Thuật ngữ pháp lý

Là người đảm nhiệm chức vụ ngoại giao.

(Theo Khoản 6, Điều 4, Luật Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài 2009)

Là người đảm nhiệm chức vụ lãnh sự.

(Theo Khoản 7, Điều 4, Luật Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài 2009)

Người làm việc trong cơ quan nhà nước hoặc tổ chức phi chính phủ, tổ chức tư nhân được tuyển dụng, bổ nhiệm vào một ngạch hoặc được giao giữ một nhiệm vụ thường xuyên trong đơn vị sự nghiệp của nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, được hưởng lương từ ngân sách nhà nước và các nguồn thu từ đơn vị sự nghiệp theo quy định của pháp luật.

Viên chức được phân loại theo trình độ đào tạo, theo ngạch viên chức hoặc vị trí công tác (Nghị định số 116/2003/NĐ-CP ngày 10.10.2003 của Chính phủ về việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý cán bộ công chức trong các đơn vị sự nghiệp của nhà nước).

Theo trình độ đào tạo, viên chức được phân loại thành viên chức loại A, viên chức loại B và viên chức loại C. 1) Viên chức loại A là những người được bổ nhiệm vào ngạch có yêu cầu chuẩn là trình độ giáo dục đại học trở lên; 2) Viên chức loại B là những người được bổ nhiệm vào ngạch có yêu cầu chuẩn là trình độ giáo dục nghề nghiệp; 3) Viên chức loại C là những người được bổ nhiệm vào ngạch có yêu cầu chuẩn là trình độ dưới giáo dục nghề nghiệp.

Theo ngạch, viên chức có các loại: 1) Viên chức ngạch tương đương ngạch chuyên viên cao cấp trở lên; 2) Viên chức ngạch tương đương ngạch chuyên viên; 3) Viên chức ngạch tương đương ngạch cán sự.

Theo vị trí công tác, viên chức được phân loại thành viên chức lãnh đạo và viên chức chuyên môn nghiệp vụ.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, viên chức được quy định tại Điều 2 Luật Viên chức năm 2010 do Quốc hội khóa 12 ban hành ngày 15 tháng 11 năm 2010. Và phân loại viên chức được quy định tại Điều 3 Nghị định 29/2012/NĐ – CP về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức do Chính phủ ban hành ngày 12 tháng 01 năm 2012.

Hoạt động lao động hợp pháp, tương đối ổn định, tạo ra thu nhập hoặc có khả năng tạo ra thu nhập cho người thực hiện.

Trong khuôn khổ của luật lao động, việc làm được đề cập đến ở các phương diện đảm bảo quyền tự do việc làm, không phân biệt đối xử trong việc làm và các biện pháp khuyến khích giải quyết việc làm cho người lao động. Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cũng có Công ước 111 (năm 1958) và Công ước 122 (1964) về các vấn đề đó. Ở Việt Nam hiện nay, Nhà nước có các chính sách, chương trình, quỹ quốc gia về việc làm; thực hiện các biện pháp hỗ trợ giải quyết, đảm bảo việc làm cho người lao động; khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tự tạo việc làm, thu hút sử dụng nhiều lao động, dạy nghề cho người lao động... Các đơn vị sử dụng lao động có nghĩa vụ đảm bảo việc làm cho người lao động theo thỏa thuận, có trách nhiệm sắp xếp việc làm hoặc bồi thường khi người lao động bị mất việc làm do đơn vị thay đổi cơ cấu, công nghệ, sáp nhập, chia tách, chuyển đổi... Người lao động có trách nhiệm tự tạo việc làm, có quyền trực tiếp hoặc thông qua dịch vụ việc làm để tham gia quan hệ lao động.

Vị trí của doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp trên thị trường liên quan mà nhờ vào vị trí ấy, doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp có khả năng quyết định các điều kiện giao dịch trên thị trường độc lập với các đối thủ cạnh tranh và người tiêu dùng ở mức độ đáng kể.

Trên thế giới, khái niệm vị trí thống lĩnh thị trường (market dominant position hoặc market dominance) được sử dụng lần đầu tiên tại Điều 86 (nay được đánh số lại là Điều 82) Hiệp định thành lập Cộng đồng châu Âu năm 1957. Tuy nhiên, cho tới năm 1972, thuật ngữ này mới được giải thích trong quyết định của uỷ ban châu Âu xử lý vụ "Continental Can". Theo ủy ban châu Âu, “vị trí thống lĩnh thị trường” là mức độ tự do ý chí của doanh nghiệp trong việc ấn định giá và các điều kiện giao dịch khác trên thị trường mà không bị kiềm chế bởi áp lực cạnh tranh. Để có được mức độ tự do ấy, yếu tố về thị phần, lượng vốn và việc sở hữu công nghệ của doanh nghiệp đóng vai trò rất quan trọng. Sáu năm sau đó, trong vụ United Brands (năm 1978) Tòa công lý châu Âu chính thức định nghĩa vị trí thống lĩnh thị trường là một vị trí thể hiện sức mạnh kinh tế của một doanh nghiệp mà dựa vào đó doanh nghiệp có thể làm cho cạnh tranh trên thị trường liên quan không phát huy tác dụng và có thể hành xử độc lập ở mức độ đáng kể đối với các đối thủ cạnh tranh, khách hàng và sau cùng là người tiêu dùng.

Mặc dù có những nét khá tương đồng, "vị trí thống lĩnh thị trường” theo quan điểm của pháp luật cạnh tranh của Cộng đồng châu Âu không đồng nghĩa với khái niệm "quyền lực thị trường" (market power) mà các nhà kinh tế hay sử dụng để đo lường khả năng chi phối giá cả của một doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp trên một thị trường nhất định. Luật cạnh tranh Cộng đồng châu Âu cho rằng “vị trí thống lĩnh thị trường" là một khái niệm pháp lý còn “quyền lực thị trường” là khái niệm thuộc về khoa học kinh tế. Tuy nhiên, ngày nay, để việc áp dụng lý thuyết kinh tế trong phân tích cạnh tranh được dễ dàng, nhiều học giả cho rằng việc làm rõ mối liên hệ giữa hai khái niệm kể trên là vô cùng cần thiết. Thực tế, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật cạnh tranh của Vương quốc Anh đã chính thức giải thích “vị trí thống lĩnh thị trường” là “quyền lực thị trường của doanh nghiệp ở mức độ cao”.

Ở Việt Nam, khái niệm “vị trí thống lĩnh thị trường” được quy định tại Luật cạnh tranh năm 2004. Tuy nhiên, các nhà làm luật của Việt Nam không giải thích thế nào là "vị trí thống lĩnh thị trường” và cũng không giải thích “Vị trí thống lĩnh thị trường" từ góc độ “quyền lực thị trường” mà thay vào đó, chỉ quy định rõ trường hợp nào thì một doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp được coi là có vị trí thống lĩnh thị trường. Theo đó, doanh nghiệp được coi là có vị trí thống lĩnh thị trường nếu có thị phần từ 30% trở lên trên thị trường liên quan hoặc có khả năng gây hạn chế cạnh tranh một cách đáng kể; nhóm doanh nghiệp được coi là có vị trí thống lĩnh thị trường nếu cùng hành động nhằm gây hạn chế cạnh tranh và thuộc một trong các trường hợp: 1) Hai doanh nghiệp có tổng thị phần 50% trở lên trên thị trường liên quan; 2) Ba doanh nghiệp có tổng thị phần 65% trở lên trên thị trường liên quan; 3) Bốn doanh nghiệp có tổng thị phần từ 75% trở lên trên thị trường liên quan (Điều 11 Luật cạnh tranh năm 2004).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, Doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường được quy định tại Điều 24 Luật Cạnh tranh năm 2018 do Quốc hội khóa 14 ban hành ngày 12 tháng 06 năm 2018.

Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, không đúng các điều khoản hợp pháp đã cam kết trong thỏa ước lao động tập thể.

Chủ thể vi phạm thoả ước lao động tập thể có thể là người lao động, tập thể lao động, người sử dụng lao động trong phạm vi thực hiện thỏa ước. Nếu bên vi phạm gây thiệt hại cho bên kia thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật hoặc theo thoả thuận của các bên. Tuy nhiên, thoả ước có thể không được thực hiện mà không bị coi là vi phạm khi tập thể lao động đình công theo quy định của pháp luật.

Hành vi trái pháp luật, có lỗi của chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý xâm hại tới quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.

Vi phạm pháp luật có các dấu hiệu cơ bản: 1) Hành vi của con người gồm hành vi hành động và hành vi không hành động; 2) Là hành vi trái quy định của

pháp luật. Tính trái pháp luật của hành vi thể hiện ở chỗ làm không đúng điều pháp luật cho phép, không làm hoặc làm không đầy đủ điều pháp luật bắt buộc phải làm hoặc làm điều mà pháp luật cấm; 3) Là hành vi có chứa đựng lỗi của chủ thể - trạng thái tâm lý thể hiện thái độ tiêu cực của chủ thể đối với hành vi của mình ở thời điểm chủ thể thực hiện hành vi trái pháp luật; 4) Là hành vi do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện (nếu chủ thể hành vi trái pháp luật là cá nhân thì người đó phải đến độ tuổi chịu trách nhiệm pháp lý theo luật định, không mắc các bệnh tâm thần, có khả năng nhận thức được hậu quả nguy hiểm cho xã hội của hành vi của mình và hậu quả pháp lý của nó). Tùy thuộc vào tính chất của vi phạm pháp luật, vào hậu quả có hại và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi cũng như tính chất của chế tài có thể được áp dụng đối với hành vi mà các vi phạm pháp luật được chia thành hai loại là tội phạm và vi phạm, trong đó vi phạm có thể là vi phạm hành chính, vi phạm dân sự, vi phạm kỷ luật nhà nước.

