Thuật ngữ pháp lý

Quyền của quốc gia không bị xét xử bởi bất kỳ cơ quan tài phán nào, dù là quốc tế hay quốc gia khác, nếu không có sự đồng ý của quốc gia đó.

Miễn trừ tư pháp còn gọi là miễn trừ quốc gia. Quyền miễn trừ quốc gia là chế định pháp lý quan trọng trong tư pháp quốc tế, có lịch sử phát triển lâu đời tại nhiều nước trên thế giới. Nguyên tắc miễn trừ quốc gia vốn được đưa ra nhằm giải quyết vấn đề song trùng quyền tài phán xảy ra khi một nước ngoài xâm nhập lãnh thổ của một quốc gia thù địch và nước ngoài đó đã tự đặt mình dưới quyền tài phán của quốc gia thù địch.

Có hai học thuyết về quyền miễn trừ quốc gia là thuyết miễn trừ tư pháp tuyệt đối và thuyết miễn trừ tư pháp tương đối. Theo thuyết miễn trừ tư pháp tuyệt đối, thì một quốc gia có chủ quyền không thể bị khởi kiện ra Tòa án của một quốc gia khác nếu như không có sự đồng ý của quốc gia bị kiện. Thuyết miễn trừ tư pháp tương đối chỉ thừa nhận quyền miễn trừ quốc gia đối với các hành vi công hay có tính chủ quyền quốc gia, mà không áp dụng đối với các hành vi mang tính chất tư hay thương mại. Ngày nay, nhiều nước có xu hướng muốn áp dụng thuyết tương đối về quyền miễn trừ quốc gia. Tuy nhiên, có một điểm chung thống nhất giữa các nước là quyền miễn trừ quốc gia không áp dụng trong các vụ kiện liên quan đến bất động sản (trừ tài sản của cơ quan ngoại giao hay lãnh sự) và thừa kế trong trường hợp quốc gia khác là người thừa kế.

Các nguyên tắc của học thuyết miễn trừ chủ quyền và hành động của Nhà nước đều xuất phát từ nội dung khái niệm "chủ quyền" theo luật quốc tế. Mục đích của học thuyết về miễn trừ quốc gia là nhằm tránh sự đối đầu pháp lý giữa các quốc gia có chủ quyền bất cứ khi nào có thể. Các học thuyết này một phần còn xuất phát từ việc thực hành quyền tài phán có thể kèm theo áp dụng vũ lực thể chất. Như vậy, nó còn xuất phát từ chức năng giữ gìn hòa bình của pháp luật quốc tế. Ở một số nước, quyền miễn trừ tư pháp được quy định trong luật về quan hệ với nước ngoài.

Một quốc gia không còn được hưởng quyền miễn trừ tư pháp khi quốc gia ấy từ bỏ quyền đó hoặc trong một số trường hợp khác. Một quốc gia nước ngoài sẽ phải chịu quyền tài phán nếu quốc gia đó tuyên bố rõ ràng hay ngụ ý là mình từ bỏ quyền miễn trừ tư pháp. Thông thường thì một khi đã từ bỏ, quốc gia đó không thể rút lại lời từ bỏ, trừ trường hợp văn bản hoặc lời tuyên bố từ bỏ có quy định việc rút lại. Sự từ bỏ quyền miễn trừ quốc gia một cách chính thức khi quốc gia đó thực hiện việc từ bỏ bằng một điều ước hoặc bằng một bản hợp đồng. Còn việc từ bỏ một cách ngụ ý xảy ra khi một quốc gia nước ngoài đồng ý theo thủ tục trọng tài ở một nước khác, nhưng phán quyết trọng tài sẽ được thi hành trên lãnh thổ của quốc gia hữu quan.

Quyền miễn trừ tư pháp cũng không còn được thừa nhận trong một số trường hợp liên quan đến vấn đề thương mại hay tài sản bị quốc hữu hóa. Ví dụ: theo luật pháp một số nước (như Hoa Kỳ), thì sẽ không thừa nhận quyền miễn trừ tư pháp đối với nước ngoài trong các vụ kiện liên quan đến các vấn đề: hoạt động thương mại, nếu các hoạt động thương mại đó được thực hiện hoặc có tác động trực tiếp trên lãnh thổ của quốc gia đó; yêu cầu trả lại tài sản bị quốc hữu hóa hay trưng mua trái với luật pháp quốc tế, tức là vụ kiện liên quan đến tài sản bị quốc gia đó quốc hữu hóa hoặc trưng mua một cách độc đoán hoặc không có sự đền bù; tài sản tọa lạc tại quốc gia đang thụ lý vụ kiện.

