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thì Chủ tịch nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận có quyền trình dự án luật ra trước Quốc hội. Đại biểu Quốc hội có quyền trình kiến nghị về luật và dự án luật ra trước Quốc hội.

Những người khởi xướng việc thành lập một tổ chức và gia nhập tổ chức đó. Sau khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép (trong một số trường hợp do pháp luật quy định) các sáng lập viên tiến hành: Dự thảo Điều lệ; xây dựng phương hướng hoạt động; tổ chức tuyên truyền, vận động; chuẩn bị các công việc khác để tổ chức hội nghị thành lập tổ chức.

Là việc tạo ra một hoặc nhiều bản sao của tác phẩm hoặc bản ghi âm, ghi hình bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào, bao gồm cả việc lưu trữ thường xuyên hoặc tạm thời tác phẩm dưới hình thức điện tử.

(Theo Khoản 10, Điều 4, Luật Sở hữu trí tuệ 2005)

Sao chép lại đúng y như bản gốc những giấy tờ, văn bản của các cơ quan nhà nước ban hành.

Các ví dụ điển hình về hành vi sao lục là sao lục giấy khai sinh, sao lục giấy đăng ký kết hôn, sao lục bằng tốt nghiệp, sao lục văn tự bán nhà, đất, sao lục các quyết định... "Bản sao lục" là bản sao đầy đủ, chính xác nội dung của văn bản, được thực hiện từ “bản sao y bản chính" và trình bày theo thể thức quy định. Như vậy, ngoài việc đảm bảo tính chính xác về nội dung văn bản và hình thức văn bản theo quy định của pháp luật thì “bản sao lục" không nhất thiết phải được thực hiện từ “bản chính” mà chỉ cần thực hiện từ “bản sao y bản chính" đã được công nhận hợp lệ. Theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, thì thể thức “bản sao lục” được xác định như sau: ghi rõ hình thức sao lục; ghi rõ tên cơ quan, tổ chức sao văn bản; số, ký hiệu bản sao; địa danh và ngày, tháng, năm thực hiện việc sao lục; chức vụ, họ tên và chữ ký của người có thẩm quyền; dấu của cơ quan, tổ chức sao văn bản; nơi nhận “bản sao lục” được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật thì có giá trị pháp lý như “bản chính”.

Sao chép nguyên văn cả về nội dung và hình thức một văn bản từ bản chính, sau đó có dấu thị thực của cơ quan có thẩm quyền.

“Bản sao y bản chính” là bản sao đầy đủ, chính xác nội dung của văn bản được trình bày theo thể thức quy định. “Bản sao y bản chính" phải được thực hiện từ “bản chính”. Như vậy, khác với “bản sao lục”, “bản sao y bản chính” chỉ có thể thực hiện từ “bản chính” mới được coi là hợp lệ và được cơ quan có  thẩm quyền xem xét để đóng dấu thị thực. Việc ghi nhận giá trị pháp lý như "bản chính” của “bản sao y bản chính” được thực hiện theo các quy định của pháp luật như sau: hình thức sao y bản chính; ghi rõ tên cơ quan, tổ chức có thẩm quyền được sao văn bản; số, ký hiệu bản sao; địa danh và ngày, tháng, năm sao; chức vụ, họ tên và chữ ký của người có thẩm quyền; dấu của cơ quan, tổ chức sao văn bản; nơi nhận. Nếu "bản sao y bản chính" được thực hiện đúng quy định, sẽ có giá trị pháp lý như "bản chính”.

Kết hợp hai hay nhiều tổ chức có tư cách pháp nhân thành một tổ chức duy nhất.

Ở góc độ pháp luật tài sản, sáp nhập pháp nhân có thể được định nghĩa như là việc chuyển giao toàn bộ sản nghiệp (bao gồm tài sản có và tài sản nợ) của một pháp nhân cho một pháp nhân khác, do hiệu lực của một vụ giải thể mà không thanh lý tài sản. Có hai mô hình sáp nhập pháp nhân: 1) sáp nhập hợp nhất là việc hai hoặc một số pháp nhân (gọi là pháp nhân bị hợp nhất) hợp nhất thành một pháp nhân mới (gọi là pháp nhân hợp nhất) bằng cách chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp sang pháp nhân hợp nhất, đồng thời, chấm dứt tồn tại của các pháp nhân bị hợp nhất; 2) sáp nhập thu hút là việc một hoặc một số pháp nhân (gọi là pháp nhân bị sáp nhập) sáp nhập vào một pháp nhân khác (gọi là pháp nhân nhận sáp nhập) bằng cách chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp sang pháp nhân nhận sáp nhập, đồng thời, chấm dứt sự tồn tại của pháp nhân bị sáp nhập.

Pháp nhân có thể được sáp nhập theo luật hành chính khi được thực hiện theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Việc sáp nhập pháp nhân theo luật hình chính có thể được thực hiện không chỉ đối với các cơ quan hành chính nhà nước mà còn cả đối với các doanh nghiệp nhà nước. Trình tự, thủ tục sáp nhập được ghi nhận trong quyết định sáp nhập bằng các quy định mang tính mệnh lệnh hành chính.

