Thuật ngữ pháp lý

Tranh chấp lao động phát sinh giữa tập thể lao động với người sử dụng lao động.

Tranh chấp lao động tập thể thường được sử dụng để phân biệt với tranh chấp lao động cá nhân; căn cứ vào đối tượng tranh chấp và tính tổ chức của những người lao động tham gia tranh chấp. Tranh chấp lao động tập thể còn được gọi tắt là tranh chấp tập thể.

Trên thế giới, tranh chấp lao động tập thể xuất hiện khoảng cuối thế kỉ XVIII, trong thời kì chủ nghĩa tư bản cạnh tranh tự do. Ở Việt Nam, tranh chấp lao động tập thể được chính thức ghi nhận năm 1992, trong Nghị định 18/CP ngày 26.12.1992 (trước ngày thống nhất đất nước, vấn đề này cũng được thừa nhận trong luật pháp của chính quyền Sài gòn, dưới thuật ngữ cộng đồng phân tranh lao động).

Một bên của tranh chấp lao động tập thể là tập thể lao động trong một cơ cấu tổ chức nhất định, thường do tổ chức công đoàn của những người lao động đó (nếu có) đại diện.

Theo pháp luật hiện hành, tranh chấp lao động tập thể được giải quyết thông qua hoà giải, trọng tài và xét xử tại toà án; một trình tự thủ tục khác với giải quyết các tranh chấp lao động cá nhân (Xt. Tranh chấp lao động cá nhân).

Bất đồng, xung đột về quyền và lợi ích giữa cá nhân người lao động và người sử dụng lao động liên quan đến việc làm, tiền lương, thu nhập, điều kiện lao động, việc thực hiện hợp đồng lao động, quá trình học nghề và dạy nghề.

Tranh chấp lao động cá nhân là một trong hai loại hình tranh chấp lao động, được giải quyết thông qua thương lượng trực tiếp và tự dàn xếp giữa hai bên hoặc thông qua hoà giải, trọng tài trên cơ sở tôn trọng quyền và lợi ích của hai bên, tôn trọng lợi ích chung của xã hội, theo đúng pháp luật và nếu vẫn không đạt được kết quả thì phải được giải quyết bằng con đường tòa án, theo trình tự, thủ tục tố tụng dân sự (Xt: Tranh chấp lao động; Tranh chấp lao động tập thể).

Là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ và lợi ích phát sinh giữa các bên trong quan hệ lao động. Tranh chấp lao động bao gồm tranh chấp lao động cá nhân giữa người lao động với người sử dụng lao động và tranh chấp lao động tập thể giữa tập thể lao động với người sử dụng lao động.

(Theo Khoản 7, Điều 3, Bộ luật Lao động 2012)

Mâu thuẫn, xung đột về quyền và nghĩa vụ kinh tế của các chủ thể khi tham gia quan hệ pháp luật kinh tế.

Đặc trưng của tranh chấp kinh tế là chúng phát sinh trực tiếp từ hoạt động kinh doanh; chủ thể tham gia tranh chấp chủ yếu là các doanh nghiệp; tranh chấp gắn liền với lợi ích riêng biệt của mỗi chủ thể và luôn thuộc quyền tự định đoạt của họ; nhiều tranh chấp liên quan tới giá trị tài sản lớn.

Trong điều kiện kinh tế thị trường, tranh chấp kinh tế phổ biến là tranh chấp hợp đồng kinh tế, tranh chấp trong nội bộ công ty, tranh chấp liên quan đến việc mua bán cổ phiếu, trái phiếu.

Thuật ngữ tranh chấp kinh tế được sử dụng trong Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án kinh tế năm 1994 nhưng không được sử dụng lại trong Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004. Thay vào đó, thuật ngữ “tranh chấp về kinh doanh, thương mại" được sử dụng trong Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004 để chỉ các loại tranh chấp sau: 1) Tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận bao gồm: mua bán hàng hóa; cung ứng dịch vụ; phân phối; đại diện, đại lý; ký gửi; thuê, cho thuê, thuê mua; xây dựng; tư vấn, kỹ thuật; vận chuyển hàng hóa, hành khách bằng đường Sắt, đường bộ, đường thủy nội địa; vận chuyển hàng hóa, hành khách bằng đường hàng không, đường biển; mua bán cổ phiếu, trái phiếu và giấy tờ có giá khác; đầu tư, tài chính, ngân hàng; bảo hiểm; thăm dò, khai thác; 2) Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận; 3) Tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty, giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty; 4) Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại mà pháp luật có quy định.

Những bất đồng phát sinh giữa các bên giao kết trong quá trình thực hiện hợp đồng.

Tranh chấp hợp đồng phát sinh do việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng. Khi có bất đồng phát sinh, các bên trong quan hệ hợp đồng có thể tự thương lượng giải quyết để đạt thỏa thuận hoặc có quyền yêu cầu cơ quan tài phán có thẩm quyền đối với từng loại hợp đồng cụ thể để giải quyết tranh chấp cho mình. Trong lĩnh vực thương mại, Luật thương mại quy định, khi có tranh chấp hợp đồng thương mại, các bên phải thực hiện việc khiếu nại, nếu bỏ qua thời hạn khiếu nại, các bên sẽ bị tước quyền yêu cầu giải quyết tranh chấp đó ở các cơ quan tài phán.

Tranh chấp hợp đồng là hệ quả của hành vi vi phạm hợp đồng và có thể dẫn đến việc hợp đồng bị hủy bỏ hoặc bị đình chỉ thực hiện. Bên được xác định là có hành vi vi phạm hợp đồng và dẫn tới tranh chấp sẽ phải gánh chịu những chế tài nhất định do pháp luật quy định hoặc theo sự thỏa thuận của các bên (trừ trường hợp bên vi phạm chứng minh được hành vi vi phạm của mình thuộc trường hợp được miễn trách nhiệm do pháp luật quy định hoặc do các bên có thoả thuận trong hợp đồng).

Trạng thái ý thức bị hạn chế tức thời ở mức độ cao do không chế ngự được tình cảm dẫn đến sự hạn chế đáng kể khả năng kiểm soát và điều khiển hành vi.

Trạng thái tinh thần bị kích động mạnh có thể là tình tiết làm giảm một cách đáng kể mức độ của tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội do làm giảm mức độ lỗi. Do vậy, tình tiết này có thể được quy định là tình tiết định khung hình phạt giảm nhẹ hoặc có thể là tình tiết định tội cho tội nhẹ hơn so với tội của trường hợp bình thường. Bộ luật hình sự năm 1985 quy định tình trạng tinh thần bị kích động mạnh là dấu hiệu định khung hình phạt giảm nhẹ của tội giết người và tội cố ý gây thương tích, khi tình trạng này do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân đối với người phạm tội hoặc đối với người thân thích của người đó gây ra. Trong Bộ luật hình sự năm 1999, các trường hợp này được tách ra thành các tội danh riêng. Đó là tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh và tội cố ý gây thương tích... trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh.

Quyền của một người yêu cầu một người khác thực hiện một hành vi pháp lý nhất định.