Khôi phục lại danh dự, quyền lợi và bồi thường thiệt hại do tổn thất tinh thần; thiệt hại về vật chất trong trường hợp người bị oan chết hoặc bị tổn hại về sức khỏe; trả lại tài sản và bồi thường thiệt hại trong trường hợp tài sản bị xâm hại, hay thiệt hại do thu thập thực tế bị mất cho người bị tạm giữ, tạm giam mà có quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự hủy bỏ quyết định tạm giữ, tạm giam vì người đó không thực hiện hành vi vi phạm pháp luật hoặc hành vi phạm tội.

Cơ quan nào đã làm oan người vô tội thì cơ quan đó phải có trách nhiệm minh oan và bồi thường thiệt hại; cá nhân đã làm cho người khác bị oan thì tùy từng trường hợp mà bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Ví dụ: Cơ quan đã ra lệnh tạm giữ, tạm giam có trách nhiệm minh oan và bồi thường thiệt hại trong trường hợp việc tạm giữ bị hủy bỏ vì người bị tạm giữ không có hành vi vi phạm pháp luật hoặc việc tạm giam bị hủy bỏ vì người tạm giam không thực hiện hành vi phạm tội; nếu việc tạm giữ, tạm giam có phê chuẩn của Viện kiểm sát thì Viện kiểm sát đã phê chuẩn có trách nhiệm minh oan và bồi thường. Việc minh oan có thể được tiến hành bất cứ lúc nào kể cả trường hợp người bị oan đã chết.

Là tập hợp các tế bào cùng một loại hay nhiều loại khác nhau để thực hiện các chức năng nhất định của cơ thể người.

(Theo Khoản 1, Điều 3, Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác 2006)

Là cho phép khai thác gỗ rừng tự nhiên trở lại bằng quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

(Theo Khoản 30, Điều 2, Luật Lâm nghiệp 2017)

là biện pháp bổ sung công dân trong độ tuổi chưa thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ tham gia Dân quân tự vệ, công dân đã hoàn thành nghĩa vụ tham gia Dân quân tự vệ, quân nhân dự bị chưa sắp xếp vào đơn vị dự bị động viên cho đơn vị Dân quân tự vệ.

(Theo Khoản 6, Điều 2, Luật Dân quân tự vệ 2019)

Việc bắt đầu hình thành trên thực tế quan hệ thừa kế.

Mở thừa kế là một trong các quy định cơ bản của pháp luật về thừa kế gồm các quy định về thời điểm mở thừa kế và địa điểm mở thừa kế. Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Đối với người bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày mà Tòa án xác định là người đó đã chết; nếu không xác định được ngày đó, thì thời điểm mở thừa kế là ngày mà quyết định của Tòa án tuyên bố người đó là đã chết có hiệu lực pháp luật. Các quan hệ pháp luật về thừa kế chỉ phát sinh từ thời điểm mở thừa kế. Thời điểm mở thừa kế giúp xác định chính xác tài sản, quyền và nghĩa vụ của người để lại di sản; xác định những người có quyền thừa kế di sản, thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế, hiệu lực pháp luật của di chúc...

Địa điểm mở thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản hoặc là nơi có toàn bộ hay phần lớn di sản. Địa điểm mở thừa kế quyết định cơ quan có thẩm quyền thực hiện các công việc về thừa kế như kiểm kê tài sản của người đã chết (trong trường hợp cần thiết), thực hiện việc quản lý di sản, xác định những người thừa kế, ghi nhận việc từ chối nhận di sản và đặc biệt là cơ quan giải quyết các tranh chấp về thừa kế mà theo quy định của pháp luật là thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân nơi mở thừa kế.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, thời điểm, địa điểm mở thừa kế được quy định tại Điều 611 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015.

là mốc được xây dựng cố định trên mặt đất theo quy chuẩn kỹ thuật dùng để thể hiện vị trí điểm đo đạc. Mốc đo đạc bao gồm mốc đo đạc quốc gia và mốc đo đạc cơ sở chuyên ngành.

