Thuật ngữ pháp lý

Là doanh nghiệp được thành lập, tổ chức và hoạt động theo quy định của Luật Kinh doanh bảo hiểm 2000 và các quy định khác của pháp luật có liên quan để kinh doanh bảo hiểm, tái bảo hiểm.

(Theo Khoản 5, Điều 3, Luật Kinh doanh bảo hiểm 2000)

Doanh nghiệp do nhà đầu tư của một quốc gia đầu tư toàn bộ hoặc một phần vốn thành lập trên lãnh thổ của một quốc gia khác để tiến hành hoạt động kinh doanh thu lợi nhuận.

Nhiều nước trên thế giới không phân biệt vốn đầu tư trong nước với vốn đầu tư nước ngoài và bởi vậy, không có khái niệm doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; họ gọi các doanh nghiệp được thành lập trên cơ sở góp vốn của các nhà đầu tư nước ngoài theo hình thức tổ chức pháp lý của chúng, ví dụ: công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần...

Thuật ngữ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chính thức được sử dụng trong Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 1996 (trước đó gọi là xí nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài). Theo pháp luật Việt Nam thì doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có các đặc trưng sau: 1) Doanh nghiệp thuộc sở hữu hoàn toàn hoặc một phần của nhà đầu tư nước ngoài; 2) Được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam trên cơ sở giấy phép đầu tư do cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư nước ngoài cấp; Có tư cách pháp nhân theo pháp luật Việt Nam; Được tổ chức dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn. Hiện nay, Việt Nam đang thí điểm chuyển một số doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thành công ty cổ phần.

Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài gồm doanh nghiệp liên doanh và doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là một trong những loại hình của tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được quy định tại khoản 17 Điều 3 Luật đầu tư năm 2014 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 26 tháng 11 năm 2014.

Là doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghệ cao, cung ứng dịch vụ công nghệ cao, có hoạt động nghiên cứu và phát triển công nghệ cao.

(Theo Khoản 4, Điều 3, Luật Công nghệ cao 2008 )

Doanh nghiệp do tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội đầu tư vốn thành lập để thực hiện hoạt động kinh doanh hoặc thực hiện mục tiêu kinh tế - xã hội khác của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội đó.

Về cơ bản, loại doanh nghiệp này có địa vị pháp lý giống doanh nghiệp nhà nước. Doanh nghiệp của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội có những đặc điểm sau; 1) Là tổ chức kinh tế do các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội bỏ vốn thành lập; 2) Là đối tượng quản lý trực tiếp của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội; 3) Có tư cách pháp nhân và chịu trách nhiệm trong phạm vi tài sản do doanh nghiệp quản lý, sử dụng.

Hiện nay, doanh nghiệp của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội được chuyển thành công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên để hoạt động theo Luật doanh nghiệp.

Là doanh nghiệp do nhà đầu tư thành lập để thực hiện dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư hoặc dự án đầu tư có sử dụng đất.
(Theo khoản 10 Điều 4 Luật đấu thầu 2013)

Tổ chức kinh tế thuộc sở hữu hoàn toàn hoặc một phần của Nhà nước, được tổ chức dưới hình thức pháp lý nhất định để tiến hành các hoạt động kinh doanh hoặc công ích nhằm đạt mục đích lợi nhuận hoặc chính sách kinh tế - xã hội.

Các quốc gia trên thế giới đều duy trì một số lượng nhất định các doanh nghiệp nhà nước. Các doanh nghiệp này thường hoạt động trong các lĩnh vực liên quan đến an ninh, quốc phòng, cung ứng dịch vụ công cộng quan trọng, những lĩnh vực kinh tế then chốt hoặc những lĩnh vực đòi hỏi nhiều vốn đầu tư và ít lợi nhuận mà thành phần kinh tế tư nhân không muốn làm hoặc không thể làm. Doanh nghiệp nhà nước trên thế giới có nhiều dạng: doanh nghiệp được tổ chức dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, trong đó, Nhà nước nắm quyền chi phối các hoạt động; doanh nghiệp do Nhà nước đầu tư toàn bộ vốn nhưng vẫn được thừa nhận là các chủ thể pháp lý độc lập với tài sản riêng và khả năng chịu trách nhiệm độc lập bằng tài sản; các doanh nghiệp không có tài sản riêng, không có quyền tự chủ kinh doanh, mọi chi phí hoạt động lấy từ ngân sách nhà nước.