Hành vi không thực hiện hoặc thực hiện không đúng những nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng.

Nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng là những nghĩa vụ đã được ghi nhận trong các điều khoản của hợp đồng hoặc được pháp luật điều chỉnh hợp đồng đó quy định.

Hành vi vi phạm hợp đồng chỉ xảy ra khi hợp đồng được giao kết hợp pháp và đã có hiệu lực pháp luật. Hợp đồng hợp pháp là hợp đồng thoả mãn các yếu tố căn bản như thể hiện sự tự do ý chí của các bên tham gia giao kết (không có dấu hiệu của ép buộc hoặc lừa dối); hợp đồng được ký kết giữa các chủ thể có đầy đủ năng lực ký kết hợp đồng. Tùy theo từng loại hợp đồng cụ thể mà điều kiện về năng lực chủ thể có thể khác nhau. Chẳng hạn, đối với những hợp đồng không nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt, tiêu dùng hàng ngày, phù hợp với lứa tuổi thì người chưa thành niên có thể không được tham gia giao kết; nội dung và hợp đồng không trái pháp luật và hình thức của hợp đồng phù hợp với các quy định của pháp luật. Hợp đồng không có đầy đủ các yếu tố trên sẽ vô hiệu và không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên giao kết hợp đồng.

Không thể coi là có hành vi vi phạm hợp đồng nếu bên thực hiện hành vi không có nghĩa vụ thực hiện hành vi đó. Chẳng hạn, trong hợp đồng mua bán hàng hoá, nếu bên bán hàng giao hàng trước thời hạn quy định, bên mua hàng có quyền không nhận và hành vi không nhận này không bị coi là hành vi vi phạm hợp đồng bởi vì bên mua hàng không có nghĩa vụ phải nhận hàng trước thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng.

Trong hệ thống pháp luật nước ta, khái niệm vi phạm hợp đồng chưa được giải thích cụ thể, tuy nhiên, nhiều đạo luật như Bộ luật dân sự năm 2015 và Luật thương mại đã sử dụng thuật ngữ vi phạm hợp đồng với cách hiểu tương đối thống nhất là hành vi của bên có nghĩa vụ theo hợp đồng đã không thực hiện hoặc thực hiện không đúng và đầy đủ nghĩa vụ của mình. Các đạo luật này cũng đã quy định tương đối chi tiết về các trường hợp vi phạm hợp đồng và các chế tài được áp dụng tương ứng với từng trường hợp vi phạm ấy.

Trên thế giới, vi phạm hợp đồng được hiểu tương đối thống nhất, tuy nhiên việc áp dụng các chế tài đối với bên vi phạm hợp đồng lại được thực hiện tương đối khác nhau. Trong hệ thống luật án lệ (common law) tại Anh và Hoa Kỳ, vi phạm hợp đồng là sự vi phạm các nghĩa vụ đã thoả thuận trong hợp đồng. Sự vi phạm này có thể thể hiện ở chỗ không thực hiện nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng hoặc gây trở ngại cho việc thực hiện hợp đồng của đối tác. Hành vi vi phạm hợp đồng có thể là hành vi không thực hiện hợp đồng hoặc từ chối những thoả thuận trong hợp đồng hoặc cả hai hành vi nói trên. Bất kỳ hành vi vi phạm hợp đồng nào cũng làm phát sinh quyền yêu cầu được bồi thường của bên bị vi phạm ngay cả trong trường hợp bên bị vi phạm hợp đồng không phải gánh chịu bất cứ thiệt hại mang tính chất tài sản nào. Trong pháp luật của Pháp, vi phạm hợp đồng không chỉ bao gồm hành vi không thực hiện hợp đồng mà còn gồm cả hành vi thực hiện trễ hạn hoặc không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ hợp đồng cũng như vi phạm các nghĩa vụ phụ hoặc những nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng. Khi có hành vi vi phạm hợp đồng xảy ra thì quyền đầu tiên của bên có quyền bị vi phạm là yêu cầu bên vi phạm phải thực hiện hợp đồng (chế tài buộc thực hiện hợp đồng) hoặc có thể chọn lựa giữa chế tài buộc thực hiện hợp đồng và chế tài hủy hợp đồng (chế tài hủy hợp đồng thường được áp dụng cùng với chế tài bồi thường thiệt hại). Tuy nhiên, chế tài buộc thực hiện hợp đồng phải được lựa chọn trước, nếu cảm thấy chế tài này không thực hiện được hoặc không thoả mãn được yêu cầu của mình thì mới có thể chuyển sang chế tài hủy hợp đồng và đòi bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, nếu đã yêu cầu hủy hợp đồng và bồi thường thiệt hại rồi thì không thể chuyển sang chế tài buộc thực hiện hợp đồng nữa.

Là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính.

(Theo Khoản 1, Điều 2, Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012)

Hành vi làm trái quy định của hiến pháp.

Hành vi này có thể được thực hiện bởi bất kỳ tổ chức, cá nhân nào trong xã hội bao gồm cả các cơ quan công quyền như quốc hội, chính phủ hay tòa án và các cơ quan tư pháp khác... và ở bất cứ thời điểm nào trong thời gian hiến pháp có hiệu lực.

Trong thực tiễn, các hành vi vi phạm hiến pháp diễn ra hết sức đa dạng và mức độ nguy hiểm cho xã hội cũng rất khác nhau. Các hành vi vi hiến có thể được nhận diện nhờ ở hai đặc điểm chủ yếu: 1) Vi phạm các nguyên tắc cơ bản đã được quy định trong bản hiến pháp; 2) Việc chế tài đối với các hành vi vi hiến không được quy định trực tiếp trong bản hiến pháp mà có thể được quy định trong các đạo luật chuyên ngành như luật hình sự, luật dân sự, luật hành chính, luật lao động, luật đất đai, luật môi trường, luật thương mại, luật tài chính, luật ngân hàng, luật hôn nhân và gia đình, luật đầu tư nước ngoài...

Trong thực tiễn pháp lý, hầu hết các hành vi vi phạm hiến pháp tồn tại dưới dạng hành vi vi phạm pháp luật chuyên ngành. Chẳng hạn, đó là các hành vi như hành vi huỷ hoại đất đai, môi trường; hành vi trốn thuế hoặc dây dưa nộp thuế; hành vi vi phạm các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; hành vi vi phạm trật tự tư pháp; hành vi vi phạm chế độ hôn nhân và gia đình...

Ở các nước theo truyền thống luật án lệ, do các nguyên tắc tập quán và nguyên tắc của án lệ có vai trò rất quan trọng nên có một số nguyên tắc tập quán và nguyên tắc án lệ đã được mặc nhiên thừa nhận bởi hiến pháp. Khi đó, những hành vi trái với các nguyên tắc này cũng được xem như là những hành vi vi hiến, cho dù trên thực tế người ta không thể viện dẫn chứng từ đạo luật thành văn là bản hiến pháp.

Đạo luật có nội dung trái với hiến pháp cũng được coi là vi hiến. Ở một số quốc gia, các đạo luật trái hiến pháp có thể bị tòa án hiến pháp xét xử và tuyên bố tiêu hủy. Quyết định của tòa án hiến pháp là quyết định cuối cùng và không được kháng cáo.

Hành vi vi phạm pháp luật, xâm hại các quy tắc quản lý nhà nước nhưng mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn, bị xử lý bằng biện pháp xử phạt vi phạm hành chính.

Các biện pháp xử lý có thể là phạt tiền hoặc hạn chế hay tước bỏ một số quyền công dân.

Phạt vi cảnh được áp dụng ở Việt Nam từ năm 1977 theo Nghị định số 143-CP ngày 27.5.1977 của Hội đồng Chính phủ ban hành Điều lệ phạt vi cảnh. Theo đó, những hành vi xâm phạm đến trật tự an toàn xã hội mà có tính chất đơn giản, rõ ràng và hậu quả không nghiêm trọng, chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chưa đến mức xử phạt bằng các biện pháp hành chính khác (hành vi gây rối trật tự công cộng, xâm phạm nếp sống văn minh, gây trở ngại cho trật tự an toàn giao thông đường bộ, đường thuỷ, vi phạm các điều lệ quản lý hộ tịch, hộ khẩu...) được gọi là phạm pháp vi cảnh và có thể bị xử lý bằng các hình thức: cảnh cáo; phạt tiền từ 1 đồng đến 10 đồng; phạt lao động công ích từ 1 đến 3 ngày; phạt giam từ 1 đến 3 ngày và còn có thể bị áp dụng biện pháp tịch thu tang vật hoặc phương tiện phạm pháp. Những người có thẩm quyền phạt vi cảnh là: cán bộ, chiến sỹ công an đang làm nhiệm vụ quản lý trật tự an toàn xã hội; trưởng công an xã, phó công an xã; cán bộ công an từ cấp trưởng, phó công an huyện, trưởng, phó công an khu phố, trưởng, phó quận trở lên.

Các biện pháp đảm bảo môi trường làm việc, bảo vệ tính mạng, sức khoẻ cho người lao động và giữ vệ sinh môi trường chung.