(Theo Khoản 5, Điều 3, Luật Đo đạc và bản đồ 2018)

Vật nhân tạo hay tự nhiên (cột mốc, hàng rào, tường ngăn, cây, kênh, mương, hào, rãnh...) nằm trên ranh giới chung phân định các bất động sản liền kề, được những chủ sở hữu, người sử dụng bất động sản thỏa  thuận dùng làm ranh giới để ngăn cách các bất động sản liền kề.

Theo quy định của luật dân sự, mốc giới là tài sản thuộc sở hữu chung của các chủ sở hữu các bất động sản liền kề, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Các chủ sở hữu bất động sản liền kề phải chịu các chi phí xây dựng, sửa chữa mốc giới, trừ trường hợp có thỏa  thuận khác. Đối với cây là mốc giới chung, các bên đều có nghĩa vụ bảo vệ và được hưởng đều hoa lợi từ mốc giới ngăn cách là cây đó, trừ trường hợp có thỏa  thuận khác. Đối với mốc giới là tường nhà chung, chủ sở hữu bất động sản liền kề không được trổ cửa sổ, lỗ thông khí hoặc đục tường để đặt kết cấu xây dựng, trừ trường hợp được chủ sở hữu bất động sản liền kề đồng ý. Trong trường hợp mốc giới ngăn cách chỉ do một bên tạo nên và được chủ sở hữu bất động sản liền kề đồng ý, thì mốc giới ngăn cách đó là của chung, chi phí để xây dựng do bên tạo nên chịu, trừ trường hợp có thỏa  thuận khác, nếu chủ sở hữu bất động sản liền kề không đồng ý mà có lý do chính đáng thì chủ sở hữu đã dựng cột mốc, hàng rào, xây tường ngăn cách phải dỡ bỏ.

Mốc giới ngăn cách bất động sản được xác định theo thỏa  thuận của các chủ sở hữu hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Mốc giới cũng có thể được xác định theo tập quán hoặc mốc giới đã tồn tại từ ba mươi năm trở lên mà không có tranh chấp (Xt. Bất động sản liền kề).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, mốc giới ngăn cách các bất động sản được quy định tại Điều 176 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015.

Là dấu hiệu bằng vật thể dùng để đánh dấu đường biên giới quốc gia trên đất liền.

(Theo Khoản 5, Điều 4, Luật Biên giới Quốc gia 2003)

là đơn vị học tập được tích hợp giữa kiến thức, kỹ năng và thái độ một cách hoàn chỉnh nhằm giúp cho người học có năng lực thực hiện trọn vẹn một hoặc một số công việc của một nghề.

(Theo Khoản 6, Điều 5, Luật giáo dục 2019)

Hành vi làm trung gian cho các bên tiếp xúc, đàm phán và thiết lập các quan hệ để hưởng thù lao.

Nội dung của hoạt động môi giới thường chỉ gồm việc tìm kiếm khách hàng và tiến hành một số đàm phán ban đầu với họ, tổ chức cho người được môi giới tiếp xúc với khách hàng và hỗ trợ các bên trong việc đàm phán và ký kết hợp đồng. Khác với người đại diện, người môi giới không trực tiếp giao kết hợp đồng với khách hàng.

Trong lĩnh vực thương mại, môi giới thương mại được quy định tại Luật thương mại Việt Nam năm 1997 và tiếp tục được quy định tại Luật thương mại năm 2005, theo đó, môi giới thương mại là việc làm trung gian cho các bên mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ thương mại trong việc đàm phán, ký kết hợp đồng mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ thương mại để hưởng thù lao theo hợp đồng môi giới. Các bên tham gia quan hệ môi giới thương mại gồm người môi giới và người được môi giới.

Nội dung hoạt động môi giới thương mại thường bao gồm tìm kiếm bạn hàng, cung cấp các thông tin cần thiết về bạn hàng cho người được môi giới, giới thiệu về hàng hóa, dịch vụ cần môi giới, tiến hành các đàm phán ban đầu với bạn hàng, thỏa  thuận về các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc giữa các bên được môi giới, giúp đỡ các bên được môi giới soạn thảo văn bản hợp đồng khi cần thiết. Mục đích của hoạt động môi giới là các bên được môi giới giao kết hợp đồng với nhau.