Ở Việt Nam, doanh nghiệp nhà nước dưới tên gọi xí nghiệp quốc gia được thừa nhận từ sắc lệnh số 104/SL ngày 01.01.1948. Thuật ngữ doanh nghiệp nhà nước chính thức được sử dụng trong Nghị định số 388/CP ngày 20.11.1991 của Chính phủ ban hành quy chế về thành lập và giải thể doanh nghiệp nhà nước để thay thế cho thuật ngữ xí nghiệp quốc doanh được sử dụng trong một thời gian dài trước đó. Đến Luật doanh nghiệp nhà nước năm 1995 thì địa vị pháp lý của doanh nghiệp nhà nước được hoàn thiện một bước căn bản. Theo đạo luật này thì doanh nghiệp nhà nước là tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân do Nhà nước đầu tư toàn bộ vốn thành lập và nắm quyền quản lý, hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động công ích nhằm thực hiện mục tiêu kinh tế - xã hội do Nhà nước giao. Xét về mục đích hoạt động có doanh nghiệp nhà nước hoạt động kinh doanh và doanh nghiệp nhà nước hoạt động công ích. Xét về hình thức liên kết có doanh nghiệp nhà nước hoạt động độc lập, doanh nghiệp nhà nước là thành viên tổng công ty nhà nước và tổng công ty nhà nước. Các doanh nghiệp nhà nước tuy không phải là chủ sở hữu đối với tài sản nhưng có quyền quản lý và sử dụng tài sản được Nhà nước giao vào các hoạt động kinh doanh hay công ích của mình. Doanh nghiệp nhà nước tự chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động kinh doanh trong phạm vi số vốn do doanh nghiệp quản lý.

Đến Luật doanh nghiệp nhà nước năm 2003 thay thế cho Luật doanh nghiệp nhà nước năm 1995 thì khái niệm doanh nghiệp nhà nước đã thay đổi căn bản. Theo Luật doanh nghiệp nhà nước năm 2003, doanh nghiệp nhà nước là tổ chức kinh tế do Nhà nước sở hữu toàn bộ vốn điều lệ hoặc có cổ phần, vốn góp chi phối, được tổ chức dưới hình thức công ty nhà nước, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn. Doanh nghiệp nhà nước có thể là: công ty nhà nước (công ty nhà nước độc lập, tổng công ty nhà nước), công ty cổ phần nhà nước, công ty trách nhiệm hữu hạn nhà nước một thành viên, công ty trách nhiệm hữu hạn nhà nước có hai thành viên trở lên, doanh nghiệp có cổ phần, vốn góp chi phối của Nhà nước (cổ phần hoặc vốn góp của nhà nước chiếm trên 50% vốn điều lệ và nhà nước giữ  quyền chi phối đối với doanh nghiệp đó).

Việc thay đổi quan niệm về doanh nghiệp nhà nước góp phần giải quyết mối quan hệ giữa sở hữu nhà nước và sở hữu của doanh nghiệp; trao quyền tự chủ kinh doanh thực sự cho doanh nghiệp nhà nước; tạo sự linh hoạt, tính chủ động, sáng tạo trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước hướng tới thống nhất cơ chế điều chỉnh pháp luật đối với tổ chức và hoạt động của các loại hình doanh nghiệp ở Việt Nam.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, doanh nghiệp nhà nước được quy định tại khoản 8 Điều 4 Luật doanh nghiệp năm 2014 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 26 tháng 11 năm 2014: “Doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.”.

là doanh nghiệp nhỏ và vừa có một hoặc nhiều phụ nữ sở hữu từ 51% vốn điều lệ trở lên, trong đó có ít nhất một người quản lý điều hành doanh nghiệp đó.

(Theo Khoản 1, Điều 3, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017)

là doanh nghiệp nhỏ và vừa được thành lập để thực hiện ý tưởng trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới và có khả năng tăng trưởng nhanh.