Vệ sinh lao động là một nội dung quan trọng trong pháp luật lao động của nhiều quốc gia. Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) có nhiều công ước, khuyến nghị về vấn đề này, tiêu biểu là các Công ước 148 (năm 1977), Công ước 155 (năm 1981) và Công ước 170 (năm 1990).

Ở Việt Nam, vấn đề vệ sinh lao động được đề cập đến trong các văn bản pháp luật từ năm 1975. Theo pháp luật lao động hiện hành, người sử dụng lao động có trách nhiệm đảm bảo vệ sinh lao động trong quá trình sử dụng lao động; phải thực hiện các biện pháp trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân, vệ sinh sau khi làm việc cho người lao động. Thực hiện các quy định, tiêu chuẩn vệ sinh lao động là nghĩa vụ của người lao động, người sử dụng lao động và tất cả các cơ sở sản xuất, kinh doanh.

Các biện pháp nhằm cải tạo và làm sạch môi trường sống, góp phần bảo vệ sức khoẻ nhân dân. Đó là các biện pháp được thực hiện để bảo đảm vệ sinh thực phẩm, vệ sinh nước sinh hoạt, vệ sinh công cộng, vệ sinh khi chôn cất người chết..., như xây dựng hệ thống cống rãnh thoát nước, thu gom và xử lý rác thải; cung cấp đầy đủ nước sạch cho người dân, không phóng uế và đổ rác bừa bãi, thường xuyên phun thuốc diệt muỗi, diệt côn trùng, chôn cất người chết tại các khu tập trung, xa khu dân cư...

Luật bảo vệ môi trường (2014) quy định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân đối với vấn đề vệ sinh môi trường là phải bảo vệ nguồn nước, cây xanh, công trình vệ sinh, thực hiện các quy định về vệ sinh công cộng ở đô thị, nông thôn, khu dân cư, khu du lịch, khu sản xuất.

Tác phẩm của Xixêrông (103 - 43 trước Công nguyên), nhà tư tưởng La Mã cổ đại, viết năm 52 trước Công nguyên, vào thời điểm cuộc đấu tranh giữa các tầng lớp bình dân, thị tộc, nông dân nghèo với các đẳng cấp thượng lưu quý tộc, đại điền chủ, quan chức đang diễn ra gay gắt trong lòng xã hội La Mã cổ đại.

Các thiết chế dân chủ của thời cộng hoà cản trở tham vọng của các tầng lớp thượng lưu đang hướng tới thiết lập chế độ độc tài quân sự, còn các tầng lớp thị dân, bình dân, nông dân nghèo đang đấu tranh đòi duy trì, phục hồi các thiết chế dân chủ của thời cộng hoà, nhất là trong các vấn đề ruộng đất mà trong thời kỳ cộng hoà luôn luôn được xem là sở hữu chung của toàn xã hội, mọi người đều có phần bằng nhau. Các cuộc cải cách hòng phục hồi các thiết chế dân chủ của thời cộng hoà, nhất là trong các quan hệ ruộng đất đểu bị viện nguyên lão gồm các đại diện của giới thượng lưu vô hiệu hoá. Xixêrông - người đại diện cho quyền lợi của giới quý tộc đại điền chủ, người phát ngôn của các tầng lớp này, đưa ra cả một hệ thống các quan điểm về pháp luật.

Theo Cicero, bản chất của pháp luật là lý trí chân thực thể hiện lẽ công bằng được viết ra cho con người một cách vĩnh viễn, không thay đổi. Cicero kiên định tuyên bố: nếu các đạo luật hiện hành ở một quốc gia nào đó mà trái với lẽ công bằng thì đó không phải là pháp luật. Tuy nhiên, phải thấy rằng, theo Cicero hợp với lẽ công bằng là tất cả những gì không xa lạ với lợi ích của tầng lớp quý tộc, giai cấp thống trị. Nhưng ông đã quên hoặc cố ý không hề nhắc đến lợi ích của những người nô lệ: cũng như của phái thị dân. Hơn nữa, khi xem xét pháp luật từ phương diện lẽ công bằng, sự hợp lý, vô hình chung Cicero đã xem pháp luật như một phạm trù đạo đức cũng như một phạm trù quan hệ với các quy luật tự nhiên. Cũng chính từ mối quan hệ ấy, Cicero xem pháp luật La Mã là một phần của pháp quyền tự nhiên có sẵn trong thiên nhiên. Theo ông, trước khi một đạo luật được con người viết ra, hay đúng hơn, trước khi cả nhà nước được thiết lập thì cái pháp quyền tự nhiên đó đã tồn tại và bản thân nhà nước cũng là một cấu tạo pháp quyền nhất định. Trong tinh thần đó, nhà nước và pháp luật là một thể thống nhất có tính pháp luật. Từ đó cũng có thể nói, quan tòa là đạo luật biết nói và đạo luật là quan tòa. Theo Ciceron, nhà nước được xem là một nhà nước pháp quyền không phải ở chỗ nó chấp hành các đạo luật mà nó đã thông qua mà ở chỗ, xét theo nguồn gốc, chính nó cũng là pháp luật - pháp luật tự nhiên. Pháp luật chính là cội nguồn tất yếu của nhà nước và pháp luật, đó là pháp luật tự nhiên được hình thành từ tính hợp lý của bản ngã loài người và thế giới mà trong đó con người đang sống. Pháp luật là sự kết tinh những điều thánh thiện nhất của tự nhiên, Trời - Đất.

Từ toàn bộ lập luận, lý giải mang tính học thuyết của Cicero về các đạo luật, về pháp quyền tự nhiên, về nguồn gốc pháp quyền của nhà nước có thể nhận ra một đặc trưng được xem như là một ưu điểm mà Cicero cũng như giới luật gia La Mã nói chung đã đóng góp cho sự hình thành một cơ sở lý thuyết cho sự lý giải các phạm trù, khái niệm luật học về nhà nước, về pháp luật, mở đường xây dựng một hệ thống khái niệm của học thuyết về pháp luật, về nhà nước với tính cách là đối tượng nghiên cứu của luật học.

Cicero cũng đã phát triển một loạt ý niệm về các vấn đề pháp luật quốc tế, nói riêng, về các cuộc chiến tranh giữa các quốc gia và với Cicero đã ra đời các khái niệm chiến tranh chính nghĩa và chiến tranh phi nghĩa, nhưng tiêu chí mà ông đưa ra để phân biệt hai loại chiến tranh lại hoàn toàn xuất phát từ lập trường chính trị của ông: chiến tranh phi nghĩa là một cuộc chiến tranh được tiến hành mà không có nguyên nhân và không có sự tuyên chiến một cách chính thức. Theo đó mà xác định một cuộc chiến tranh xâm lược, nô dịch, ăn cướp cũng sẽ được xem là chính nghĩa, khi kẻ gây chiến có những lý do để tiến hành chiến tranh và tuyên chiến một cách chính thức, đàng hoàng.

Hệ thống quan niệm, tư tưởng của Cicero mang đậm tính chính trị, tính giai cấp - thể hiện và bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống trị, chủ nô La Mã.

Là chứng từ vận chuyển hành lý bằng các phương tiện vận chuyển, là bằng chứng về việc ký kết hợp đồng giữa chủ hành lý và người vận chuyển, điều kiện của hợp đồng và việc đã tiếp nhận hành lý để vận chuyển.

Việc mất hoặc ghi không đầy đủ chi tiết hoặc sai quy cách trong vé, phiếu nhận hành lý không ảnh hưởng tới sự tồn tại và giá trị của hợp đồng.

Người vận chuyển có nghĩa vụ chuyên chở hành lý và trả lại cho chủ hành lý hoặc người có quyền nhận hành lý tại địa điểm thoả thuận, theo đúng thời gian, lộ trình đã ghi trong vé và phiếu nhận hành lý; chủ hành lý có nghĩa vụ thanh toán tiền cước và phụ phí vận chuyển.

là chứng từ vận chuyển hành khách bằng đường hàng không và là bằng chứng của việc giao kết hợp đồng, các điều kiện của hợp đồng. Vé hành khách được xuất cho cá nhân hoặc tập thể bao gồm các nội dung sau đây:
a) Địa điểm xuất phát và địa điểm đến;
b) Chỉ dẫn ít nhất một địa điểm dừng thoả thuận trong trường hợp vận chuyển có địa điểm xuất phát và địa điểm đến ở lãnh thổ của cùng một quốc gia và có một hoặc nhiều địa điểm dừng thoả thuận ở lãnh thổ của quốc gia khác.

(Theo khoan 1 Điều 144 Luật hàng không dân dụng Việt Nam 2006)

Quyền thực hiện trực tiếp trên vật và có tác dụng mang lại cho người có quyền toàn bộ hoặc một phần tiện ích kinh tế của vật đó.

Khái niệm vật quyền bắt đầu được xây dựng trong luật La Mã và được biết dưới tên gọi jus in re (quyền trên vật). Đây là một quyền được đòi hỏi trong một loại án kiện mà trong đó bị đơn không được xác định, gọi là actio in rem, phân biệt với loại án kiện mà trong đó bị đơn được xác định rõ lai lịch, gọi là actio in personam. Tuy nhiên, luật La Mã không đưa ra được một định nghĩa hoàn chỉnh về vật quyền như đối với trái quyền (jus ad rem) (Xt. Trái quyền).

Lý thuyết vật quyền được hoàn thiện trong học thuyết pháp lý Latinh vào đầu thế kỉ XIX, sau khi Bộ luật Napôlêông ra đời, song song với sự hoàn thiện của lý thuyết về trái quyền.