Là việc Làm trung gian cho các bên trong mua bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, cho thuê mua bất động sản.
(Theo khoản 2 Điều 3 Luật Kinh doanh bất động sản 2014)

Việc trung gian hoặc đại diện mua, bán chứng khoán cho khách hàng để hưởng hoa hồng.

Môi giới chứng khoán là một hình thức hoạt động kinh doanh trên thị trường chứng khoán. Chủ thể thực hiện hành vi môi giới chứng khoán phải có giấy phép do Ủy ban chứng khoán nhà nước cấp. Thu nhập của chủ thể thực hiện môi giới chứng khoán do khách hàng trả gọi là tiền hoa hồng. Trên thị trường giao dịch tập trung, công ty chứng khoán đóng vai trò là nhà môi giới cho việc mua, bán chứng khoán.

Là hoạt động hỗ trợ tìm kiếm đối tác để thực hiện chuyển giao công nghệ.

(Theo Khoản 20, Điều 2, Luật Chuyển giao công nghệ 2017)

(Hành vi) làm trung gian giữa người nhận và người đưa hối lộ theo yêu cầu của một trong hai bên hoặc của cả hai.

Hành vi môi giới hối lộ là hành vi tạo điều kiện cho việc đạt được sự thỏa thuận hoặc để thực hiện sự thỏa thuận về đưa và nhận hối lộ. Một số dạng việc làm cụ thể của hành vi môi giới hối lộ có thể xảy ra như giúp hai bên gặp nhau, giúp việc chuyển hoặc nhận của hối lộ... Hành vi môi giới hối lộ là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm hoạt động của các cơ quan, tổ chức. Do vậy, hành vi này bị Luật hình sự Việt Nam coi là tội phạm. Tuy nhiên, hành vi này chỉ được quy định là tội danh độc lập từ khi pháp lệnh trừng trị các tội hối lộ năm 1981 có hiệu lực. Trước đó, Sắc luật số 03 năm 1976 chỉ quy định tội nhận hối lộ và tội đưa hối lộ và coi hành vi môi giới hối lộ là hành vi giúp sức nhận hoặc đưa hối lộ. Trong Bộ luật hình sự năm 1985 và Bộ luật hình sự năm 1999, môi giới hối lộ đều được quy định là tội danh độc lập “tội làm môi giới hối lộ". Đặc biệt, trong Bộ luật hình sự năm 1999, tội này được quy định tại một điều luật riêng với 4 khung hình phạt khác nhau và mức hình phạt cao nhất là hình phạt tù 20 năm. Theo Điều 290 Bộ luật hình sự năm 1999 thì hành vi làm môi giới hối lộ chỉ cấu thành tội phạm khi của hối lộ có giá trị từ 500.000 đồng trở lên hoặc gây hậu quả nghiêm trọng hoặc là trường hợp vi phạm nhiều lần. Người phạm tội này có thể được miễn trách nhiệm hình sự nếu đã chủ động khai báo trước khi bị phát giác.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tội môi giới hối lộ được quy định tại Điều 365 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

(Hành vi) làm trung gian giữa người bán dâm và người mua dâm.

Môi giới mại dâm là hành vi nguy hiểm cho xã hội, tạo điều kiện cho tệ nạn xã hội là tệ nạn mại dâm, xâm phạm nghiêm trọng trật tự công cộng. Do vậy, trong Bộ luật hình sự năm 1985 cũng như trong Bộ luật hình sự năm 1999, môi giới mại dâm đều được quy định là tội phạm thuộc nhóm tội xâm phạm trật tự công cộng. Hành vi môi giới mại dâm là hành vi tạo điều kiện cho hai bên đạt được sự thỏa thuận về việc mua, bán dâm hoặc thực hiện được việc mua, bán dâm. Một số dạng việc làm cụ thể của hành vi môi giới mại dâm có thể xảy ra là: dụ dỗ bán dâm, tìm khách cho gái bán dâm hoặc tìm gái bán dâm cho khách, làm trung gian thỏa thuận giá cả...

Hình phạt được quy định cho tội này có mức cao nhất là 20 năm tù.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tội môi giới mại dâm được quy định tại Điều 328 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Hoạt động của thương nhân (người môi giới thương mại) làm trung gian cho các bên mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ thương mại trong việc đàm phán, ký kết hợp đồng mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ thương mại để hưởng thù lao.