(Theo Khoản 2, Điều 3, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017)

Là doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất sản phẩm nông nghiệp có chất lượng, năng suất, giá trị gia tăng cao.

(Theo Khoản 5, Điều 3, Luật Công nghệ cao 2008 )

Là doanh nghiệp hành nghề quản lý, thanh lý tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán trong quá trình giải quyết phá sản.
(Theo khoản 8 Điều 4 Luật phá sản 2014)

Tổ chức kinh tế tập thể do các xã viên có nhu cầu, lợi ích chung, tự nguyện cùng góp vốn, góp sức lập ra theo quy định của pháp luật để phát huy sức mạnh của tập thể, của từng xã viên nhằm giúp nhau thực hiện có hiệu quả hơn các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ và cải thiện đời sống, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước (Xt. Hợp tác xã).

Doanh nghiệp tập thể có các đặc trưng sau: 1) Là một doanh nghiệp, hoạt động theo các nguyên tắc tổ chức và hoạt động do pháp luật quy định; 2) Số lượng xã viên tối thiểu là 7 người; 3) Xã viên tham gia hợp tác xã vừa góp vốn, vừa góp sức; 4) Sở hữu của hợp tác xã là sở hữu tập thể; 5) Xã viên tham gia quản lý hợp tác xã theo nguyên tắc dân chủ và bình đẳng; 6) Hợp tác xã có tư cách pháp nhân và chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ của mình trong phạm vi tài sản của hợp tác xã.

Cơ sở kinh doanh thuộc sở hữu của một cá nhân và cá nhân này phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình trước các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản tạo ra từ hoạt động kinh doanh.

Ở Việt Nam, khái niệm doanh nghiệp tư nhân lần đầu tiên được sử dụng trong Luật doanh nghiệp tư nhân ban hành ngày 21.12.1990. Hiện nay, doanh nghiệp tư nhân được điều chỉnh bởi Luật doanh nghiệp năm 1999. Theo quan niệm hiện hành thi doanh nghiệp tư nhân có các đặc trưng pháp lý sau: 1) Là đơn vị kinh doanh do một cá nhân bỏ vốn thành lập và làm chủ. Cá nhân này vừa là chủ sở hữu doanh nghiệp vừa là người trực tiếp tiến hành các hoạt động kinh doanh tìm kiếm lợi nhuận; 2) Chủ doanh nghiệp tư nhân tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình trước các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản phát sinh từ hoạt động kinh doanh; 3) Doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân; chủ doanh nghiệp là nguyên đơn, bị đơn trước tòa án hoặc trọng tài.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, doanh nghiệp tư nhân được quy định tại khoản 1 Điều 183 Luật doanh nghiệp năm 2014 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 26 tháng 11 năm 2014: “Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp.”.

Là doanh nghiệp được thành lập hoặc đăng ký thành lập theo pháp luật Việt Nam và có trụ sở chính tại Việt Nam.
(Theo khoản 9 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2014)

Là doanh nghiệp, hợp tác xã không thực hiện nghĩa vụ thanh toán khoản nợ trong thời hạn 03 tháng kể từ ngày đến hạn thanh toán.
(Theo khoản 1 Điều 4 Luật phá sản 2014)

là doanh nghiệp, tổ chức không thuộc trường hợp quy định tại khoản 9 Điều này.

(Theo Khoản 10, Điều 3, Luật Phòng, chống tham nhũng 2018)

là một nhóm vật nuôi trong giống, mang những đặc điểm chung của giống nhưng có đặc điểm riêng đã ổn định.

(Theo Khoản 10, Điều 2, Luật Chăn nuôi 2018)

Là dòng chảy ở mức thấp nhất cần thiết để duy trì dòng sông hoặc đoạn sông nhằm bảo đảm sự phát triển bình thường của hệ sinh thái thủy sinh và bảo đảm mức tối thiểu cho hoạt động khai thác, sử dụng nguồn nước của các đối tượng sử dụng nước.

là dòng, giống vật nuôi lần đầu được tạo ra trong nước hoặc lần đầu được nhập khẩu vào Việt Nam.