Mối quan hệ giữa người có quyền yêu cầu và người được yêu cầu gọi là quan hệ nghĩa vụ. Quan hệ đó được định nghĩa như là mối liên hệ pháp lý ràng buộc hai con người, hai chủ thể của quan hệ pháp luật. Người có quyền yêu cầu còn được gọi là chủ thể có hoặc trái chủ; người được yêu cầu còn được gọi là người có nghĩa vụ hoặc chủ thể nợ hoặc thụ trái. Trái quyền còn được gọi là trái vụ, nếu việc tiếp cận quan hệ được thực hiện từ góc độ người có nghĩa vụ. Trái quyền, trái vụ, nghĩa vụ là những cách gọi khác nhau để chỉ cùng một quan hệ pháp luật.

Trong pháp luật tài sản, trái quyền được hình dung như một thực thể kép tồn tại cùng một lúc ở hai sản nghiệp thuộc về hai người khác nhau; trong sản nghiệp của người có quyền, trái quyền được ghi nhận trong khối tài sản có; trong sản nghiệp của người có nghĩa vụ, trái quyền được ghi nhận ở khối tài sản nợ.

Trong ngôn ngữ thông dụng, trái quyền còn được gọi là quyền chủ nợ.

Lý thuyết về trái quyền bắt đầu được xây dựng trong luật La Mã, được biết dưới tên gọi jus ad rem (quyền được chuyển giao một vật) và đã được hoàn thiện ở trình độ cao. Jus ad rem là một quyền phát sinh từ một quan hệ pháp lý gọi là obligatio, tức là một mối liên hệ pháp lý theo đó một người buộc phải trả một vật nào đó, phù hợp với các quyền của một người khác. Các thành tựu trong luật La Mã liên quan đến trái quyền được tiếp thu, thừa kế và tiếp tục phát triển trong luật cận đại và đương đại của các nước theo văn hoá pháp lý romano-germanique.

Đối tượng của trái quyền là hành vi mà người có nghĩa vụ phải thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu của người có quyền. Hành vi đó được thể hiện dưới một trong ba hình thức; làm một việc (Ví dụ: giao hàng, sửa chữa một chiếc xe, xây dựng một căn nhà...), không làm một việc (Ví dụ: cam kết của một thương nhân đã chuyển nhượng sản nghiệp thương mại của mình cho người khác về việc không lập một cơ sở kinh doanh mới trong vùng, để giành thị phần với người được chuyển nhượng) hoặc chuyển quyền sở hữu đối với một tài sản (Ví dụ: chuyển quyền sở hữu đối với một số lượng hàng hóa cùng loại).

Pháp luật hiện hành không sử dụng thuật ngữ "trái quyền" mà dùng thuật ngữ “quyền yêu cầu" để chỉ mối quan hệ giữa một người có quyền và một người có nghĩa vụ tương ứng. Người có trái quyền, tức là chủ thể có hoặc trái chủ, được gọi là "người có quyền”. Luật chung về nghĩa vụ (đồng thời cũng là luật chung về quyền yêu cầu) được ghi nhận trong Bộ luật dân sự và mang đầy đủ các đặc điểm về cấu trúc pháp lý và về tính chất của trái quyền trong luật La tinh.

Trái phiếu do doanh nghiệp phát hành.

Trái phiếu doanh nghiệp được phát hành dưới hình thức chứng chỉ hoặc bút toán ghi sổ ghi nhận nghĩa vụ trả nợ gốc và lãi của doanh nghiệp phát hành đối với người sở hữu. 1) Căn cứ vào việc bảo đảm thanh toán nợ của doanh nghiệp phát hành, trái phiếu doanh nghiệp được chia làm hai loại: trái phiếu được bảo đảm bằng tài sản bảo đảm của doanh nghiệp (trái phiếu có bảo đảm) và trái phiếu không có tài sản bảo đảm (trái phiếu tín chấp); 2) Căn cứ vào việc ghi tên trái chủ, trái phiếu doanh nghiệp được chia làm hai loại: trái phiếu có ghi tên (ghi danh) và trái phiếu không ghi tên (vô danh); 3) Căn cứ vào phạm vi lãnh thổ, trái phiếu doanh nghiệp được chia làm hai loại: Trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong nước và trái phiếu doanh nghiệp phát hành ở nước ngoài.

Trái phiếu doanh nghiệp có mệnh giá, đó là số tiền gốc mà doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải trả cho người sở hữu khi đến hạn thanh toán kèm theo lãi. Về bản chất kinh tế, người sở hữu trái phiếu là người cho doanh nghiệp vay tiền nên lãi suất trái phiếu là giá cả của tiền vay. Lãi trái phiếu được tính theo lãi suất trên số tiền gốc (mệnh giá).

Trái phiếu doanh nghiệp là một loại chứng khoán được lưu thông trên thị trường chứng khoán. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, doanh nghiệp được phát hành trái phiếu gồm: doanh nghiệp nhà nước, công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn. Để được phát hành trái phiếu, ngoài việc phải thỏa mãn các điều kiện chung áp dụng đối với tất cả các chủ thể phát hành chứng khoán, doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải có tổ chức bảo lãnh phát hành (trừ trường hợp doanh nghiệp phát hành là tổ chức tín dụng).

Trái phiếu do chính phủ phát hành.

Phát hành trái phiếu chính phủ là phương thức để nhà nước vay vốn (tín dụng nhà nước). Do đó, trái phiếu ghi nhận nghĩa vụ trả nợ của Nhà nước và quyền lợi của người sở hữu trái phiếu. Hình thức ban đầu của trái phiếu chính phủ áp dụng phổ biến là hình thức chứng chỉ, sau đó xuất hiện thêm hình thức bút toán ghi sổ.

Trái phiếu chính phủ gồm các loại sau: 1) Trái phiếu kho bạc: loại trái phiếu chính phủ được phát hành thông qua hệ thống kho bạc nhà nước: 2) Trái phiếu đầu tư loại trái phiếu chính phủ phát hành theo phương thức đấu thầu qua thị trường giao dịch chứng khoán tập trung, bảo lãnh hoặc đại lý phát hành. Trái phiếu chính phủ được phát hành và thanh toán bằng đồng Việt Nam hoặc ngoại tệ. Người sở hữu trái phiếu chính phủ có các quyền lợi cơ bản: được Chính phủ bảo đảm thanh toán trái phiếu (gốc và lãi) khi đến hạn; được dùng trái phiếu để bán, tặng, cho, để lại thừa kế hoặc cầm cố; cá nhân được miễn thuế thu nhập đối với khoản thu nhập từ trái phiếu.

Chứng chỉ hoặc bút toán ghi sổ xác nhận nghĩa vụ trả nợ (gốc và lãi) của tổ chức phát hành đối với người sở hữu.

Tổ chức phát hành trái phiếu là chính phủ hoặc doanh nghiệp sau khi bán trái phiếu cho tổ chức, cá nhân thì trở thành người thụ trái (người mắc nợ), có nghĩa vụ trả cho người mua khoản tiền tính theo mệnh giá lúc phát hành kèm theo lãi trái phiếu khi đến hạn thanh toán. Người sở hữu trái phiếu gọi là người đầu tư, người đầu tư trái phiếu thực chất là người cho tổ chức phát hành trái phiếu vay tiền. Trái phiếu là một loại chứng khoán và thường được gọi là chứng khoán nợ. Phổ biến các loại trái phiếu có lãi suất được ấn định trước, nên người sở hữu được hưởng thu nhập ổn định.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, trái phiếu được quy định tại khoản 3 Điều 6 Luật Chứng khoán 2006 do Quốc hội khóa 11 ban hành ngày 29 tháng 06 năm 2006: “Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn nợ của tổ chức phát hành.”