Môi giới thương mại lần đầu tiên được quy định trong Luật thương mại năm 1997 và tiếp tục được quy định trong Luật thương mại năm 2005. Để thực hiện hoạt động môi giới thương mại, người môi giới phải là thương nhân, có đăng ký kinh doanh để thực hiện dịch vụ môi giới.

Nội dung hoạt động môi giới thương mại thường bao gồm: tìm kiếm bạn hàng, cung cấp các thông tin cần thiết về bạn hàng cho người được môi giới, giới thiệu về hàng hóa, dịch vụ cần môi giới, tiến hành các đàm phán ban đầu với bạn hàng, thỏa  thuận về các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc giữa các bên được môi giới, giúp đỡ các bên được môi giới soạn thảo văn bản hợp đồng khi cần thiết.

Các hoạt động môi giới việc làm, môi giới chứng khoán... không được coi là môi giới thương mại và không do Luật thương mại điều chỉnh.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, môi giới thương mại được quy định tại Mục 2, Chương V Luật thương mại  năm 2005 do Quốc hội khóa XI ban hành ngày 14 tháng 06 năm 2005

1. Hoạt động của bên thứ ba nhằm thúc đẩy việc giải quyết tranh chấp giữa các quốc gia bằng phương pháp hòa bình.

2. Biện pháp giải quyết tranh chấp quốc tế một cách hòa bình với sự tham gia của bên thứ ba - bên không tham gia tranh chấp (có thể là cá nhân, quốc gia, nhóm quốc gia...).

Trong biện pháp môi giới, bên thứ ba chỉ đóng vai trò vận động, thuyết phục các bên tranh chấp áp dụng biện pháp hòa bình hoặc vận động các bên tranh chấp có các cuộc tiếp xúc trực tiếp. Còn việc có chấp nhận hay không hoàn toàn phụ thuộc vào các bên tranh chấp.

Trong biện pháp trung gian, bên thứ ba không chỉ vận động, thuyết phục các bên tranh chấp mà còn có thể đứng ra tổ chức đàm phán, tham gia đàm phán trực tiếp cùng các bên tranh chấp. Đề xuất của bên trung gian không có giá trị bắt buộc đối với các bên tranh chấp.

Mặc dù mức độ tham gia của bên thứ ba trong việc giải quyết tranh chấp giữa các bên hữu quan ở biện pháp môi giới và trung gian có khác nhau nhưng trong cả hai biện pháp này, bên thứ ba đều phải triệt để tuân thủ nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của nước khác và các nguyên tắc cơ bản khác của luật quốc tế.

Các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên.

Môi trường được tạo thành bởi các yếu tố (hay còn gọi là thành phần môi trường) sau đây: không khí, nước, đất, âm thanh, ánh sáng, lòng đất, núi, rừng, sông, hồ, biển, sinh vật, hệ sinh thái, các khu dân cư, khu sản xuất, khu bảo tồn thiên nhiên, cảnh quan thiên nhiên, danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử và các hình thái vật chất khác. Trong đó, không khí, đất, nước, hệ sinh thái, cảnh quan thiên nhiên... là các yếu tố tự nhiên (các yếu tố này xuất hiện và tồn tại không phụ thuộc vào ý chí của con người); khu dân cư, khu sản xuất, di tích lịch sử... là yếu tố vật chất nhân tạo (các yếu tố do con người tạo ra, tồn tại và phát triển phụ thuộc vào ý chí của con người). Không khí, đất, nước, khu dân cư... là các yếu tố cơ bản duy trì sự sống của con người, còn cảnh quan thiên nhiên, danh lam thắng cảnh... có tác dụng làm cho cuộc sống của con người thêm phong phú và sinh động.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, các vấn đề liên quan đến môi trường được quy định tại Luật bảo vệ môi trường năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015

Là môi trường tự nhiên và môi trường xã hội nơi diễn ra các hoạt động du lịch.

(Theo Khoản 18, Điều 3, Luật Du lịch 2017)

Việc dùng thủ đoạn gợi hỏi để lấy lời khai theo ý mong muốn của người hỏi cung.