Có hai loại vật quyền: 1) Vật quyền chính là các vật cho phép người có quyền thụ hưởng các tiện ích vật chất của vật liên quan và việc thực hiện tác động một cách trực tiếp lên tình trạng vật chất của đối tượng. Luật la tinh ghi nhận khá nhiều quyền thuộc nhóm này: quyền sở hữu, quyền hạn chế việc thực hiện quyền sở hữu bất động sản (của người khác), quyền sở hữu bề mặt, quyền thuê đất dài hạn, quyền hưởng hoa lợi,... Trừ quyền sở hữu, tất cả các quyền còn lại đều cho phép người có quyền khai thác lợi ích từ tài sản của người khác; 2) Vật quyền phụ là các vật quyền được thực hiện không phải nhằm thụ hưởng tiện ích vật chất của vật liên quan mà nhằm khai thác giá trị tiền tệ của vật đó. Các quyền này được gắn với một quyền chủ nợ nhằm tăng cường hiệu lực của quyền chủ nợ đó. Luật gọi chung các giao dịch làm phát sinh những quyền này là các biện pháp bảo đảm đối vật cho việc thực hiện nghĩa vụ.

Quyền trực tiếp trên đối tượng, quyền đối vật chỉ bao gồm hai yếu tố: con người, chủ thể của quyền và vật, khách thể của quyền. Ví dụ: “Ông X có một chiếc xe máy”, quyền sở hữu của ông X đối với xe máy, một khi được xác lập, sẽ hòa nhập vào xe máy: “chiếc xe máy đó là của ông X”. Để quyền sở hữu được thực hiện, chỉ cần có chủ sở hữu và vật, không cần có người thứ ba.

Các quyền đối vật khác là quyền được xác lập trên tài sản của người khác. Quyền đối nhân cũng được xác lập trên tài sản của người khác. Nhưng, quyền đối vật mà không phải là quyền sở hữu cho phép người có quyền tự mình thực hiện các quyền đối với tài sản của người khác đó, mà không cần có sự tham gia bằng hành động của người sau này; trong khi quyền đối nhân đòi hỏi người có quyền phải yêu cầu người có tài sản thực hiện nghĩa vụ giao tài sản hoặc lợi ích vật chất gắn liền với tài sản cho mình.

Vật quyền có tính tuyệt đối đối kháng với tất cả mọi người (đối kháng erga omnes). Bất kì người nào cũng có nghĩa vụ tôn trọng việc thực hiện quyền năng của người có vật quyền đối với vật liên quan. Song, người có vật quyền chỉ có quyền đòi hỏi người khác phải tôn trọng vật quyền của mình, nghĩa là thực hiện nghĩa vụ không làm một việc, việc tôn trọng người có vật quyền không có quyền lấy tư cách đó để yêu cầu người khác làm một việc gì khác, nghĩa là có một hành vi tích cực, nhằm bảo đảm cho việc thực hiện vật quyền của mình.

Quyền đeo đuổi là hệ quả tự nhiên của vật quyền. Được thực hiện trực tiếp trên vật, quyền đối vật cho phép người có quyền chỉ quan tâm đến sự tồn tại của vật mà không cần biết vật đang nằm trong tay ai. Chủ sở hữu có quyền kiện đòi lại tài sản thuộc quyền sở hữu của mình; chủ nợ nhận thế chấp có quyền yêu cầu kê biên và bán tài sản thế chấp để thu hồi nợ, dù ở thời điểm yêu cầu được đưa ra, tài sản có thể đã được người thế chấp bán cho người thứ ba và đang nằm trong sản nghiệp của người sau này.

Quyền ưu tiên cũng là một quyền của người có quyền đối vật, khả năng loại tất cả những người có quyền đối nhân (và cả những người có quyền đối vật xếp sau mình trong thứ tự đăng ký) ra khỏi cuộc chạy đua nhằm thực hiện các quyền đối với tài sản liên quan. Người mua tài sản, sau khi quyền sở hữu tài sản mua đã được chuyển mà tài sản chưa được giao, có quyền ưu tiên đối với tài sản so với các chủ nợ của người bán trong trường hợp người bán lâm vào tình trạng phá sản: nếu người mua tuyên bố nhận tài sản, thì các chủ nợ của người bán không có quyền yêu cầu kê biên tài sản đó. Quyền ưu tiên của người có quyền đối vật phát huy tác dụng rõ nét nhất trong trường hợp quyền đối vật mang tính chất của một biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ: người nhận thế chấp hoặc cầm cố có quyền ưu tiên được thanh toán bằng số tiền bán tài sản thế chấp hoặc cầm cố so với các chủ nợ không có bảo đảm của người thế chấp hoặc cầm cố.

Trong pháp luật Việt Nam có ghi nhận sự tồn tại của một số quyền mang ít nhiều tính chất cơ bản của vật quyền, song thuật ngữ vật quyền không được sử dụng trong các điều luật chứa đựng các quy tắc liên quan đến các quyền ấy. Hơn nữa, trong khung cảnh của pháp luật Việt Nam, chỉ một số quyền tương tự như vật quyền chính trong luật Latinh được thừa nhận, như quyền sở hữu, quyền sử dụng hạn chế bất động sản liền kề... mà không xây dựng các khái niệm vật quyền chính đặc biệt có nguồn gốc từ việc chia cắt quyền sở hữu như quyền hưởng hoa lợi... Riêng vật quyền phụ không được thừa nhận trong pháp luật thực định.

Vật được dùng làm công cụ, phương tiện phạm tội; vật mang dấu vết tội phạm; vật là đối tượng của tội phạm cũng như tiền bạc và những vật khác có giá trị chứng minh tội phạm và người phạm tội.

Việc thu thập, bảo quản vật chứng và xử lý vật chứng được quy định tại Điều 75, Điều 76 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003.

Theo quy định hiện hành tại Điều 89 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 do Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015: “Vật chứng là vật được dùng làm công cụ, phương tiện phạm tội, vật mang dấu vết tội phạm, vật là đối tượng của tội phạm, tiền hoặc vật khác có giá trị chứng minh tội phạm và người phạm tội hoặc có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án.”.

Bộ phận của thế giới vật chất có thể đáp ứng nhu cầu của con người, con người có thể kiểm soát được.

Vật có thể tồn tại tự nhiên hoặc do con người tạo ra.

Văn bản ghi nhận việc tiếp nhận hàng lên phương tiện vận chuyển (đường bộ, đường biển hoặc đường không), là sự thừa nhận chính thức của người vận chuyển về việc tiếp nhận số hàng hoá liên quan lên phương tiện vận chuyển do mình quản lý và điều khiển để chuyển đến nơi được chỉ định trong hợp đồng vận chuyển và giao cho người nhận hàng được chỉ định.

Vận chuyển theo vận đơn bắt đầu được thực hiện từ đầu thế kỷ XIX ở các nước châu Âu và phát triển mạnh, nhất là trong lĩnh vực vận chuyển hàng hải, từ đầu thế kỉ XX.

Trong pháp luật Việt Nam, vận đơn được ghi nhận tại nhiều văn bản khác nhau như Bộ luật dân sự với việc quy định vận đơn như là bằng chứng của việc giao kết hợp đồng vận chuyển tài sản; Bộ luật hàng hải; Luật hàng không dân dụng. Tuy nhiên, các văn bản pháp luật hiện hành về vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ, đường sông không có quy định về vận đơn nhưng có quy định về việc lập “giấy vận chuyển”, một loại chứng từ có chức năng pháp lý giống như vận đơn nhưng không có giá trị chuyển nhượng.

Trong pháp luật quốc tế, văn bản cơ sở về vận đơn là Công ước Brussel ngày 25.8.1924, còn gọi là Công ước thống nhất một số quy tắc về vận đơn. Thông thường có các loại vận đơn sau: 1) Vận đơn đích danh - loại ghi rõ tên người nhận hàng và người vận chuyển chỉ trả hàng cho người có lai lịch ghi rõ trên vận đơn; 2) Vận đơn theo lệnh - loại ghi rõ tên người giao hàng hoặc những người do người giao hàng chỉ định sẽ phát lệnh trả hàng. Người vận chuyển chỉ được trả hàng một khi có lệnh của người được ghi tên trên vận đơn. Nếu vận đơn theo lệnh không ghi rõ tên người phát lệnh trả hàng thì người giao hàng mặc nhiên được coi là người có quyền đó. 3) Vận đơn xuất trình (còn gọi là vận đơn vô danh). Vận đơn không ghi rõ tên người nhận hàng hoặc người phát lệnh trả hàng. Người vận chuyển có quyền trả hàng cho người nào xuất trình được vận đơn; 4) Vận đơn suốt là vận đơn ký phát cho cả quá trình vận chuyển hàng hoá trong liên hiệp vận chuyển, tức là trong việc vận chuyển có sự tham gia của những người vận chuyển thuộc các loại hình khác nhau như đường biển, đường bộ, đường sông, đường không.

Việc ký phát vận đơn, trong khung cảnh của luật chung về hợp đồng vận chuyển, là việc do các bên thỏa thuận. Tuy nhiên, trong luật hàng hải, việc ký phát vận đơn phải được thực hiện một khi người thuê vận chuyển có yêu cầu. Người ký phát vận đơn là người vận chuyển.

Vận đơn có thể được ký phát trước khi hàng được chuyển lên phương tiện vận chuyển; tuy nhiên, loại vận đơn này hầu như không có giá trị giao dịch đối với người thứ ba. Thông thường, người thứ ba chỉ thực sự yên tâm giao dịch khi hàng đã được chuyển lên tàu; bởi vậy, vận đơn đáng tin cậy là vận đơn ký phát "sau khi lên hàng”.