Pháp nhân cũng được sáp nhập theo luật dân sự là kết quả của sự thỏa  thuận giữa những pháp nhân liên quan. Thông thường, việc sáp nhập theo luật dân sự được thực hiện theo mô hình sáp nhập thu hút. Trong trường hợp các pháp nhân liên quan là các doanh nghiệp thì tùy theo việc sáp nhập được thực hiện theo mô hình hợp nhất hoặc thu hút, tiến trình sáp nhập phải theo đúng các quy định tại Luật doanh nghiệp.

Các pháp nhân cùng loại được phép sáp nhập. Song, khái niệm “cùng loại” chưa được làm rõ nghĩa trong luật viết. Trong lĩnh vực kinh doanh, dường như "pháp nhân cùng loại” là cụm từ dùng để chỉ các công ty có cùng hình thức tổ chức - công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần... Đối với các doanh nghiệp nhà nước không thể coi là cùng loại với một công ty cổ phần hoặc một công ty trách nhiệm hữu hạn và do đó, không thể sáp nhập. Mặt khác, tư cách pháp nhân của công ty hợp danh chưa được xác định rõ trong luật thực định, việc sáp nhập các công ty hợp danh có vẻ như không thể thực hiện được. Vậy cũng có nghĩa rằng việc sáp nhập các pháp nhân là chủ thể kinh doanh chỉ có thể được thực hiện trong bốn trường hợp: sáp nhập doanh nghiệp nhà nước, sáp nhập hợp tác xã, sáp nhập công ty trách nhiệm hữu hạn và sáp nhập công ty cổ phần. Riêng việc sáp nhập hợp tác xã phải được tiến hành theo mô hình sáp nhập hợp nhất, do Luật hợp tác xã không dự kiến trường hợp sáp nhập thu hút.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, sáp nhập pháp nhân được quy định tại Điều 89 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015.

(Hành vi của chủ thể) nhập một tài sản vào một tài sản khác. Kết quả là tài sản ban đầu và tài sản sáp nhập trở thành một khối tài sản thống nhất.

Trong trường hợp tài sản của nhiều chủ sở hữu khác nhau được sáp nhập với nhau tạo thành vật không phân chia được và không thể xác định tài sản đem sáp nhập là vật chính hoặc vật phụ, thì vật mới được tạo thành là tài sản thuộc sở hữu chung của các chủ sở hữu đó; nếu tài sản đem sáp nhập là vật chính và vật phụ, thì vật mới được tạo thành thuộc chủ sở hữu vật chính, kể từ thời điểm vật mới được tạo thành; chủ sở hữu tài sản mới phải thanh toán cho chủ sở hữu vật phụ phần giá trị của vật phụ đó, nếu không có thỏa  thuận khác.

Khi một người sáp nhập tài sản của người khác vào tài sản của mình, mặc dù đã biết hoặc phải biết tài sản đó không phải là của mình và cũng không được sự đồng ý của chủ sở hữu tài sản bị sáp nhập, thì chủ sở hữu tài sản bị sáp nhập có một trong các quyền sau đây: 1) Yêu cầu người sáp nhập tài sản giao tài sản mới cho mình và thanh toán cho người sáp nhập giá trị tài sản của người đó; 2) Yêu cầu người sáp nhập tài sản thanh toán giá trị phần tài sản của mình và bồi thường thiệt hại, nếu không nhận tài sản mới (Điều 236 Bộ luật dân sự năm 2005)

Chứng từ thanh toán ghi nhận lệnh trả tiền của chủ tài khoản hoặc người đại diện của chủ tài khoản, được lập trên mẫu in sẵn theo thể thức luật định, theo đó, tổ chức quản lý tài khoản trích một khoản tiền từ tài khoản tiền gửi thanh toán vô điều kiện để trả cho người thụ hưởng có tên ghi trên séc hoặc người cầm séc một số tiền nhất định hoặc toàn bộ số tiền gửi của chủ tài khoản.

Người phát hành séc là chủ tài khoản hoặc người được chủ tài khoản ủy quyền ký phát hành séc. Điều kiện bắt buộc để thực hiện phát hành séc là người ký phát hành phải có tài khoản tiền gửi thanh toán tại trung gian thanh toán (ngân hàng, kho bạc nhà nước).

Tổ chức quản lý tài khoản thực hiện chi trả theo yêu cầu của chủ tài khoản (đơn vị thanh toán) là tổ chức được cơ quan có thẩm quyền cho phép thực hiện dịch vụ thanh toán. Trong phạm vi nguồn vốn thanh toán của chủ tài khoản có trên tài khoản, đơn vị thanh toán có trách nhiệm thực hiện thanh toán số tiền ghi trên séc cho người thụ hưởng.

Người thụ hưởng là người có tên ghi trên séc (đối với séc ký danh) hoặc người cầm séc (đối với séc vô danh).

Séc có thể được chuyển nhượng, trừ trường hợp người phát hành séc đã ghi cụm từ "không được phép chuyển nhượng". Tờ séc phát hành có giá trị thanh toán trong khoảng thời gian nhất định.