Nội dung câu hỏi mớm cung thường chứa đựng sẵn câu trả lời của người hỏi để người bị hỏi trả lời theo ý đó. Hình thức mớm cung rất đa dạng, có thể người hỏi gợi ý cho người nghe bằng lời, có thể cho xem tài liệu, vật chứng chưa được xác định là chính xác để họ trả lời theo như gợi ý. Việc mớm cung làm cho lời khai không chính xác, không phản ánh đúng sự thật khách quan. Do vậy, pháp luật tố tụng hình sự cấm dùng thủ đoạn mớm cung khi hỏi cung bị can, lấy lời khai của người tham gia tố tụng khác cũng như khi xét hỏi tại phiên Tòa.

Là hoạt động thương mại, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hoá theo thỏa thuận.

(Theo Khoản 8, Điều 3, Luật Thương mại 2005)

(Hành vi) dùng tiền hoặc phương tiện thanh toán khác để trao đổi phụ nữ như hàng hóa.

Mua bán phụ nữ là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm nhân phẩm, danh dự của người phụ nữ. Trong Bộ luật hình sự năm 1985 và Bộ luật hình sự năm 1999, hành vi mua bán phụ nữ đều được quy định là tội phạm thuộc nhóm tội xâm phạm nhân phẩm của con người. Theo Bộ luật hình sự năm 1999, tội phạm này đòi hỏi các dấu hiệu sau: 1) Đối tượng của tội này là nữ từ đủ 16 tuổi trở lên; 2) Chủ thể có hành vi mua bán (như hàng hóa) đối tượng là nữ từ đủ 16 tuổi trở lên - dùng tiền hoặc phương tiện thanh toán khác để đổi lấy phụ nữ hoặc đổi phụ nữ lấy tiền hoặc phương tiện thanh toán khác...

Việc mua bán có thể xảy ra bí mật đối với người bị mua bán nhưng cũng có thể công khai và người bị mua bán có thể không đồng tình hoặc đồng tình với việc đó.

Cần phân biệt tội phạm này với tội mua bán trẻ em. Hai tội phạm này chỉ khác nhau ở đối tượng bị mua bán. Đối tượng của tội mua bán trẻ em là nam hoặc nữ chưa đủ 16 tuổi.

Hình phạt được quy định cho tội mua bán phụ nữ có mức cao nhất là 20 năm tù.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tội mua bán người được quy định tại Điều 150 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

(Hành vi) dùng tiền hoặc phương tiện thanh toán khác để trao đổi trẻ em như hàng hóa.

Mua bán trẻ em là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm quyền con người của trẻ em và có thể xâm phạm đến hạnh phúc gia đình. Trong Bộ luật hình sự năm 1985 và Bộ luật hình sự năm 1999, hành vi mua bán trẻ em đều được quy định là tội phạm. Tuy nhiên, Bộ luật hình sự năm 1999 không xếp tội phạm này thuộc nhóm tội xâm phạm chế độ gia đình mà xếp vào nhóm tội xâm phạm quyền nhân thân. Theo Bộ luật hình sự năm 1999, tội phạm này đòi hỏi các dấu hiệu sau: 1) Đối tượng của tội này là người (nam hoặc nữ) chưa đủ 16 tuổi; 2) Chủ thể có hành vi mua bán (như hàng hóa) đối tượng là nam hoặc nữ chưa đủ 16 tuổi - dùng tiền hoặc phương tiện thanh toán khác, ví dụ: vàng để đổi lấy trẻ em hoặc đổi trẻ em lấy tiền hoặc phương tiện thanh toán khác...

Việc mua bán có thể xảy ra bí mật đối với người bị mua bán nhưng cũng có thể công khai và người bị mua bán có thể không đồng tình hoặc đồng tình với việc đó.

Cần phân biệt tội phạm này với tội mua bán phụ nữ. Hai tội phạm này chỉ khác nhau ở đối tượng bị mua bán. Đối tượng của tội mua bán phụ nữ là nữ từ đủ 16 tuổi trở lên.

Hình phạt được quy định cho tội mua bán trẻ em có mức cao nhất là tù chung thân.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tội mua bán người dưới 16 tuổi được quy định tại Điều 151 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Dùng tiền hoặc lợi ích vật chất trả cho người khác để thực hiện hành vi giao cấu với họ.