Trách nhiệm tài sản của chủ sở hữu doanh nghiệp, theo đó chủ sở hữu doanh nghiệp chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ của doanh nghiệp bằng toàn bộ tài sản của mình, kể cả những tài sản không được huy động vào kinh doanh thông qua doanh nghiệp.

Chế độ trách nhiệm vô hạn chỉ đặt ra khi tài sản của doanh nghiệp không đủ thanh toán các khoản nợ. Ví dụ: Doanh nghiệp tư nhân A có khoản nợ 1 tỷ đồng khi bị phá sản nhưng tài sản của doanh nghiệp chỉ còn 500 triệu đồng. Chủ doanh nghiệp phải dùng toàn bộ tài sản của mình để trả hết nợ.

Chế độ trách nhiệm vô hạn được áp dụng đối với chủ sở hữu doanh nghiệp tư nhân hoặc thành viên hợp danh trong công ty hợp danh. Trong các doanh nghiệp này, không có sự tách bạch về tài sản giữa chủ sở hữu doanh nghiệp với tài sản của doanh nghiệp. Doanh nghiệp chịu trách nhiệm vô hạn ít gây rủi ro cho bạn hàng của mình nhưng lại dễ gây rủi ro cho chủ sở hữu doanh nghiệp.

Trách nhiệm pháp lý của người lao động phải bồi thường thiệt hại về tài sản cho người sử dụng lao động do đã gây thiệt hại trong quá trình thực hiện quyền và nghĩa vụ lao động.

Trong khoa học pháp lý, trách nhiệm vật chất còn có thể hiểu theo nghĩa rộng hơn, là loại trách nhiệm phải thực hiện bằng tài sản của người vi phạm. Theo nghĩa này, trách nhiệm dân sự và một phần nội dung của trách nhiệm hình sự, trách nhiệm hành chính cũng được hiểu là trách nhiệm vật chất.

Trong lĩnh vực luật lao động, khi còn duy trì nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung, trách nhiệm vật chất được quy định chung cho công nhân, viên chức trong các cơ quan, doanh nghiệp nhà nước. Hiện nay, trách nhiệm vật chất được quy định khác nhau đối với cán bộ, công chức nhà nước và người lao động làm công. Nếu người lao động làm công gây thiệt hại tài sản cho người sử dụng lao động, có lỗi thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật, theo hợp đồng trách nhiệm (nếu có) hoặc theo thoả thuận giữa các bên khi thiệt hại xảy ra. Riêng trường hợp thiệt hại không nghiêm trọng, do lỗi vô ý thì pháp luật khống chế mức bồi thường tối đa là ba tháng lương của người lao động (nhưng không vượt quá mức thiệt hại thực tế); cách thực hiện bồi thường theo hình thức trừ dần tiền lương hàng tháng, mỗi tháng không quá 30% lương, trừ trường hợp người lao động thỏa thuận bồi thường nhiều hơn.

Trách nhiệm vật chất của cán bộ, công chức nhà nước được thực hiện theo pháp luật về cán bộ, công chức.

Trách nhiệm pháp lý quốc tế phát sinh đối với chủ thể luật quốc tế có hành vi vi phạm pháp luật quốc tế gây thiệt hại cho các chủ thể khác của luật quốc tế.

Bên gây thiệt hại có thể thực hiện trách nhiệm phi vật chất đối với bên bị hại bằng các cách thức như 1) Thừa nhận công khai hành vi vi phạm: 2) Chính thức xin lỗi bên bị hại; 3) Cam kết không tái diễn hành vi vi phạm.

Hậu quả pháp lý phát sinh đối với chủ thể luật quốc tế do hành vi vi phạm pháp luật quốc tế.

Trách nhiệm pháp lý quốc tế bao gồm nghĩa vụ của bên vi phạm phải chấm dứt hành vi vi phạm, bồi thường những thiệt hại đã gây ra và quyền của bên bị hại yêu cầu bên gây thiệt hại phải bồi thường những lợi ích vật chất và phi vật chất đã mất.

Hậu quả bất lợi mà chủ thể pháp luật phải gánh chịu do pháp luật quy định vì hành vi vi phạm pháp luật của mình (hoặc của người mà mình bảo lãnh hoặc giám hộ).

Khác với các loại hình trách nhiệm khác, trách nhiệm pháp lý luôn gắn liền với sự cưỡng chế nhà nước, với việc áp dụng chế tài do pháp luật quy định. Trách nhiệm pháp lý bao gồm các loại sau: 1) Trách nhiệm hình sự loại trách nhiệm nghiêm khắc nhất do tòa án áp dụng đối với người phạm tội. Trách nhiệm hình sự gồm có: cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, tù chung thân, tử hình. Ngoài các hình phạt trên còn có thể áp dụng một hoặc nhiều hình phạt bổ sung như cấm đảm nhiệm những chức vụ, làm những nghề hoặc công việc nhất định; cấm cư trú; quản chế; tước một số quyền công dân, tước danh hiệu quân nhân, tịch thu tài sản; phạt tiền khi không áp dụng là hình phạt chính; 2) Trách nhiệm dân sự. loại trách nhiệm pháp lý do toà án áp dụng đối với cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật dân sự. Trách nhiệm dân sự bao gồm buộc xin lỗi, cải chính công khai, buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự; buộc bồi thường thiệt hại, phạt vi phạm; 3) Trách nhiệm pháp lý hành chính là loại trách nhiệm pháp lý do các cơ quan nhà nước áp dụng đối với chủ thể vi phạm pháp luật hành chính. Trách nhiệm pháp lý hành chính gồm khiển trách, cảnh cáo, phạt tiền, cách chức, buộc thôi việc...; 4) Trách nhiệm pháp lý kỷ luật là loại trách nhiệm do thủ trưởng cơ quan, tổ chức áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức, công nhân của cơ quan, tổ chức mình khi họ vi phạm kỷ luật lao động (Xt. Trách nhiệm hình sự, Trách nhiệm dân sự: Trách nhiệm hành chính; Trách nhiệm kỷ luật).

Trách nhiệm pháp lý áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức do vi phạm kỷ luật, vi phạm quy tắc hay nghĩa vụ trong hoạt động công vụ hoặc vi phạm pháp luật mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Các biện pháp trách nhiệm kỷ luật gồm: khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, hạ ngạch, cách chức, buộc thôi việc. Thời hiệu xử lý vi phạm kỷ luật là 3 tháng kể từ ngày phát hiện vi phạm, trường hợp cần điều tra, xác minh thi có thể kéo dài nhưng không quá 6 tháng.

Khi xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức nhất thiết phải thành lập hội đồng kỷ luật. Thành phần hội đồng kỷ luật gồm có chủ tịch hội đồng là người đứng đầu hoặc cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị; đại diện ban chấp hành công đoàn cùng cấp; đại diện công chức của cơ quan, tổ chức, đơn vị có người vi phạm kỷ luật (do tập thể công chức cử ra).