Vận đơn phải ghi nhận những chi tiết cần thiết liên quan đến lai lịch của người vận chuyển, của người thuê vận chuyển, đến đặc điểm của hàng hoá vận chuyển, các chi tiết về lộ trình vận chuyển và về cước phí vận chuyển. Thế nhưng, trong khung cảnh của luật thực định Việt Nam, việc vận đơn ghi không đầy đủ chi tiết không ảnh hưởng đến sự tồn tại và giá trị của hợp đồng vận chuyển hàng không (Điều 60 Luật hàng không dân dụng).

Người vận chuyển có quyền ghi vào vận đơn các điều khoản cho phép giải trừ trách nhiệm của mình trong trường hợp có tranh cãi hoặc tranh chấp về số lượng, đặc điểm kỹ thuật hoặc chất lượng của hàng hoá được vận chuyển. Trên nguyên tắc các điều khoản bảo lưu chỉ được ghi vào vận đơn trong hai trường hợp: 1) Hàng đóng gói trước khi giao cho người vận chuyển và do đó, người vận chuyển không thể kiểm tra nội dung bên trong; 2) Người vận chuyển không có điều kiện hoặc phương tiện để kiểm tra các lời khai của người thuê vận chuyển liên quan đến hàng hoá. Trong trường hợp này, người vận chuyển phải ghi rõ những chi tiết nào không kiểm tra được và lý do của việc không kiểm tra được. Ví dụ. "hàng được đưa lên tàu chỉ 10 phút trước khi khởi hành; không thể kiểm tra số lượng”. Trong trường hợp vận chuyển hàng hải, luật Việt Nam cho phép người vận chuyển ghi chú vào vận đơn các nhận xét của mình về tình trạng bên ngoài hoặc bao bì hàng hoá, nếu có nghi vấn (Khoản 1 Điều 86 Bộ luật hàng hải).

Trong việc thực hiện một hợp đồng thuê phương tiện vận chuyển, vận đơn có giá trị như một biên nhận hàng hoá hoặc một lời thừa nhận về sự tồn tại của hàng hóa trên phương tiện vận chuyển. Hàng hoá và vận đơn hoà nhập thành một và trong điều kiện đó, vận đơn trở thành một chứng từ chuyển nhượng được. Tuy nhiên, ở góc độ trách nhiệm của người vận chuyển, sự hoà nhập thành một giữa hàng hoá và vận đơn có thể không hoàn hảo một khi có các điều khoản bảo lưu do người vận chuyển đưa vào vận đơn một cách hợp lệ.

Vận đơn được xem như văn bản ghi nhận và chi phối quan hệ hợp đồng vận chuyển. Không chỉ là bằng chứng về việc giao kết hợp đồng, vận đơn còn là bằng chứng về nội dung của hợp đồng, đặc biệt là về nội dung các cam kết của người điều khiển phương tiện vận chuyển đã ký phát chứng từ đó cũng như các cam kết của người nhận chứng từ đó. Tuy nhiên, chức năng thứ hai này chỉ mang tính chất phụ trợ và chỉ được phát huy trong trường hợp không có cách nào khác để xác định nội dung của hợp đồng.

Chuyển nhượng vận đơn là việc chuyển nhượng hàng hoá trong thời gian còn được đặt dưới sự kiểm soát của người vận chuyển. Việc chuyển nhượng vận đơn được thực hiện theo các nguyên tắc sau:

Vận đơn đích danh được chuyển nhượng bằng cách sang tên theo thủ tục do pháp luật quy định;

Vận đơn theo lệnh được chuyển nhượng bằng cách ghi vào ô ký hậu của vận đơn về người có quyền phát lệnh trả hàng; 3) Vận đơn vô danh được chuyển nhượng bằng cách trao tay cho người được chuyển nhượng.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, vận đơn được quy định tại Điều 129 của Luật Hàng không dân dụng Việt Nam do Quốc hội khóa 11 ban hành ngày 29/06/2006 và khoản 2 Điều 148 của Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015.

(Hành vi) chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới Việt Nam (nhập hoặc xuất) mà không có mục đích buôn bán.

Vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. Đối tượng của tội này là các loại hàng hóa, tiền Việt Nam và ngoại tệ. Tính trái phép của hành vi vận chuyển thể hiện ở chỗ chủ thể cố ý không tuân thủ các quy định của Nhà nước về trách nhiệm, nghĩa vụ của người có hàng hóa, tiền tệ chuyển qua biên giới như không khai báo, khai báo gian dối, giấu giếm hàng hóa, sử dụng giấy tờ giả mạo để nhập hoặc xuất được hàng hoặc để trốn được thuế... Việc vận chuyển có thể là trực tiếp qua đường bộ, đường biển, đường sắt, đường hàng không hoặc có thể gián tiếp qua đường bưu điện, vận chuyển dịch vụ.

Trong Bộ luật hình sự năm 1985, tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới được quy định là tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia.

Buôn lậu là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm chế độ quản lý ngoại thương của Nhà nước. Do vậy, luật hình sự Việt nam đã coi hành vi buôn lậu với mức độ nhất định là tội phạm. Trước khi có Bộ luật hình sự đầu tiên (Bộ luật hình sự năm 1985), tội này được quy định trong Pháp lệnh trừng trị các tội đầu cơ, buôn lậu, làm hàng giả, kinh doanh trái

phép năm 1982. Trong Bộ luật hình sự năm 1985, tội buôn lậu được quy định trong chương “Các tội xâm phạm an ninh quốc gia". Quan niệm như vậy không phù hợp với thực tế là tội phạm này chủ yếu xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. Do vậy, trong Bộ luật hình sự năm 1999, tội này đã được chuyển sang chương “Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế". So với Bộ luật hình sự năm 1985, Bộ luật hình sự năm 1999 đã mô tả tội buôn lậu cụ thể hơn. Trong Bộ luật hình sự năm 1999 đã có sự định lượng để phân biệt giữa buôn lậu là vi phạm hành chính với buôn lậu là tội phạm.

Quan niệm như thế nào là tội buôn lậu có sự khác nhau giữa các quốc gia cũng như giữa các thời điểm khác nhau ở cùng quốc gia. Theo Bộ luật hình sự năm 1999 hiện hành, tất cả các loại hàng hóa kể cả tiền Việt Nam và ngoại tệ đều có thể là đối tượng của hành vi buôn bán trái phép qua biên giới. Tuy nhiên, do tính chất của những loại hàng hoá này khác nhau nên hành vi buôn lậu từng loại hàng hoá đó chỉ bị coi là tội buôn lậu khi thoả mãn điều kiện riêng nhất định. Cụ thể: 1) Hành vi buôn lậu vật phẩm thuộc di tích lịch sử, văn hóa trong mọi trường hợp đều bị coi là tội phạm; 2) Hành vi buôn lậu hàng cấm bị coi là tội phạm khi hàng cấm được buôn bán có số lượng lớn hoặc chủ thể đã bị xử phạt hành chính hoặc đã bị kết án và chưa được xoá án tích về hành vi này hoặc về hành vi được quy định trong một số tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế khác... (hàng cấm ở đây được hiểu là hàng cấm kinh doanh thuộc phạm vi quy định của tội buôn bán hàng cấm); 3) Hành vi buôn lậu các hàng hoá khác bị coi là tội phạm khi hàng hoá được buôn bán có giá trị từ 100 triệu đồng trở lên hoặc chủ thể đã bị xử phạt hành chính hoặc đã bị kết án và chưa được xoá án tích về hành vi này hoặc về hành vi được quy định trong một số tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế khác...

Tính trái phép của hành vi buôn bán này thể hiện ở chỗ chủ thể cố ý không tuân thủ các quy định của Nhà nước về trách nhiệm, nghĩa vụ của người buôn bán hàng hóa qua biên giới như không khai báo, khai báo gian dối, giấu giếm hàng hóa, sử dụng giấy tờ giả mạo để nhập hoặc xuất được hàng hoặc để trốn được thuế... Việc buôn bán có thể là trực tiếp qua đường bộ, đường biển, đường sắt, đường hàng không hoặc có thể gián tiếp qua đường bưu điện, vận chuyển dịch vụ.

Tội buôn lậu được coi là hoàn thành từ thời điểm người phạm tội thực hiện hành vi chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới.

Hình phạt được quy định cho tội này có mức cao nhất là tử hình và thấp nhất là phạt tiền. Kèm theo hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền, tịch thu tài sản,...

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới được quy định tại Điều 189 Bộ luật hình năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Vận chuyển hàng hóa từ nước này qua nước khác trong mua bán hàng hóa quốc tế.

Vận chuyển hàng hóa quốc tế được tiến hành thông qua hoạt động chuyên môn của các tổ chức vận chuyển chuyên ngành thực hiện. Việc vận chuyển được thực hiện dưới nhiều phương thức khác nhau hoặc có thể được kết hợp của nhiều phương thức đó. Ví dụ: Vận chuyển bằng đường biển, vận chuyển bằng đường bộ, vận chuyển bằng đường hàng không, vận chuyển bằng đường bưu chính...

Phương thức kinh doanh vận chuyển hàng hóa quốc tế bao gồm ít nhất hai phương thức vận chuyển khác nhau trở lên trên cơ sở một hợp đồng vận chuyển.