Mua dâm là hành vi không tách rời tệ nạn mại dâm. Đấu tranh phòng, chống tệ nạn xã hội này không thể không đấu tranh với chính hành vi mua dâm nói riêng. Do vậy, trong lần sửa đổi, bổ sung lần thứ tư năm 1997, Bộ luật hình sự năm 1985 đã coi mua dâm là tội phạm khi đối tượng của hành vi mua dâm là người chưa đủ 16 tuổi (nhưng không dưới 13 tuổi). Trong Bộ luật hình sự năm 1999 hành vi này tiếp tục được quy định là tội phạm thuộc nhóm tội xâm phạm trật tự công cộng với tội danh “mua dâm người chưa thành niên”. Như vậy, theo Bộ luật hình sự năm 1999, không phải tất cả các hành vi mua dâm đều bị coi là tội phạm. Mua dâm có thể chỉ là vi phạm, có thể là tội phạm - tội mua dâm người chưa thành niên và cũng có thể là tội hiếp dâm khi mua dâm người chưa đủ 13 tuổi.

 Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tội mua dâm người dưới 18 tuổi được quy định tại Điều 118 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Lợi ích hợp pháp, hợp đạo đức xã hội phản ánh mong muốn mà các bên tham gia giao dịch nhằm đạt được khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.

Mục đích của giao dịch dân sự có thể được ghi rõ trong văn bản giao dịch hoặc được biểu hiện qua các điều khoản cụ thể của văn bản giao dịch. Mục đích là tiền đề và là yếu tố không thể thiếu trong các giao dịch dân sự. Việc giải thích mục đích của giao dịch dân sự phải căn cứ vào ý muốn đích thực của các bên tham gia khi xác lập giao dịch và mục đích của giao dịch đó phải đúng với ý chí thực của các bên trong giao dịch.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, mục đích của giao dịch dân sự được quy định tại Điều 329 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015.

Kết quả cần phải đạt được của hình phạt khi được quy định trong luật cũng như khi được áp dụng trong thực tế.

Theo Luật hình sự Việt Nam, mục đích của hình phạt luôn luôn có hai mặt: trừng trị và cải tạo, giáo dục. Hai mặt này có liên quan với nhau, hỗ trợ cho nhau. Hình phạt đã tuyên, một mặt thể hiện là sự trừng trị cần thiết của Nhà nước đối với người đã có hành vi phạm tội, để răn đe người phạm tội và người "không vững vàng", kiềm chế, ngăn ngừa họ phạm tội. Mặt khác, hình phạt đã tuyên cũng là phương tiện giáo dục người phạm tội ý thức tuân thủ pháp luật cũng như giáo dục người khác tôn trọng pháp luật, đấu tranh chống và phòng ngừa tội phạm. Hai mục đích này của hình phạt không tách rời nhau mà có quan hệ mật thiết với nhau. Trừng trị là tạo cơ sở để giáo dục; giáo dục là sự phát huy tính tích cực của trừng trị.

Việc xác định mục đích của hình phạt trong luật hình sự có ý nghĩa quan trọng. Mục đích của hình phạt không chỉ quy định hệ thống hình phạt nói chung, nội dung và điều kiện áp dụng từng loại hình phạt nói riêng mà còn quy định cả việc quyết định hình phạt (căn cứ quyết định hình phạt trong luật và việc áp dụng các căn cứ này trong thực tế). Do có ý nghĩa như vậy mà trong các Bộ luật hình sự Việt Nam đều có điều luật xác định rõ mục đích của hình phạt. Điều 27 Bộ luật hình sự năm 1999 quy định: “Hình phạt không chỉ nhằm trừng trị người phạm tội mà còn giáo dục họ trở thành người có ích cho xã hội, có ý thức tuân theo pháp luật và các quy tắc của cuộc sống xã hội chủ nghĩa, ngăn ngừa họ phạm tội mới. Hình phạt còn nhằm giáo dục người khác tôn trọng pháp luật, đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm.”

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, mục đích của hình phạt được quy định tại Điều 31 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Yêu cầu pháp lý và đạo lý mà những người xác lập quan hệ hôn nhân (vợ chồng) nhằm đạt tới.