(Theo Khoản 11, Điều 2, Luật Chăn nuôi 2018)

Là tập hợp đề xuất bỏ vốn trung hạn hoặc dài hạn để tiến hành các hoạt động đầu tư kinh doanh trên địa bàn cụ thể, trong khoảng thời gian xác định.
(Theo khoản 2 Điều 3 Luật Đẩu tư 2014)

là dự án sử dụng toàn bộ hoặc một phần vốn đầu tư công.

(Theo Khoản 13, Điều 4, Luật Kiến trúc 2019)

là dự án đầu tư công nhằm kịp thời phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh; nhiệm vụ cấp bách để bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại theo quyết định của cấp có thẩm quyền.

(Theo Khoản 14, Điều 4, Luật Kiến trúc 2019)

Là dự án đầu tư phát triển dự án đang hoạt động đầu tư kinh doanh bằng cách mở rộng quy mô, nâng cao công suất, đổi mới công nghệ, giảm ô nhiễm hoặc cải thiện môi trường.
(Theo khoản 3 Điều 3 Luật Đẩu tư 2014)

Là dự án thực hiện lần đầu hoặc dự án hoạt động độc lập với dự án đang thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh.
(Theo khoản 4 Điều 3 Luật Đẩu tư 2014)

Bao gồm: chương trình, dự án đầu tư xây dựng mới; dự án cải tạo, nâng cấp, mở rộng các dự án đãatilde; đầu tư xây dựng; dự án mua sắm tài sản, kể cả thiết bị, máy móc không cần lắp đặt; dự án sửa chữa, nâng cấp tài sản, thiết bị; dự án, đề án quy hoạch; dự án, đề tài nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, ứng dụng công nghệ, hỗ trợ kỹ thuật, điều tra cơ bản; các chương trình, dự án, đề án đầu tư phát triển khác.
(Theo khoản 11 Điều 4 Luật đấu thầu 2013)

Là tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc sử dụng vốn để tiến hành hoạt động xây dựng để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình xây dựng nhằm phát triển, duy trì, nâng cao chất lượng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong thời hạn và chi phí xác định. Ở giai đoạn chuẩn bị dự án đầu tư xây dựng, dự án được thể hiện thông qua Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đầu tư xây dựng, Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng.
(Theo khoản 15 Điều 3 Luật xây 2014)

Là tổng hợp các đề xuất có liên quan đến việc sử dụng vốn để xây dựng mới nhà ở, các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội phục vụ nhu cầu ở hoặc để cải tạo, sửa chữa nhà ở trên một địa điểm nhất định.
(Theo khoản 8 Điều 3 Luật Nhà ở 2014)

Là dự án tiến hành các hoạt động dầu khí tại vùng nước sâu, xa bờ, khu vực có điều kiện địa lý đặc biệt khó khăn, địa chất phức tạp và các khu vực khác theo danh mục các lô do Thủ tướng Chính phủ quyết định; dự án tìm kiếm thăm dò, khai thác khí than.”

Là các chương trình, dự án, đề án đầu tư phát triển, nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng vốn ngân sách nhà nước, vốn hỗ trợ phát triển chính thức, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài, vốn từ nguồn thu để lại cho đầu tư nhưng chưa đưa vào cân đối ngân sách nhà nước, vốn từ quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước, vốn tín dụng do Chính phủ bảo lãnh.

(Theo Khoản 10, Điều 3, Luật Quản lý sử dụng tài sản công 2017)

Là đưa ra thông tin, dữ liệu về trạng thái và xu thế của khí hậu trong tương lai, mức độ dao động của yếu tố khí hậu theo tháng, mùa, năm so với giá trị trung bình nhiều năm.
(Theo khoản 12 Điều 3 Luật khí tượng thủy văn 2015)

Là đưa ra thông tin, dữ liệu về trạng thái, quá trình diễn biến và hiện tượng khí tượng thủy văn trong tương lai ở một khu vực, vị trí với khoảng thời gian xác định.
(Theo khoản 7 Điều 3 Luật khí tượng thủy văn 2015)