Người kinh doanh vận chuyển đa phương thức có trách nhiệm đến sự an toàn của hàng hóa từ khi nhận hàng ở một nước cho đến khi hàng hoá được vận chuyển đến nước khác. Việc xác định hợp đồng vận chuyển đa phương thức trong thương mại quốc tế dựa trên một số dấu hiệu pháp lý sau: 1) sử dụng ít nhất hai phương thức vận chuyển khác nhau; 2) Hàng hoá phải được vận chuyển qua các nước khác nhau; 3) Phải có một hợp đồng vận chuyển quốc tế đa phương thức; 4) Phải sử dụng một biên lai vận chuyển đa phương thức cho toàn bộ chặng đường vận chuyển; 5) Việc vận chuyển phải do một người kinh doanh vận chuyển đảm nhiệm; 6) Cước phí vận chuyển được thanh toán cho cả chặng đường vận chuyển; 7) Chế độ chịu trách nhiệm thống nhất.

Một loại thủ tục trong hoạt động hành chính nhà nước bao gồm toàn bộ các công việc về xây dựng văn bản trong hoạt động quản lý của các cơ quan nhà nước và việc tổ chức quản lý, giải quyết văn bản trong các cơ quan đó.

Đặc điểm của văn thư hành chính là mang nặng tính kỹ thuật và nghiệp vụ hành chính, công việc này đòi hỏi phải tỉ mỉ, đúng thể thức và tuỳ thuộc vào từng loại công việc. Có vụ việc đòi hỏi không nhiều giấy tờ và được giải quyết nhanh chóng. Nhưng cũng có những công việc khi giải quyết đòi hỏi phải nhiều loại giấy tờ cần đăng ký, chứng nhận, công chứng nhà nước một cách thận trọng.

Nội dung chủ yếu của công tác văn thư hành chính bao gồm: 1) Xây dựng văn bản, soạn thảo văn bản, duyệt bản thảo, nhân bản, ký, ban hành văn bản; 2) Tổ chức các hoạt động liên quan đến quản lý và giải quyết văn bản, tổ chức quản lý và giải quyết công văn đến, công văn đi, công văn nội bộ, tổ chức công tác lập hồ sơ, chuẩn bị giao nộp hồ sơ tài liệu vào lưu trữ cơ quan; 3) Tổ chức bảo quản và sử dụng con dấu.

Cơ quan trực thuộc Ban chấp hành trung ương Đảng, có chức năng tham mưu, giúp Ban chấp hành trung ương trực tiếp là Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức, điều hành công việc lãnh đạo của Đảng; phối hợp, điều hòa hoạt động của các cơ quan tham mưu của Trung ương Đảng; đồng thời, là một trung tâm thông tin tổng hợp phục vụ lãnh đạo.

Thời kì 1930 - 1945, Đảng hoạt động trong điều kiện bí mật, công tác phục vụ cho hoạt động của Trung ương Đảng được thực hiện bởi các bộ phận giúp việc, có tên gọi là Đội công tác. Trong giai đoạn Đảng tuyên bố "tự giải tán”, Đội công tác được bố trí làm việc ở các cơ quan, đơn vị khác. Đến cuối năm 1946, khi bắt đầu toàn quốc kháng chiến, cơ quan trung ương chuyển lên căn cứ địa Việt Bắc, Đội công tác được lập trở lại, tăng cường thêm cán bộ và làm các nhiệm vụ hành chính, quản trị phục vụ trung ương lãnh đạo kháng chiến.

Tháng 5 năm 1947, Văn phòng trung ương Đảng được thành lập tại Định Hóa, Thái Nguyên, lúc đó gọi là Văn phòng thường vụ trung ương Đảng. Nhiệm vụ của Văn phòng là: thực hiện các công việc hành chính, quản trị, lo toàn bộ tài liệu, văn bản, quyết định của Ban chấp hành Trung ương, Thường vụ trung ương; tổng hợp báo cáo của các nơi gửi đến; tổ chức mật mã, điện đài. Quản trị hành chính phục vụ Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và các cơ quan khác của Đảng. Tháng 6.1949, hội nghị văn phòng cấp ủy tại Việt Bắc xác định Văn phòng là “cơ quan giúp việc hàng ngày của cấp ủy đảng, như các ban khác". Tháng 3 năm 1951, Hội nghị lần thứ nhất Ban chấp hành trung ương Đảng (khóa II) quyết định rõ "Văn phòng trung ương giúp Trung ương và Ban bí thư giải quyết công việc hàng ngày". Đẩu năm 1954, Văn phòng trung ương được hợp nhất với Văn phòng Tổng Bí thư.

Thời kì 1954 - 1960, cùng với các cơ quan lãnh đạo của Đảng, Văn phòng trung ương chuyển trụ sở về Hà Nội. Ngày 15.12.1959, Ban bí thư đã ban hành Bản quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức và lề lối làm việc của Văn phòng trung ương. Văn phòng trung ương có nhiệm vụ chính là nghiên cứu tổng hợp, hành chính, quản trị và ngân sách Đảng, trong đó nhiệm vụ theo dõi tình hình, nghiên cứu phục vụ Trung ương luôn được đặt lên hàng đầu. Thời kỳ 1961 - 1975, chức năng, nhiệm vụ của Văn phòng trung ương được cụ thể hoá với ba nhiệm vụ chính là giúp cho Ban bí thư biên tập văn kiện, theo dõi, chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn nghiệp vụ cho các cấp ủy Đảng cấp dưới; thực hiện công tác hành chính, quản trị; quản lý ngân sách và tài sản của Đảng.

Năm 1961, Trung ương cục miền Nam được thành lập theo quyết định của Hội nghị lần thứ 3 Ban chấp hành trung ương Đảng khóa III (tháng 01 năm 1961). Từ đó Văn phòng trung ương cục miền Nam được thành lập (sau 1975 chuyển thành Ban đại diện Đảng tại miền Nam).

Thời kỳ 1975 - 1986, chức năng và nhiệm vụ cũng như tổ chức của Văn phòng trung ương có nhiều thay đổi để phù hợp với vai trò và nhiệm vụ mới.

Các quyết định quan trọng liên quan đến tổ chức và hoạt động của Văn phòng trung Ương Đảng là Chỉ thị số 25-CT/TVV ngày 23.12.1977 của Ban bí thư về quy định chức năng, nhiệm vụ của Văn phòng trung ương, văn phòng các tỉnh, thành ủy; Quyết định số 76-QĐ/TVV ngày 26.8.1980 của Ban bí thư về nhiệm vụ, tổ chức Văn phòng trung ương Đảng

Thời kỳ 1986 - 1993, Quyết định số 33-QĐATW của Ban bí thư được ban hành ngày 15.12.1987 quy định về chức năng và nhiệm vụ của.Văn phòng trung ương Đảng thay Quyết định số 76-QĐ/TVV ngày 26.8.1980. Theo Quyết định số 33-QĐ/TVV, Văn phòng trung ương là một ban của Trung ương Đảng, giúp Trung ương Đảng, Bộ chính trị, Ban bí thư tổ chức điều hành công việc lãnh đạo của Đảng, là trung tâm thông tin tổng hợp phục vụ lãnh đạo.

Từ 1993 đến nay, Sau Đại hội Đảng VII, Ban bí thư đã ban hành Quyết định số 64-QĐ/TVV ngày 10.3.1993 về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức của Văn phòng trung ương Đảng, trong đó xác định rõ “Văn phòng trung ương là một ban của Ban chấp hành trung ương, có chức năng tham mưu giúp trung ương, trực tiếp giúp Bộ chính trị và Ban bí thư tổ chức và điều hành công việc lãnh đạo của Đảng, là trung tâm thông tin tổng hợp phục vụ lãnh đạo". Quyết định số 71-QĐ/TVV ngày 01 tháng 12 năm 1999 của Bộ Chính trị (Khóa VIII) về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức của Văn phòng trung ương còn quy định thêm Văn phòng trung ương có trách nhiệm “phối hợp, điều hòa hoạt động của các cơ quan tham mưu của Trung ương Đảng".

Về tổ chức bộ máy, hiện nay Văn phòng trung ương Đảng gồm có các vụ (Vụ tổng hợp, Vụ thư ký, Vụ địa phương I, Vụ địa phương II, Vụ thư từ - tiếp dân, Vụ văn thư, Vụ tổ chức); 1 cục (Cục lưu trữ); 1 trung tâm (Trung tâm công nghệ thông tin); 1 phòng (Phòng cơ yếu - Phòng 6).

Về chế độ làm việc, Văn phòng trung ương thực hiện chế độ thủ trưởng, Chánh văn phòng chịu trách nhiệm tổ chức, lãnh đạo, điều hành công việc chung của Văn phòng. Giúp việc cho Chánh văn phòng có một số phó chánh văn phòng.

Cơ quan giúp việc của Quốc hội, có trách nhiệm tham mưu, nghiên cứu tổng hợp và tổ chức phục vụ mọi hoạt động của Quốc hội, uỷ ban thường vụ quốc hội, Chủ tịch quốc hội, các Phó Chủ tịch quốc hội của Hội đồng dân tộc và các uỷ ban của Quốc hội.

Từ năm 1946 đến 1961: chưa có văn bản pháp luật nào quy định cơ quan giúp việc của Quốc hội, song trên thực tế cơ quan giúp việc của Quốc hội là Văn phòng Ban thường trực quốc hội.

