Bố muốn bán đất để chia cho các con khi mẹ mất thì phải làm gì?

Cha mẹ tôi có tài sản chung là căn nhà, nay mẹ tôi đã mất (không có di chúc), Cha tôi muốn bán căn nhà trên để chia tài sản cho 5 người con, xin hỏi luật sư gia đình tôi phải làm những thủ tục giấy tờ gì, liên hệ các cơ quan nào và thời gian làm thủ tục là bao lâu để có thể tiến hành bán căn nhà trên. Xin cám ơn luật sư.

Hệ thống pháp luật Việt Nam (hethongphapluat.com) xin chân thành cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi đến chúng tôi. Sau khi nghiên cứu, đối chiếu với quy định của pháp luật hiện hành, chúng tôi xin đưa ra câu trả lời có tính chất tham khảo như sau:

 

1. Căn cứ pháp lý

– Bộ luật dân sự 2015

– Nghị định 29/2015/NĐ-CP

– Luật Công chứng 2014

2. Nội dung tư vấn:

Theo thông tin bạn cung cấp thì bố mẹ bạn có tài sản chung là căn nhà và hiện mẹ bạn mất không có di chúc. Hiện cha bạn muốn bán căn nhà và chia cho 5 người con.  

Theo khoản 1 Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về tài sản chung của vợ chồng như sau:

“1. Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng…”.

Như vậy, trường hợp căn nhà hình thành trong thời kỳ hôn nhân (không thuộc trường hợp tặng cho riêng hay thừa kế riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng) thì quyền sử dụng đất là tài sản chung của bố mẹ bạn. Khi mẹ bạn mất mà không để lại di chúc thì một nửa giá trị căn nhà này sẽ thuộc về mẹ bạn, còn một nửa còn lại sẽ thuộc về bố bạn. Phần tài sản thuộc quyền sở hữu của mẹ bạn sẽ được chia thừa kế theo pháp luật theo quy định tại điểm a, Khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 như sau:

“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

…”

Như vậy, bố bạn và năm người con là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của mẹ bạn sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau. Trong trường hợp này, gia đình bạn cần tiến hành thủ tục khai nhận di sản thừa kế đối với phần di sản của người chết để lại. Hồ sơ, trình tự thủ tục cụ thể như sau:

– Phiếu yêu cầu công chứng theo mẫu;

– Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở;

– Giấy chứng tử của mẹ bạn;

– Giấy tờ tùy thân của các thừa kế;

– Những giấy tờ khác (như: giấy khai sinh, giấy kết hôn …).

>>> Luật sư tư vấn pháp luật chia thừa kế theo pháp luật: 024.6294.9155

Sau khi kiểm tra hồ sơ thấy đầy đủ, phù hợp quy định của pháp luật, cơ quan công chứng tiến hành niêm yết công khai tại trụ sở Uỷ ban nhân dân cấp xã, nơi thường trú trước đây của người để lại di sản. Niêm yết việc thụ lý công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản, văn bản khai nhận di sản được quy định tại Điều 18 Nghị định 29/2015/NĐ-CP như sau:

“Điều 18. Niêm yết việc thụ lý công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản, văn bản khai nhận di sản

1. Việc thụ lý công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản, văn bản khai nhận di sản phải được niêm yết trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày niêm yết. Việc niêm yết do tổ chức hành nghề công chứng thực hiện tại trụ sở của Ủy ban nhân cấp xã nơi thường trú cuối cùng của người để lại di sản; trường hợp không xác định được nơi thường trú cuối cùng thì niêm yết tại nơi tạm trú có thời hạn cuối cùng của người đó.

Trường hợp di sản gồm cả bất động sản và động sản hoặc di sản chỉ gồm có bất động sản thì việc niêm yết được thực hiện theo quy định tại Khoản này và tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có bất động sản.

Trường hợp di sản chỉ gồm có động sản, nếu trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng và nơi thường trú hoặc tạm trú có thời hạn cuối cùng của người để lại di sản không ở cùng một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thì tổ chức hành nghề công chứng có thể đề nghị Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú hoặc tạm trú có thời hạn cuối cùng của người để lại di sản thực hiện việc niêm yết.

2. Nội dung niêm yết phải nêu rõ họ, tên của người để lại di sản; họ, tên của những người thỏa thuận phân chia hoặc khai nhận di sản thừa kế; quan hệ của những người thỏa thuận phân chia hoặc khai nhận di sản thừa kế với người để lại di sản thừa kế; danh mục di sản thừa kế. Bản niêm yết phải ghi rõ nếu có khiếu nại, tố cáo về việc bỏ sót, giấu giếm người được hưởng di sản thừa kế; bỏ sót người thừa kế; di sản thừa kế không thuộc quyền sở hữu, quyền sử dụng của người để lại di sản thì khiếu nại, tố cáo đó được gửi cho tổ chức hành nghề công chứng đã thực hiện việc niêm yết.

3. Ủy ban nhân dân cấp xã nơi niêm yết có trách nhiệm xác nhận việc niêm yết và bảo quản việc niêm yết trong thời hạn niêm yết.”

Sau 15 ngày niêm yết, nếu không có khiếu nại, tố cáo thì cơ quan công chứng chứng nhận văn bản thừa kế. Các đồng thừa kế có thể lập Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế (Theo Điều 57 Luật Công chứng 2014) hoặc Văn bản khai nhận di sản thừa kế (Theo Điều 58 Luật Công chứng 2014). Sau khi công chứng văn bản thừa kế, người được hưởng di sản thực hiện thủ tục đăng ký quyền tài sản tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Phòng tài nguyên và môi trường cấp huyện nơi có đất.

Ở đây, cha bạn muốn bán căn nhà trên để chia tài sản cho 5 người con. Điều này có nghĩa là gia đình bạn đều thỏa thuận thống nhất muốn bán nhà. Trong trường hợp này, gia  đình bạn có thể lựa chọn các cách thức sau:

Cách 1: Các bạn lập văn bản thỏa thuận cho bố bạn là người đứng tên trên sổ đỏ. Văn bản phải được công chứng. Sau khi công chứng văn bản thừa kế, bố bạn thực hiện thủ tục đăng ký quyền tài sản tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Phòng tài nguyên và môi trường cấp huyện nơi có đất. Khi có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì cha bạn có thể thực hiện việc mua bán căn nhà.

Cách 2: Các bạn làm văn bản khai nhận di sản thừa kế để căn nhà đó được chuyển thành tài sản chung của bố bạn và 5 người con. Sau khi sổ đỏ được cấp, gia đình bạn có thể ủy quyền cho bố bạn thực hiện việc chuyển nhượng và làm thủ tục sang tên. Hoặc nếu các bạn không muốn ủy quyền thì 6 người gồm bố bạn và 5 người con muốn bán căn nhà thì tất cả phải cùng ký tên trong hợp đồng chuyển nhượng mua bán. 

Trong trường hợp ủy quyền, các bên phải thực hiện ủy quyền bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực, trong đó xác định rõ về những người ủy quyền, công việc thực hiện ủy quyền, thời hạn và quyền và nghĩa vụ của các bên. 

Trên đây là câu trả lời của Hệ Thống Pháp Luật Việt Nam liên quan đến yêu cầu câu hỏi của bạn. Hy vọng câu trả lời của chúng tôi sẽ hữu ích cho bạn.

Nếu có bất cứ vướng mắc gì về pháp lý mời bạn tiếp tục đặt câu hỏi. Chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp.

Trân trọng cảm ơn.

BBT.Hệ Thống Pháp Luật Việt nam