Hội đồng kỷ luật làm việc theo chế độ tập thể, công khai, dân chủ, biểu quyết theo đa số bằng phiếu kín và chỉ họp khi có đầy đủ các thành viên hội đồng.

Trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ, tài liệu của hội đồng kỷ luật, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền ra quyết định kỷ luật. Các hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc xử lý kỷ luật và quyết định thi hành kỷ luật phải được lưu trữ trong hồ sơ cán bộ, công chức.

Sau 12 tháng kể từ ngày có quyết định kỷ luật, nếu công chức không tái phạm và không có vi phạm đến mức phải xử lý kỷ luật thì cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền ra quyết định chấm dứt hiệu lực kỷ luật.

Sắc lệnh số 76/SL ngày 20.5.1950 cũng đã đề cập trách nhiệm kỷ luật đối với công chức. Tuy nhiên, khái niệm trách nhiệm kỷ luật và các hình thức kỷ luật đối với cán bộ, công chức bắt đầu được sử dụng chính thức trong Pháp lệnh cán bộ, công chức năm 1998 và tiếp tục được quy định trong Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung năm 2003... Trước đây, trong thời kỳ kinh tế kế hoạch hóa tập trung, trách nhiệm kỷ luật được áp dụng đối với cán bộ, công nhân, viên chức nói chung, nghĩa là không chỉ đối với cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan nhà nước, tổ chức sự nghiệp mà đối với cả người lao động trong các xí nghiệp, công, nông trường...

Trách nhiệm tài sản của chủ sở hữu doanh nghiệp, theo đó chủ sở hữu doanh nghiệp chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã cam kết góp vào doanh nghiệp; bản thân doanh nghiệp chịu trách nhiệm trước các nghĩa vụ của mình đến hết giá trị tài sản có trong doanh nghiệp.

Bản chất của chế độ trách nhiệm hữu hạn là sự tách bạch về tài sản giữa tài sản của doanh nghiệp với tài sản của chủ sở hữu doanh nghiệp. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, chế độ trách nhiệm hữu hạn được áp dụng cho chủ sở hữu doanh nghiệp nhà nước, hợp tác xã, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, thành viên góp vốn trong công ty hợp danh.

Chế độ trách nhiệm hữu hạn giúp nhà đầu tư hạn chế rủi ro trong kinh doanh nhưng dễ gây rủi ro cho bạn hàng của doanh nghiệp.

Là một loại trách nhiệm pháp lý nghiêm khắc nhất được áp dụng đối với pháp nhân khi pháp nhân đó thực hiện một hành vi phạm tội thể hiện bằng biện pháp cưỡng chế nhà nước dưới hình thức hình phạt".

Ở châu Âu, trước Cách mạng Pháp năm 1789, trách nhiệm hình sự của pháp nhân đã bước đầu được ghi nhận, nhưng sau đó do ảnh hưởng của trường phái Khai sáng - Nhân đạo và phong trào cách pháp luật hình sự cùng với- sự ghi nhận nguyên tắc lỗi và nguyên tắc cá thể hoá hình phạt trong luật thực định, dẫn tới việc không chấp nhận nguyên tắc trách nhiệm hình sự của pháp nhân ở các nước tại châu lục này.

Nhưng đến giữa thế kỉ XIX, các nước theo truyền thống thông luật như Anh, Mỹ, Canada, Ôxtrâylia với chính sách hình sự mềm dẻo và rất thực dụng đã quay lại áp dụng chế độ trách nhiệm hình sự của pháp nhân trong thực tiễn xét xử. Còn ở châu Âu lục địa, một số nước vào nửa cuối thế kỉ XX cũng đã thiết lập lại nguyên tắc trách nhiệm hình sự của pháp nhân trong luật thực định như Hà Lan năm 1950 đối với các tội phạm kinh tế và đến năm 1976 đối với mọi tội phạm; Bồ Đào Nha năm 1982; Pháp 1994; Phần Lan năm 1995, Vương quốc Bỉ năm 1999 và gần đây nhất là Thụy Sĩ với việc thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự năm 2003 đã chính thức thừa nhận trách nhiệm hình sự của pháp nhân.

Hiện nay, chế định trách nhiệm hình sự của pháp nhân được thiết lập không chỉ trong luật hình sự ở những nước nêu trên, mà còn được thừa nhận trong luật hình sự của một số nước ở châu Mỹ Latinh, châu Á, (Nhật Bản, Singapo, Trung Quốc...).

Ở Việt Nam, từ lâu trách nhiệm pháp lý của pháp nhân đã được quy định trong lĩnh vực pháp luật khác nhau như dân sự, kinh tế và hành chính. Tuy nhiên trong lĩnh vực hình sự, trong cả hai lần pháp điển hoá với việc ban hành Bộ luật hình sự năm 1985 và 1999, các nhà làm luật vẫn chưa chấp nhận nguyên tắc trách nhiệm hình sự của pháp nhân bên cạnh nguyên tắc trách nhiệm hình sự của cá nhân.

Truy cứu trách nhiệm hình sự pháp nhân là khởi tố vụ án, tiến hành điều tra và xét xử đối với một pháp nhân. Các cơ quan bảo vệ pháp luật có quyền năng về tố tụng hình sự phải tiến hành điều tra và khi tìm đủ chứng cứ cần thiết để chứng minh cho hành vi phạm tội của pháp nhân thì có quyền truy cứu trách nhiệm hình sự pháp nhân đó. Cũng như việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cá nhân, việc truy cứu trách nhiệm hình sự pháp nhân nói chung mang tính chất công tố, quyền đó thuộc về nhà nước. Chỉ có toà án mới có quyền xử lý vấn đề trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân.

Về chế tài hình sự áp dụng đối với một pháp nhân không thể áp dụng hình phạt tử hình hoặc tù... như đối với cá nhân. Chế tài hình sự đối với pháp nhân có thể là giải tán pháp nhân, buộc pháp nhân đó phải chịu mức án bằng việc bị tịch thu tài sản, tiền bạc, hoặc bị hạn chế một số quyền trong hoạt động kinh doanh, hoặc tăng thuế...

Trách nhiệm của người phạm tội phải chịu những hậu quả pháp lý bất lợi về hành vi phạm tội của mình.

Trách nhiệm hình sự là một dạng trách nhiệm pháp lý, bao gồm; nghĩa vụ phải chịu sự tác động của hoạt động truy cứu trách nhiệm hình sự, chịu bị kết tội, chịu biện pháp cưỡng chế của trách nhiệm hình sự (hình phạt, biện pháp tư pháp) và chịu mang án tích.

Cơ sở của trách nhiệm hình sự là việc thực hiện hành vi phạm tội được quy định trong luật hình sự. Trách nhiệm hình sự được đặt ra khi; 1) Chủ thể là người có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật; 2) Chủ thể đã thực hiện hành vi được quy định trong luật hình sự là tội phạm; 3) Còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự và chủ thể không được miễn trách nhiệm hình sự theo quy định của luật.