Trong những năm từ 1945 đến 1992, về mặt chính thức chưa có cơ quan nào mang tên chính thức là "văn phòng quốc hội” để phục vụ hoạt động của Quốc hội. Trong thời gian này, cơ quan phục vụ hoạt động của Quốc hội thường mang những tên khác nhau. Từ năm 1956 đến năm 1961, văn phòng thường trực quốc hội, chính thức là cơ quan của ban thường trực Quốc hội, phục vụ hoạt động của ban thường trực quốc hội, trên thực tế phục vụ cả hoạt động của Quốc hội. Từ năm 1962 đến năm 1980, văn phòng Uỷ ban thường trực quốc hội, cơ quan của Uỷ ban thường vụ quốc hội, nhưng xét chức năng, nhiệm vụ, cơ quan này vừa phục vụ hoạt động của uỷ ban thường vụ quốc hội, vừa phục vụ hoạt động của Quốc hội. Từ năm 1980 đến năm 1992, văn phòng quốc hội và hội đồng nhà nước là cơ quan vừa phục vụ Quốc hội, vừa phục vụ hoạt động của Hội đồng nhà nước - cơ quan cao nhất, hoạt động thường xuyên của Quốc hội, Chủ tịch tập thể của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Sau ngày 26.9.1992, với Nghị quyết số 01/UBTVQH9 của uỷ ban thường vụ quốc hội, văn phòng quốc hội và hội đồng nhà nước được đổi tên và mang tên chính thức là "Văn phòng quốc hội”.

Từ 1992 đến nay, cơ quan giúp việc của Quốc hội là văn phòng Quốc hội, được thành lập theo Nghị quyết số 01/NQ/UBTVQH9 và Nghị quyết số 02NQ/UBTVQH9. Nhiệm vụ và quyền hạn của Văn phòng Quốc hội được quy định tại Nghị quyết số 02NQ/UBTVQH9 và Quy chế hoạt động của uỷ ban thường vụ quốc hội (Điều 43) do Quốc hội khoá IX thông qua ngày 07.07.1993. về cơ cấu tổ chức, Chủ nhiệm Văn phòng quốc hội là người đứng đầu văn phòng quốc hội, chịu trách nhiệm trước Uỷ ban thường vụ quốc hội về công tác của văn phòng. Văn phòng quốc hội hiện nay có 20 đơn vị (17 đơn vị cấp vụ và tương đương; 2 đơn vị cấp phòng).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, văn phòng Quốc hội được quy định tại Điều 99 Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 20 tháng 11 năm 2014.

Đơn vị phụ thuộc của một chủ thể (cá nhân hoặc pháp nhân hoặc chủ thể khác) được mở tại một địa bàn mà chủ thể đó không có trụ sở.

Đối với văn phòng đại diện của pháp nhân, Bộ luật dân sự năm 2005 quy định văn phòng đại diện của pháp nhân là đơn vị phụ thuộc của pháp nhân, có nhiệm vụ đại diện theo ủy quyền cho lợi ích của pháp nhân và thực hiện việc bảo vệ các lợi ích đó. Văn phòng đại diện của pháp nhân không phải là pháp nhân. Người đứng đầu văn phòng đại diện thực hiện nhiệm vụ theo ủy quyền của pháp nhân.

Như vậy, trong hoạt động dân sự, pháp luật chỉ cho phép pháp nhân được mở văn phòng đại diện và văn phòng thực hiện nhiệm vụ theo ủy quyền của pháp nhân. Tuy nhiên, trong lĩnh vực thương mại thì đối tượng được mở văn phòng đại diện không chỉ là pháp nhân mà có cả cá nhân hoạt động thương mại. Luật Thương mại quy định thương nhân được đặt văn phòng đại diện ở trong nước và nước ngoài theo quy định của pháp luật. Thương nhân theo quy định của Luật Thương mại không chỉ bao gồm các tổ chức kinh tế được thành lập hợp pháp mà còn có thể là cá nhân hoạt động một cách độc lập, thường xuyên, có đăng ký hoạt động thương mại. Nội dung hoạt động của văn phòng đại diện phải phù hợp với nội dung hoạt động của thương nhân. Văn phòng đại diện của thương nhân nước ngoài tại Việt Nam là đơn vị phụ thuộc của thương nhân nước ngoài, được thành lập theo pháp luật Việt Nam để xúc tiến thương mại. Thương nhân nước ngoài chịu trách nhiệm trước pháp luật Việt Nam về hoạt động của văn phòng đại diện tại Việt Nam.

Trong thực tế, văn phòng đại diện thương mại thường được mở ở các nơi thương nhân chưa trực tiếp thực hiện các giao dịch thương mại để tiếp cận, tìm hiểu thị trường khi chưa có điều kiện trực tiếp thực hiện các giao dịch thương mại và tìm kiếm các khả năng khai thác thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Về nguyên tắc, văn phòng đại diện của tổ chức kinh tế nói chung không được phép tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm mục đích thu lợi nhuận mà chỉ có chức năng xúc tiến, tìm kiếm, thúc đẩy và hỗ trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của tổ chức kinh tế mà mình đại diện. Hoạt động của văn phòng đại diện về bản chất là đại diện cho tổ chức kinh tế và trên cơ sở ủy quyền của tổ chức đó. Đặc điểm này giúp phân biệt văn phòng đại diện và chi nhánh của pháp nhân. Chi nhánh của pháp nhân được phép tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh phù hợp với hoạt động của pháp nhân và trên cơ sở giấy phép hoạt động của chi nhánh.

Ngoài ra, thuật ngữ văn phòng đại diện còn được dùng để chỉ đơn vị phụ thuộc của các tổ chức phi lợi nhuận như văn phòng đại diện của các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức quốc tế hay tổ chức ngoại giao đặt tại nơi mà các tổ chức đó không có trụ sở chính. Các văn phòng đại diện này hoạt động với tư cách đại diện và nhân danh cho các tổ chức kể trên.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, văn phòng đại diện được quy định tại Điều 84 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015.

Cơ quan giúp việc của Chủ tịch nước và Phó Chủ tịch nước, có chức năng nghiên cứu, tham mưu tổng hợp và tổ chức phục vụ các hoạt động của Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.

Văn phòng Chủ tịch nước có các nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể sau: 1) Tổ chức nghiên cứu, phục vụ Chủ tịch nước thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định tại Điều 88 của Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013; 2) Chuẩn bị và phối hợp chuẩn bị trình Chủ tịch nước ký các lệnh, quyết định của Chủ tịch nước theo quy định của pháp luật; tổ chức công bố, phát hành và chịu trách nhiệm thi hành, giám sát thi hành các văn bản đó; 3) Phối hợp với Văn phòng trung ương Đảng, các ban của Đảng phục vụ Chủ tịch nước thực hiện các nhiệm vụ do Bộ Chính trị Ban chấp hành trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam phân công cho Chủ tịch nước; 4) Xây dựng các chương trình, kế hoạch công tác của Chủ tịch nước. Phó Chủ tịch nước; tổ chức thực hiện các chương trình, kế hoạch đó; thông báo ý kiến giải quyết công việc của Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước đến các tổ chức, cá nhân có liên quan; 5) Tổ chức theo dõi nghiên cứu, cung cấp thông tin, đề xuất ý kiến, kiến nghị giải pháp về các vấn đề kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng, đối ngoại lên Chủ tịch nước và Phó Chủ tịch nước; 6) Phối hợp với Văn phòng Quốc hội, với các hội đồng và uỷ ban của Quốc hội phục vụ Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước xây dựng Hiến pháp và pháp luật; thực thi và giám sát việc thực thi pháp luật; 7) Phối hợp với Văn phòng Chính phủ và các cơ quan của Chính phủ phục vụ Chủ tịch nước thực thi nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo Hiến pháp và pháp luật quy định liên quan đến lĩnh vực hành pháp; 8) Phối hợp với Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao tổ chức báo cáo Chủ tịch nước về công tác của ngành giữa hai kỳ họp của Quốc hội; 9) Tổ chức thực hiện cơ chế phối hợp hoạt động giữa Chủ tịch nước với uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên; 10) Phối hợp với các cơ quan hữu quan phục vụ Chủ tịch nước với cương vị Chủ tịch Hội đồng quốc phòng - an ninh; 11) Phối hợp với các cơ quan hữu quan của Trung ương và địa phương phục vụ Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước đi công tác địa phương và nước ngoài; 12) Tiếp nhận, xử lý theo quy định của pháp luật các đơn thư kiến nghị, khiếu nại, tố cáo gửi đề Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước và Văn phòng Chủ tịch nước; 13) Bảo đảm các điều kiện về vật chất, kỹ thuật cho hoạt động của Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước; 14) Quản lý tổ chức, biên chế, cán bộ, tài liệu, ngân sách, tài sản được giao theo quy định của Nhà nước; 15) Thực hiện một số nhiệm vụ khác do Chủ tịch nước giao.

Văn phòng Chủ tịch nước bao gồm các vụ, các trợ lý, thư ký giúp việc trực tiếp Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước, Chủ nhiệm Văn phòng.

Bộ máy giúp việc của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ lãnh đạo.

Văn phòng Chính phủ là cơ quan ngang bộ có chức năng tổ chức các hoạt động chung của Chính phủ và Thủ tướng chính phủ; tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ trong công việc chỉ đạo, điều hành các hoạt động chung của bộ máy hành chính nhà nước; giúp Thủ tướng Chính phủ tổ chức việc điều hòa, phối hợp hoạt động của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương để thực hiện chương trình, kế hoạch công tác của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ; xây dựng, quản lý và thực hiện đúng quy chế làm việc, chương trình và kế hoạch công tác của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ; bảo đảm các điều kiện vật chất và kỹ thuật cho hoạt động của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần mang tính pháp lý không có sẵn trong thiên nhiên mà do nhà nước và nhân dân tạo ra.