Séc có thể là séc ghi tên, séc không ghi tên còn có thể chuyển nhượng. Séc là hình thức thay cho tiền mặt, do đó có ảnh hưởng tích cực trong việc quản lý tiền tệ của nền kinh tế. Séc không chỉ được sử dụng trong các cơ quan, tổ chức kinh tế, mà còn được sử dụng trong mua bán, thanh toán của mọi người.

Trong trường hợp bị mất séc, người thụ hưởng séc phải thông báo ngay cho người phát hành séc và cho đơn vị thanh toán.

Những người phục vụ trong lực lượng vũ trang của một nước, được phong hàm quân sự, cảnh sát và giữ những chức vụ lãnh đạo, quản lý hoặc chỉ huy chiến đấu.

Hàm sĩ quan và những chức vụ lãnh đạo, quản lý hoặc chỉ huy của sĩ quan được quy định phù hợp với đặc thù của tổ chức quân sự, cảnh sát và với truyền thống của lực lượng vũ trang mỗi nước.

Luật sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam năm 2000 quy định về sĩ quan như sau: sĩ quan là công dân Việt Nam (Điều 4), hoạt động trong lĩnh vực quân sự, được Nhà nước phong quân hàm cấp Úy, cấp Tá và cấp Tướng (Điều 1), đảm nhiệm các chức vụ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý hoặc trực tiếp tham gia một số nhiệm vụ khác (Điều 2). Truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam ngay từ khi thành lập (1944) luôn là một lực lượng tin cậy của Đảng, bảo vệ Đảng, bảo vệ vững chắc chế độ xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, Luật sĩ quan cũng xác định sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam là người cán bộ của Đảng cộng sản và của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 1).

Là một người trên tàu, chịu trách nhiệm trước thuyền trưởng, được Công ty chỉ định, có trách nhiệm đối với an ninh của tàu, bao gồm cả việc thực thi và duy trì Kế hoạch An ninh Tàu và giữ liên lạc với Nhân viên An ninh Công ty và các Nhân viên An ninh Bến cảng.

(Theo Khoản 6, Mục 2 Phần A, Bộ Luật quốc tế về an ninh tàu và bến cảng và bổ sung sửa đổi 2002 của Solas (ISPS))

Là sĩ quan tại ngũ được cử đến công tác ở cơ quan, tổ chức ngoài quân đội.

(Theo Khoản 2, Điều 7, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1999)

Là sĩ quan đảm nhiệm công tác tác chiến, huấn luyện và xây dựng lực lượng về quân sự.

(Theo Khoản 5, Điều 7, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1999)

Là sĩ quan đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị.

(Theo Khoản 6, Điều 7, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1999)

Là sĩ quan đảm nhiệm công tác trong các ngành không thuộc các nhóm ngành sĩ quan quy định tại các khoản 5, 6, 7 và 8 Điều 7  Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1999.

(Theo Khoản 9, Điều 7, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1999)

Là sĩ quan thuộc ngạch dự bị, được phân hạng theo hạn tuổi dự bị hạng một, dự bị hạng hai quy định tại khoản 1 Điều 13 của Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1999.

(Theo Khoản 4, Điều 7, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1999)

Là sĩ quan đảm nhiệm công tác bảo đảm về vật chất cho sinh hoạt, huấn luyện và tác chiến của quân đội.

(Theo Khoản 7, Điều 7, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1999)

Là sĩ quan đảm nhiệm công tác bảo đảm về kỹ thuật vũ khí, trang thiết bị.

(Theo Khoản 8, Điều 7, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1999)

Là sĩ quan chuyển ra ngoài quân đội.

(Theo Khoản 14, Điều 7, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1999)

là công dân Việt Nam được tuyển chọn, hoạt động trong lĩnh vực chuyên môn kỹ thuật của Công an nhân dân, được phong, thăng cấp bậc hàm cấp tá, cấp úy, hạ sĩ quan.

(Theo Khoản 4, Điều 2, Luật Công an nhân dân 2018)

là công dân Việt Nam được tuyển chọn, đào tạo, huấn luyện và hoạt động trong lĩnh vực nghiệp vụ của Công an nhân dân, được phong, thăng cấp bậc hàm cấp tướng, cấp tá, cấp úy, hạ sĩ quan.

(Theo Khoản 3, Điều 2, Luật Công an nhân dân 2018)

Là việc sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh nhân tạo hoặc thụ tinh trong ống nghiệm.
(Theo khoản 21 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình 2014)

là việc bày tỏ niềm tin tôn giáo, thực hành giáo lý, giáo luật, lễ nghi tôn giáo.

(Theo Khoản 10, Điều 2, Luật tín ngưỡng tôn giáo 2016)

là đặc tính biểu thị tốc độ và mức độ hấp thu của dược chất hoặc chất có tác dụng từ một thuốc vào cơ thể để dược chất hoặc chất có tác dụng đó xuất hiện tại nơi có tác dụng trong cơ thể.

(Theo Khoản 38, Điều 2, Luật dược 2016)