Trách nhiệm hình sự không chỉ giới hạn ở trách nhiệm của người phạm tội mà cần được hiểu rộng hơn với nghĩa là tổng hợp các quyền và nghĩa vụ của các chủ thể; Nhà nước - bên thực hiện trách nhiệm hình sự và người phạm tội - bên chịu trách nhiệm hình sự. Trong đó, Nhà nước có quyền truy tố, xét xử và buộc người phạm tội phải chịu hình phạt tương xứng và có nghĩa vụ đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người phạm tội không bị xâm phạm; Người phạm tội có nghĩa vụ phải chịu sự tác động của hoạt động truy cứu trách nhiệm hình sự, của các biện pháp cưỡng chế nhà nước và có quyền yêu cầu Nhà nước đảm bảo các quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Trách nhiệm hình sự gồm có: cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo, không giam giữ, tù có thời hạn, tù chung thân, tử hình. Ngoài các hình phạt trên còn có thể áp dụng một hoặc nhiều hình phạt bổ sung như cấm đảm nhiệm những chức vụ, làm những nghề hoặc công việc nhất định; cấm cư trú; quản chế; tước một số quyền công dân, tước danh hiệu quân nhân, tịch thu tài sản; phạt tiền khi không áp dụng là hình phạt chính.

Trách nhiệm thi hành nghĩa vụ do pháp luật hành chính quy định và trách nhiệm phát sinh do vi phạm nghĩa vụ đó.

Trách nhiệm thi hành nghĩa vụ do pháp luật hành chính quy định là trách nhiệm mà chủ thể phải: 1) Hành động phù hợp với những yêu cầu của pháp luật hành chính; 2) Chịu những hậu quả của việc không thực hiện hay thực hiện không đúng các nghĩa vụ của mình.

Trách nhiệm phát sinh do vi phạm nghĩa vụ hành chính là nghĩa vụ của chủ thể phải gánh chịu những hậu quả của việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng những yêu cầu của pháp luật hành chính, trở thành đối tượng bị áp dụng các biện pháp cưỡng chế nhà nước và bằng hành động của mình đền bù thiệt hại do hành vi trái pháp luật gây ra.

Trách nhiệm hành chính phát sinh do vi phạm nghĩa vụ có những đặc điểm sau: 1) Là loại trách nhiệm có tính phái sinh; 2) Trách nhiệm hành chính là trách nhiệm trước Nhà nước; 3) Trách nhiệm hành chính do Nhà nước áp dụng thông qua cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền; 4) Trách nhiệm hành chính được xác định trên cơ sở quy phạm pháp luật hành chính; 5) Trách nhiệm hành chính có mức độ ít nghiêm khắc hơn so với trách nhiệm hình sự.

Trách nhiệm pháp lý hành chính gồm khiển trách, cảnh cáo, phạt tiền, cách chức, buộc thôi việc...

Trách nhiệm pháp lý mang tính tài sản được áp dụng đối với người vi phạm pháp luật dân sự nhằm bù đắp về tổn thất vật chất, tinh thần cho người bị thiệt hại.

Dựa vào căn cứ làm phát sinh nghĩa vụ mà các bên đã vi phạm, trách nhiệm dân sự được phân chia thành trách nhiệm ngoài hợp đồng và trách nhiệm do vi phạm nghĩa vụ từ những cam kết, thỏa thuận.

Nếu nghĩa vụ được tạo lập do các bên cam kết, thỏa thuận mà người có nghĩa vụ vi phạm thì trách nhiệm đó được coi là trách nhiệm theo hợp đồng. Nếu nghĩa vụ được quy định bởi các quy định của pháp luật nói chung mà người có nghĩa vụ vi phạm thì trách nhiệm đó được coi là trách nhiệm ngoài hợp đồng.

Trách nhiệm dân sự bao gồm buộc xin lỗi, cải chính công khai, buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự, buộc bồi thường thiệt hại, phạt vi phạm.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, trách nhiệm dân sự được quy định tại Mục 4 Chương XV Bộ luật Dân sự 2015 do  Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015.

Trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước phải hành động phù hợp với quy định của pháp luật, lựa chọn phương án hành động tối ưu và hợp lý nhất, báo cáo kết quả hoạt động và gánh chịu những hậu quả do không thực hiện hay thực hiện không đúng các nghĩa vụ của mình.

Trách nhiệm công vụ là khái niệm thể hiện trên cả hai khía cạnh: tích cực và tiêu cực.

Trước hết theo khía cạnh tích cực, trách nhiệm công vụ thể hiện phạm vi các yêu cầu cụ thể của Nhà nước thông qua các quy định của pháp luật về nội dung nhiệm vụ và phẩm chất của cán bộ, công chức khi thực thi công vụ.

Trách nhiệm công vụ theo nghĩa tiêu cực là sự gánh chịu hậu quả pháp lý do không thực hiện hay thực hiện không đúng nghĩa vụ.

Mặt khác, trong nội hàm khái niệm trách nhiệm công vụ còn thể hiện yêu cầu của pháp luật và đạo đức nghề nghiệp đối với cán bộ, công chức về tính chủ động sáng tạo trong hoạt động thực thi công vụ. Đó là nghĩa vụ phải lựa chọn phương án hành động tối ưu và hợp lý nhất.

Khái niệm trách nhiệm công vụ được đề cập lần đầu tiên trong sắc lệnh số 76/SL ngày 20.5.1950 quy định về chế độ công chức.

Trách nhiệm của cha, mẹ trong việc bồi thường thiệt hại do con chưa thành niên gây ra cho người khác.

Quy định trách nhiệm bồi thường của cha, mẹ đối với những thiệt hại do hành vi của con chưa thành niên gây ra cho người khác nhằm khẳng định trách nhiệm của cha mẹ trong việc giáo dục, quản lý con chưa thành niên, đồng thời nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người bị thiệt hại.

Trách nhiệm của người có hành vi vi phạm, có lỗi trong việc gây thiệt ra thiệt hại về vật chất, tinh thần phải bồi hoàn cho người bị thiệt hại nhằm phục hồi tình trạng tài sản, bù đắp tổn thất tinh thần cho người bị thiệt hại.

Trách nhiệm bồi thường thiệt hại gồm trách nhiệm bồi thường thiệt hại về vật chất và trách nhiệm bồi thường thiệt hại về tinh thần. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại về vật chất là trách nhiệm bù đắp tổn thất vật chất thực tế, tính được thành tiền do bên vi phạm nghĩa vụ gây ra bao gồm tổn thất về tài sản, chi phí ngăn chặn, hạn chế thiệt hại, thu nhập thực tế bị mất, bị giảm sút, chi phí cứu chữa, chi phí mai táng.

Trách nhiệm bồi thường thiệt hại về tinh thần là trách nhiệm chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường khoản tiền cho người bị thiệt hại.

Trách nhiệm bồi thường thiệt hại được phân thành trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo hợp đồng và trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.

Hình thức mua bán trong đó người mua trả tiền theo định kỳ kể từ khi nhận hàng.

Quyền sở hữu đối với tài sản mua trả dần vẫn thuộc bên bán cho đến khi thanh toán xong, nếu không có thỏa thuận khác. Rủi ro đối với tài sản mua trả dần do bên mua phải chịu, trừ trường hợp các bên thỏa thuận khác.

Hình thức mua bán trong đó người mua chỉ trả tiền mua sau thời hạn nhất định tính từ khi nhận hàng.

Quyền sở hữu đối với tài sản mua trả chậm thuộc sở hữu của bên mua kể từ khi nhận vật, nếu các bên không có thỏa thuận khác. Rủi ro đối với tài sản mua trả chậm do bên mua phải chịu, trừ trường hợp các bên thỏa thuận khác.