Theo cổ luật và tục lệ Việt Nam, việc sinh đẻ con cái, đặc biệt là con trai để nối dõi tông đường và thờ phụng tổ tiên là mục đích chủ yếu của hôn nhân. Do đó, trong Bộ luật Hồng Đức và Bộ luật Gia Long đều quy định người chồng có quyền bỏ vợ nếu người vợ không có khả năng sinh con. Trên quan niệm đó, Luật hôn nhân và gia đình năm 1959 quy định cấm người bị bất lực hoàn toàn về sinh lý kết hôn. Nhưng tục lệ và quan niệm về hôn nhân Việt Nam đã dần thay đổi, việc sinh con không còn được coi là mục đích của hôn nhân nên những quy định trên trong cổ luật và Luật hôn nhân và gia đình năm 1959 không còn được quy định trong các đạo luật về hôn nhân và gia đình sau này.

Theo Luật hôn nhân và gia đình Việt Nam năm 2000, nam nữ xác lập quan hệ hôn nhân là nhằm để xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, bền vững, Nếu việc kết hôn chỉ nhằm hưởng lợi về tài sản hoặc các lợi ích khác thì quan hệ hôn nhân đó không được pháp luật thừa nhận, đồng thời, nếu vợ chồng chung sống nhưng không thể xây dựng được gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, bền vững thì việc tồn tại quan hệ hôn nhân đó đã không đạt được mục đích của hôn nhân, Tòa án có thể giải quyết cho vợ chồng ly hôn nếu có yêu cầu.

Mục đích của hôn nhân được pháp luật quy định, thể hiện quan điểm của Nhà nước về việc điều chỉnh các quan hệ hôn nhân và gia đình, nhằm xây dựng chế độ hôn nhân và gia đình tiến bộ. Mục đích của hôn nhân không đồng nghĩa với mục đích của việc kết hôn. Thông thường, mục đích của việc kết hôn thống nhất với mục đích của hôn nhân, nhưng cũng có trường hợp mục đích của việc kết hôn trái với mục đích của hôn nhân, như trường hợp kết hôn giả tạo...

Kết quả cần đạt được mà người phạm tội đã định ra trong ý thức chủ quan của mình khi thực hiện hành vi phạm tội.

Người phạm tội khi thực hiện tội phạm cố ý đều nhằm tới mục đích nhất định. Nhưng chỉ có thể nói đến mục đích phạm tội của người phạm tội với lỗi cố ý trực tiếp vì chỉ trong những trường hợp này người phạm tội mới có sự mong muốn gây ra tội phạm để đạt mục đích phạm tội nhất định.

Ở một số tội phạm nhất định, mục đích phạm tội đã được thể hiện rõ qua hành vi phạm tội hoặc qua hậu quả phạm tội. Ví dụ: hành vi dùng vũ lực giao cấu với người phụ nữ trái với ý muốn của họ đã thể hiện rõ mục đích phạm tội của tội hiếp dâm (Điều 111 Bộ luật hình sự năm 1999) hoặc hậu quả chết người đã thể hiện rõ mục đích phạm tội của tội giết người (Điều 93 Bộ luật hình sự năm 1999). Trong những trường hợp này, mục đích phạm tội không cần phải được mô tả trong cấu thành tội phạm vì nó không cần thiết cho việc phân biệt với những tội phạm khác.

Đối với những tội phạm mà dấu hiệu hành vi phạm tội cũng như dấu hiệu hậu quả của tội phạm chưa phản ánh được mục đích phạm tội chính của người phạm tội, thì việc quy định dấu hiệu mục đích vào trong cấu thành tội phạm là bắt buộc vi dấu hiệu này cần cho việc phân biệt tội phạm đó với tội phạm khác. Ví dụ: dấu hiệu mục đích chống chính quyền nhân dân phải được phản ánh trong cấu thành tội phạm của tội khủng bố (Điều 84 Bộ luật hình sự năm 1999) để phân biệt với tội giết người (Điều 93 Bộ luật hình sự năm 1999), tội cố ý gây thương tích (Điều 104 Bộ luật hình sự năm 1999)...

Cách thức mà Nhà nước phân loại đất đai và yêu cầu người quản lý phải tuân thủ các quy định khi giao đất, cho thuê đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất..., người sử dụng đất có nghĩa vụ phải sử dụng đúng mục đích đất được giao ghi trong quyết định giao đất, cho thuê đất.