Việc chuyển các giấy tờ đến tận tay người nhận.

Theo nghĩa pháp lý, “tống đạt” là việc chuyển đến đương sự giấy tờ cần thiết của cơ quan tư pháp.

Dưới góc độ pháp luật tố tụng hình sự, “tống đạt” là việc các cơ quan tiến hành tố tụng (cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án) giao các tài liệu, giấy tờ, các quyết định: bản kết luận điều tra, bản cáo trạng, lệnh tạm giam, quyết định khởi tố, giấy triệu tập, quyết định đưa vụ án ra xét xử, quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ vụ án cho bị can, bị cáo, người bị hại. Theo pháp luật tố tụng dân sự, toà án, viện kiểm sát, cơ quan thi hành án có nghĩa vụ tống đạt hoặc thông báo văn bản tố tụng cho đương sự, những người tham gia tố tụng khác và cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan theo quy định của pháp luật tố tụng.

Việc tống đạt được tiến hành theo thủ tục luật định, đảm bảo cho những người liên quan nhận được tài liệu đúng thời hạn. Cụ thể: tài liệu được giao trực tiếp đến người nhận hoặc thông qua người đại diện hợp pháp của họ. Việc giao nhận này có thủ tục ký giao nhận và có thể có bên thứ ba làm chứng.

Người đứng đầu Ban thư ký Liên hợp quốc.

Tổng thư ký Liên hợp quốc là nhân viên hành chính cao cấp nhất của Liên hợp quốc, do Đại hội đồng Liên hợp quốc bổ nhiệm theo kiến nghị của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc với nhiệm kỳ 5 năm. Chức năng, thẩm quyền của Tổng thư ký Liên hợp quốc có tính chất hành chính - chấp hành. Tổng thư ký Liên hợp quốc còn thực hiện các chức năng khác do các cơ quan chính của Liên hợp quốc giao cho (Điều 98 Hiến chương Liên hợp quốc) và thông báo cho Hội đồng bảo an Liên hợp quốc biết mọi tình huống có thể đe dọa hòa bình, an ninh quốc tế, hàng năm trình Đại hội đồng Liên hợp quốc báo cáo về công tác của Liên hợp quốc và các báo cáo bổ sung mà các cơ quan khác yêu cầu.

Tổng thư ký Liên hợp quốc có bộ máy trực thuộc bao gồm một số văn phòng giúp việc.

Tổ chức công đoàn cấp cao nhất ở Việt Nam (Xt. Công đoàn).

Tổng liên đoàn lao động Việt Nam là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đại diện cho giới lao động Việt Nam tham gia với các cơ quan và tổ chức hữu quan khi giải quyết các vấn đề về lao động và xã hội trong phạm vi quốc gia; đại diện cho giới lao động Việt Nam trong quan hệ với Tổ chức lao động quốc tế (ILO) và các công đoàn quốc tế.

Khác với một số nước khác trên thế giới, hoạt động công đoàn ở Việt Nam thống nhất trong tổ chức của Tổng liên đoàn lao động Việt Nam. Trực thuộc Tổng liên đoàn lao động Việt Nam gồm các công đoàn ngành và các liên đoàn lao động địa phương.

Trong lĩnh vực lao động và các vấn đề xã hội, Tổng liên đoàn lao động Việt Nam có vai trò đặc biệt to lớn. Khi Chính phủ công bố mức lương tối thiểu, quy định nguyên tắc xây dựng thang, bảng lương; khi các Bộ hữu quan ban hành danh mục bệnh nghề nghiệp đều phải hỏi ý kiến của Tổng liên đoàn lao động Việt Nam. Tổng liên đoàn lao động Việt Nam còn được tham gia ý kiến khi Chính phủ xây dựng chương trình Quốc gia về bảo hộ lao động, ban hành điều lệ bảo hiểm xã hội,...

Xác định hình phạt chung cho người bị tuyên nhiều hình phạt.

Trường hợp phải xác định hình phạt chung có thể là: 1) Người phạm tội bị xử cùng một lần về nhiều tội và do vậy bị tuyên nhiều hình phạt chính khác nhau và kèm theo có thể có các hình phạt bổ sung. Để có thể thi hành án được, tòa án phải tổng hợp các hình phạt chính cũng như các hình phạt bổ sung thành các hình phạt chung; 2) Người phạm tội đã có bản án kết tội kèm theo hình phạt và lại bị tuyên tiếp bản án khác cùng hình phạt kèm theo. Để có thể thi hành án được, tòa án phải tổng hợp hình phạt đã tuyên với hình phạt mới tuyên thành hình phạt chung.

Trường hợp thứ nhất được gọi là trường hợp tổng hợp hình phạt trong trường hợp phạm nhiều tội. Trường hợp thứ hai được gọi là trường hợp tổng hợp hình phạt của nhiều bản án.

Cơ sở để tổng hợp hình phạt là các hình phạt được tuyên. Riêng trường hợp đang chấp hành hình phạt lại phạm tội mới nên bị xét xử và bị tuyên hình phạt mới thì cơ sở để tổng hợp hình phạt là phần còn lại của hình phạt cũ và hình phạt mới. Việc tổng hợp hình phạt có thể theo các nguyên tắc: 1) Nguyên tắc thu hút - nguyên tắc cho phép lấy hình phạt nặng nhất là hình phạt chung (hình phạt nặng nhất thu hút các hình phạt khác); 2) Nguyên tắc cộng một phần - nguyên tắc cho phép cộng hình phạt cao nhất với một phần hình phạt còn lại thành hình phạt chung; 3) Nguyên tắc cộng toàn bộ - nguyên tắc cho phép cộng toàn bộ các hình phạt để có hình phạt chung.

Khi tổng hợp hình phạt cần chú ý: 1) Có thể đổi các hình phạt khác loại về cùng loại để tổng hợp. Luật hình sự Việt Nam hiện chỉ cho phép đổi cải tạo không giam giữ thành hình phạt tù để tổng hợp với hình phạt tù còn lại (tỉ lệ quy đổi là 3:1); 2) Khi không thể áp dụng được ba nguyên tắc trên thì có nghĩa là không có tổng hợp hình phạt để có hình phạt chung mà các hình phạt phải cùng được chấp hành. Đây có thể được coi là nguyên tắc thứ tư - nguyên tắc cùng tồn tại; 3) Luật hình sự Việt Nam coi nguyên tắc thứ ba là nguyên tắc ưu tiên bắt buộc. Chỉ khi không áp dụng được nguyên tắc này mới áp dụng các nguyên tắc còn lại. Điều này được thể hiện rõ trong các quy định cụ thể của Bộ luật hình sự năm 1999.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tổng hợp hình phạt được quy định tại Điều 56, 87, 103 và 104 Bộ luật hình sự 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Huy động toàn bộ lực lượng của cả nước vào việc thực hiện nhiệm vụ của quốc gia.

Tổng động viên thường được áp dụng khi đất nước có chiến tranh. Khi có lệnh tổng động viên thi đình chỉ việc xuất ngũ, đình chỉ việc nghỉ phép đối với quân nhân; những quân nhân đang nghỉ phép phải trở về đơn vị ngay; chỉ huy trưởng quân sự huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh gọi từng công dân nhập ngũ theo quyết định của ủy ban nhân dân cùng cấp; công dân được gọi nhập ngũ phải có mặt đúng thời gian và địa điểm ghi trong lệnh gọi nhập ngũ; uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn, các tổ chức kinh tế, các tổ chức xã hội có trách nhiệm tổ chức để công dân chấp hành nghiêm chỉnh lệnh gọi nhập ngũ.

Theo quy định của Hiến pháp hiện hành, Uỷ ban thường vụ quốc hội là cơ quan có thẩm quyền quyết định việc tổng động viên. Chủ tịch nước là người có thẩm quyền ban hành Lệnh tổng động viên trên cơ sở nghị quyết của Uỷ ban thường vụ quốc hội.

Hình thức đại lý trong mua bán hàng hoá mà bên đại lý gồm có cả một mạng lưới chứ không chỉ có một người. Mạng lưới đại lý có một người đứng đầu, gọi là tổng đại lý, và các đại lý trực thuộc.

Tổng đại lý mua hàng là việc bên tổng đại lý, thông qua hệ thống đại lý trực thuộc, nhận tiền của bên giao đại lý để mua hàng theo yêu cầu của bên giao đại lý và hưởng thù lao do bên giao đại lý trả trên cơ sở thoả thuận giữa các bên. Tổng đại lý bán hàng là việc bên tổng đại lý nhận hàng của bên giao đại lý để bán, thông qua hệ thống đại lý trực thuộc, và hưởng thù lao do bên giao đại lý trả trên cơ sở thoả thuận giữa các bên.

Tổng đại lý là một loại hình uỷ quyền trong hoạt động thương mại và là một hành vi thương mại. Chế định tổng đại lý mua bán hàng hoá được ghi nhận, định nghĩa chính thức trong pháp luật thương mại là một loại hình uỷ quyền, chế định này còn bao gồm các quy tắc trong luật chung về hợp đồng uỷ quyền trong luật dân sự.

Việc giao kết hợp đồng tổng đại lý phải theo đúng các quy định trong luật chung về hợp đồng uỷ quyền cũng như các quy định tại Luật thương mại. Một cách tổng quát, hợp đồng tổng đại lý phải được giao kết bằng văn bản và phải ghi nhận tên, địa chỉ của các bên cùng với các thỏa thuận về hàng hoá đại lý, hình thức đại lý, thù lao cho bên tổng đại lý và thời hạn hợp đồng tổng đại lý.

Giữa tổng đại lý và các đại lý trực thuộc thường kí kết hợp đồng đại lý trực thuộc. Đây cũng là một loại hợp đồng đại lý và do đó cũng phải hình thành theo đúng các quy định như đối với hợp đồng giữa tổng đại lý và bên giao đại lý. Hợp đồng đại lý trực thuộc không mang tính chất của một vụ uỷ quyền lại theo nghĩa của Bộ luật dân sự, bởi đại lý trực thuộc hoạt động nhân danh tổng đại lý chứ không nhân danh bên giao đại lý của tổng đại lý. Tổng đại lý thực sự là người được uỷ quyền của bên giao đại lý, các bên hợp đồng đại lý trực thuộc có các quyền và nghĩa vụ quy định của Luật thương mại cũng như tại Bộ luật dân sự. Theo Luật thương mại, các đại lý trực thuộc hoạt động dưới sự quản lý của tổng đại lý và với danh nghĩa của tổng đại lý. Vậy, đại lý trực thuộc là người được uỷ quyền của tổng đại lý. Trong quan hệ hỗ tương, tổng đại lý và đại lý trực thuộc lần lượt có các quyền và nghĩa vụ của bên giao đại lý và bên đại lý, của người uỷ quyền và người được uỷ quyền. Nghĩa vụ trả thù lao của tổng đại lý cho đại lý trực thuộc hoàn toàn không lệ thuộc vào nghĩa vụ trả thù lao của bên giao đại lý cho tổng đại lý, mặc dù trên thực tế, loại thù lao thứ hai chính là nguồn để chi trả loại thù lao thứ nhất. Đến hạn trả thù lao cho đại lý trực thuộc, tổng đại lý có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ ngay cả trong trường hợp chưa nhận được thù lao do bên giao đại lý chi trả cho mình.

Giữa bên giao đại lý và đại lý trực thuộc của tổng đại lý không có mối quan hệ pháp lý nào, bởi đại lý trực thuộc hoạt động dưới danh nghĩa tổng đại lý chứ không phải dưới danh nghĩa bên giao đại lý. Vấn đề đặt ra: trong trường hợp tổng đại lý không thực hiện nghĩa vụ trả thù lao cho đại lý trực thuộc do mất khả năng thanh toán, thì đại lý trực thuộc có hay không có quyền trực tiếp yêu cầu bên giao đại lý trả thù lao cho mình? Cho đến nay, chưa có câu trả lời đối với câu hỏi này; thực tiễn giao dịch, có xu hướng không thừa nhận quyền khởi kiện trực tiếp của đại lý trực thuộc tổng đại lý đối với bên giao đại lý.

Hợp đồng tổng đại lý, hợp đồng đại lý trực thuộc chấm dứt trong những trường hợp: 1) Hợp đồng đã được thực hiện xong hoặc hết thời hạn hiệu lực; 2) Các bên thỏa thuận bằng văn bản chấm dứt hợp đồng trước khi hết hạn hiệu lực; 3) Hợp đồng vô hiệu khi nội dung hợp đồng hoặc việc thực hiện hợp đồng trái với quy định của pháp luật; 4) Một bên đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng khi việc vi phạm hợp đồng của bên kia là điều kiện để đình chỉ hợp đồng mà các bên đã thoả thuận; 5) Các trường hợp khác do pháp luật quy định.

Theo pháp luật dân sự, một hợp đồng uỷ quyền, tổng đại lý hoặc đại lý trực thuộc chấm dứt trong các trường hợp dự kiến cho việc chấm dứt hợp đồng uỷ quyền, được ghi nhận tại Bộ luật dân sự. Trong trường hợp bên giao đại lý, tổng đại lý hoặc đại lý trực thuộc là một pháp nhân thì hợp đồng tổng đại lý, hợp đồng đại lý trực thuộc không nhất thiết chấm dứt khi pháp nhân chấm dứt. Nếu pháp nhân chấm dứt được kế thừa bởi một pháp nhân khác (như trong trường hợp sáp nhập) thì hợp đồng tổng đại lý, hợp đồng đại lý được pháp nhân thừa kế tiếp nhận để tiếp tục thực hiện, trừ trường hợp có thoả thuận khác. Sự tồn tại của hợp đồng tổng đại lý là lý do tồn tại của hợp đồng đại lý trực thuộc. Bởi vậy, nếu hợp đồng tổng đại lý chấm dứt, thì hợp đồng đại lý trực thuộc cũng phải chấm dứt.

Cơ quan thuộc Chính phủ, có chức năng quản lý nhà nước về đất đai trên phạm vi cả nước giai đoạn từ 1979 đến năm 1994, là một trong những cơ quan tiền thân của Tổng cục địa chính nay là Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Cơ quan thuộc Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đất đai và đo đạc bản đồ trên phạm vi cả nước giai đoạn từ năm 1994 đến năm 2002.

Căn cứ vào Nghị quyết số 02/2002/QH11 ngày 5.8.2002 của Quốc hội Khoá XI, kỳ họp thứ nhất quy định danh sách các bộ và cơ quan ngang bộ của Chính phủ và căn cứ vào Nghị định số 91/2002/NĐ-CP của Chính phủ ngày 11.11.2002 quy định về chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của Bộ Tài nguyên và Môi trường thì toàn bộ nhiệm vụ quản lý nhà nước về đất đai và đo đạc bản đồ được chuyển giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường. Vì vậy, Tổng cục địa chính là một trong những cơ quan tiền thân của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Cơ quan quản lý nhà nước theo ngành, lĩnh vực kinh tế - kỹ thuật - xã hội trong phạm vi cả nước hoặc từng lĩnh vực trong phạm vi thẩm quyền của bộ.

Tuỳ thuộc vào vai trò, vị trí của từng lĩnh vực quản lý mà tổng cục có thể do Chính phủ trực tiếp quản lý hoặc chỉ do một bộ quản lý. Hệ thống tổ chức của tổng cục gồm cơ quan tổng cục, cục, chi cục. Trước đây, Nhà nước thành lập nhiều tổng cục là cơ quan thuộc Chính phủ. Hiện nay, để đảm bảo yêu cầu lãnh đạo tập trung, thống nhất các lĩnh vực kinh tế - kỹ thuật- xã hội, mô hình tổng cục thuộc bộ được áp dụng phổ biến.

Trường hợp tổng cục là cơ quan thuộc Chính phủ, tổng cục có chức năng quản lý ngành, lĩnh vực công tác trong phạm vi cả nước. Trường hợp tổng cục là cơ quan thuộc bộ, tổng cục chỉ có chức năng quản lý lĩnh vực trong phạm vi thẩm quyền của bộ.

Hình thức liên kết kinh tế trên cơ sở đầu tư, góp vốn giữa các công ty nhà nước, giữa công ty nhà nước với các doanh nghiệp khác hoặc được hình thành trên cơ sở tổ chức và liên kết nhiều đơn vị thành viên có mối quan hệ gắn bó với nhau về lợi ích kinh tế, công nghệ và các dịch vụ kinh doanh khác, hoạt động trong một hoặc một số chuyên ngành kinh tế - kỹ thuật chính nhằm tăng cường khả năng kinh doanh và thực hiện lợi ích của đơn vị thành viên và của toàn công ty.

Tổng công ty nhà nước có thể có các loại đơn vị thành viên: đơn vị hạch toán độc lập; đơn vị hạch toán phụ thuộc; đơn vị sự nghiệp; tùy quy mô và vị trí quan trọng có thể có công ty tài chính. Tổng công ty có thể tồn tại dưới những hình thức như. tổng công ty do Nhà nước quyết định đầu tư thành lập; tổng công ty do các công ty tự đầu tư thành lập; tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước.

Tội phạm về kinh tế được quy định trong Bộ luật hình sự năm 1999 (Xt. Tội phạm về kinh tế).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế được quy định tại Chương XVIII Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Tội phạm xâm phạm quyền sở hữu của người khác.

Trước khi có Bộ luật hình sự Bộ luật hình sự năm 1985, tội xâm phạm sở hữu được quy định trong Pháp lệnh trừng trị các tội xâm phạm tài sản xã hội chủ nghĩa năm 1970 và Pháp lệnh trừng trị các tội xâm phạm tài sản riêng của công dân năm 1970. Trong Bộ luật hình sự năm 1985, tội xâm phạm sở hữu vẫn được chia thành hai nhóm tội phạm khác nhau là nhóm các tội xâm phạm sở hữu xã hội chủ nghĩa và nhóm các tội xâm phạm sở hữu của công dân. Bộ luật hình sự năm 1999 đã nhập hai nhóm đó thành một để phù hợp với nguyên tắc bình đẳng giữa các thành phần kinh tế cũng như để tránh các phức tạp trong áp dụng luật do phải xác định tính chất của tài sản thuộc sở hữu nào. Trong Bộ luật hình sự năm 1999, nhóm các tội xâm phạm sở hữu được quy trong Chương “Các tội xâm phạm sở hữu" với 13 tội danh khác nhau. Trong đó có một số tội vừa xâm phạm quan hệ sở hữu vừa xâm phạm quan hệ nhân thân như tội cướp tài sản. Những tội phạm này được xếp vào nhóm tội xâm phạm sở hữu vì lý do mục đích chính của người phạm tội là nhằm vào sở hữu. Một số tội phạm tuy xâm phạm sở hữu nhưng đồng thời lại xâm phạm quan hệ xã hội khác (do đặc điểm của chủ thể hoặc do tính chất đặc biệt của tài sản) mà sự xâm hại này mới thể hiện rõ hơn tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội nên không được xếp vào nhóm tội xâm phạm sở hữu như tội tham ô tài sản được xếp vào nhóm tội phạm về tham nhũng thuộc chương các tội phạm về chức vụ, tội phá huỷ công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia được xếp vào nhóm tội xâm phạm an toàn công cộng.

Tội xâm phạm sở hữu có thể được phân thành ba nhóm. Nhóm các tội chiếm đoạt là nhóm chiếm số đông (8 tội) và có tính điển hình. Nhóm tội có mục đích tư lợi nhưng không có tính chiếm đoạt gồm 2 tội và nhóm tội không có mục đích tư lợi gồm 3 tội.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tội xâm phạm sở hữu được quy định tại Chương XVI Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Nhóm tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự cũng như các quyền tự do, dân chủ của người khác.

Tội xâm phạm nhân thân có đối tượng chung là con người vừa với ý nghĩa là thực thể tự nhiên và vừa với ý nghĩa là thực thể xã hội. Hành vi phạm tội của nhóm tội này xâm phạm các quyền nhân thân khác nhau của con người. Đó là quyền được tôn trọng và bảo vệ về tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự cũng như các quyền tự do, dân chủ. Trước khi có Bộ luật hình sự năm 1985, tội xâm phạm nhân thân được quy định trong sắc luật số 03 năm 1976, Luật đảm bảo quyền tự do thân thể và quyền bất khả xâm phạm đối với nhà ở, đổ vật, thư tín của nhân dân năm 1957, Luật quy định về quyền lập hội năm 1957, Luật quy định về quyền tự do hội họp năm 1957 và sắc lệnh số 234 năm 1955 về tôn giáo. Trong Bộ luật hình sự năm 1985 và Bộ luật hình sự năm 1999, nhóm các tội xâm phạm nhân thân được quy định tại 2 chương khác nhau: Chương “Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người” và Chương “Các tội xâm phạm những quyền tự do dân chủ của công dân”. Tuy nhiên, Bộ luật hình sự năm 1999 có sự quy định cụ thể hơn, thể hiện sự phân hóa trách nhiệm hình sự cao hơn. Bộ luật hình sự năm 1999 có 40 điều luật khác nhau quy định các tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự, các tội xâm phạm các quyền tự do, dân chủ của công dân như tự do thân thể, tự do thư tín, tự do ứng cử, bầu cử, tự do tín ngưỡng, quyền làm việc, quyền tác giả...

Theo pháp luật hiện hành, các tội xâm phạm nhân thân được quy định tại Chương XIV Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.