Do pháp luật có một vị trí đặc biệt trong đời sống của một quốc gia, có quan hệ mật thiết với cuộc sống con người, gắn liền hữu cơ với những phạm trù có vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần của một cá nhân như công bằng, lẽ phải, công lý, dân chủ tự do nên ở mỗi con người, nhìn từ nhiều góc độ, có mối quan tâm đặc biệt đối với pháp luật, đời sống pháp luật của xã hội làm hình thành ở mỗi con người những quan niệm, nhận thức, có khi cả lý tưởng đối với những giá trị của pháp luật, đồng thời, cũng làm hình thành thói quen, ham muốn, thích thú được sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật qua thời gian được nâng lên thành lý tưởng, nhân sinh quan pháp luật có tính văn hoá và giá trị văn hoá cao, đặc thù ở cả một bộ phận, có khi không nhỏ của dân cư, trở thành một bộ phận không thể tách rời của văn hoá dân tộc.

Văn hoá pháp lý là một bộ phận cấu thành của một nền văn hoá dân tộc. Văn hoá pháp lý bao gồm hệ thống pháp luật; ý thức pháp luật (gồm tư tưởng pháp luật và tâm lý pháp luật), thể hiện ở tri thức pháp luật, thói quen, lối sống theo pháp luật; nghệ thuật vận dụng pháp luật trong đời sống hàng ngày...

Giấy chứng nhận bảo hộ sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu hàng hoá, tên gọi xuất xứ hàng hóa, các đối tượng sở hữu công nghiệp khác do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp theo quy định của pháp luật.

Văn bằng bảo hộ là chứng chỉ duy nhất của nhà nước xác nhận quyền sở hữu công nghiệp của chủ thể được cấp văn bằng, quyền tác giả của tác giả sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp và xác nhận khối lượng bảo hộ đối với quyền sở hữu công nghiệp.

Văn bằng bảo hộ chỉ có hiệu lực trên phạm vi lãnh thổ của quốc gia cấp văn bằng. Văn bằng bảo hộ do Cục sở hữu công nghiệp thuộc Bộ khoa học, công nghệ cấp có hiệu lực trên toàn lãnh thổ Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Theo pháp luật Việt Nam, có các loại văn bằng bảo hộ: 1) Bằng độc quyền sáng chế (văn bằng bảo hộ sáng chế) có hiệu lực 20 năm tính từ ngày nộp đơn hợp lệ; 2) Bằng độc quyền giải pháp hữu ích (văn bằng bảo hộ giải pháp hữu ích) có hiệu lực 10 năm; 3) Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp (văn bằng bảo hộ kiểu dáng công nghiệp) có hiệu lực 5 năm, có thể gia hạn liên tiếp 2 lần, mỗi lần 5 năm; 4) Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hoá (văn bằng bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá) có hiệu lực 10 năm và có thể được gia hạn liên tiếp nhiều lần, mỗi lần 10 năm; 5) Giấy chứng nhận quyền sử

dụng tên gọi xuất xứ hàng hoá (văn bằng bảo hộ tên gọi xuất xứ hàng hoá) có hiệu lực 10 năm và có thể được gia hạn liên tiếp nhiều lần, mỗi lần 10 năm.

Giấy chứng nhận tốt nghiệp hoặc chứng nhận học vị, bằng cấp.

Luật giáo dục năm 2005 quy định văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân được cấp cho người học sau khi tốt nghiệp, cấp học hoặc trình độ đào tạo theo quy định của pháp luật. Văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân gồm bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, bằng tốt nghiệp trung học phổ thông, bằng tốt nghiệp trung cấp, bằng tốt nghiệp cao đẳng, bằng tốt nghiệp đại học, bằng thạc sĩ, bằng tiến sĩ.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, văn bằng được quy định tại Luật Giáo dục năm 2019 do Quốc hội khóa 14 ban hành ngày 14 tháng 06 năm 2019.

Văn bản do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành theo trình tự thủ tục luật định, trong đó có chứa đựng các quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung, làm khuôn mẫu cho xử sự của các chủ thể pháp luật, được áp dụng nhiều lần cho nhiều chủ thể pháp luật trong một khoảng thời gian và không gian nhất định nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội theo một trật tự nhất định mà nhà nước muốn xác lập.

Văn bản quy phạm pháp luật được chia làm hai loại là văn bản luật và văn bản dưới luật.

Văn bản luật là văn bản có hiệu lực pháp lý cao nhất. Văn bản luật bao gồm Hiến pháp - đạo luật cơ bản của Nhà nước, các luật, các bộ luật và các nghị quyết có chứa quy phạm pháp luật của Quốc hội. Trong các loại văn bản này thì Hiến pháp là văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực pháp lý tối cao. Hiến pháp được ban hành với một thủ tục đặc biệt: phải có từ 2/3 số phiếu thuận trở lên của các đại biểu Quốc hội thì Hiến pháp mới có thể được ban hành. Bất kì văn bản pháp luật nào khác trái với Hiến pháp đều là văn bản vô hiệu và phải được bãi bỏ.

Các văn bản dưới luật bao gồm: 1) Pháp lệnh, nghị quyết của uỷ ban thường vụ Quốc hội; 2) Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước; 3) Nghị quyết, nghị định của Chính phủ; 4) Quyết định, chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ; 5) Quyết định, chỉ thị, thông tư của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chánh án toà án nhân dân tối cao, viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; 6) Nghị quyết, thông tư liên tịch giữa các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền với tổ chức chính trị - xã hội; 7) Nghị quyết của hội đồng nhân dân các cấp; 8) Quyết định, chỉ thị của uỷ ban nhân dân các cấp.

Văn bản có chứa đựng quy phạm pháp luật hoặc là văn bản áp dụng pháp luật của cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền.

Văn bản pháp luật gồm văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật (Xt. Văn bản quy phạm pháp luật; Văn bản áp dụng pháp luật).

Văn bản pháp lý cá biệt, mang tính quyền lực nhà nước do cơ quan, quan chức, công chức nhà nước có thẩm quyền hoặc tổ chức xã hội được nhà nước trao quyền ban hành theo thủ tục, trình tự luật định trên cơ sở áp dụng các quy phạm pháp luật đối với những quan hệ cụ thể, cá biệt nhằm thiết lập quyền và nghĩa vụ cụ thể của cá nhân, cơ quan, tổ chức nhất định hoặc xác định trách nhiệm pháp lý đối với các chủ thể vi phạm pháp luật.

Văn bản áp dụng pháp luật có các đặc điểm: 1) Do cơ quan nhà nước, quan chức, công chức có thẩm quyền hoặc tổ chức xã hội được nhà nước giao quyền áp dụng pháp luật, ban hành theo thủ tục, trình tự luật định; 2) Mang tính cá biệt, chí hướng tới một cá nhân, cơ quan, tổ chức cá biệt cụ thể; 3) Được bảo đảm thực hiện bằng sức mạnh cưỡng chế nhà nước; 4) Dựa trên cơ sở pháp lý là văn bản quy phạm pháp luật thực định.

Ưu đãi mà Nhà nước dành cho nhà đầu tư khi họ đầu tư vào lĩnh vực, địa bàn được khuyến khích nhằm tạo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Nhà nước có thể áp dụng các ưu đãi trong chính sách thuế; tín dụng; chính sách sử dụng đất đai, tài nguyên; chính sách xuất khẩu, nhập khẩu và các ưu đãi khác. Căn cứ vào quy hoạch, định hướng phát triển trong từng thời kỳ, Chính phủ quy định danh mục ngành, nghề của từng lĩnh vực ưu đãi đầu tư, danh mục địa bàn ưu đãi đầu tư và các tiêu chuẩn về trình độ công nghệ; quy mô sử dụng lao động cũng như quy định các mức ưu đãi đầu tư cụ thể.

Một trong những quyền chính trị hiến định, cơ bản của công dân, được pháp luật bảo đảm để một công dân tự ghi tên vào danh sách ứng cử viên để có thể được bầu trong một cuộc bầu cử làm đại biểu các cơ quan dân cử (Quốc hội, Hội đồng nhân dân) hoặc làm lãnh đạo các cơ quan, các tổ chức, đoàn thể xã hội.

Người ứng cử phải có đủ các tiêu chuẩn ứng cử viên, trong đó có tiêu chuẩn về tuổi. Công dân, không phân biệt dân tộc, giới tính, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ văn hoá, nghề nghiệp, thời hạn cư trú... đủ 21 tuổi trở lên đều có quyền ứng cử vào quốc hội, hội đồng nhân dân theo quy định của pháp luật.

Yêu cầu của cơ quan tư pháp nước này đối với cơ quan tư pháp tương ứng của nước kia thực hiện các hành vi tố tụng riêng biệt trên lãnh thổ của nước có cơ quan được yêu cầu trong quá trình giải quyết một vụ án dân sự có yếu tố nước ngoài.

Để làm cơ sở cho các hoạt động uỷ thác tư pháp, các nước ký kết với nhau những điều ước quốc tế, trong đó, quy định nguyên tắc, điều kiện thể thức và thẩm quyền thực hiện các hành vi yêu cầu và thực hiện uỷ thác tư pháp. Ngoài ra, pháp luật mỗi nước cũng có những quy định riêng về vấn đề này nhằm hướng dẫn, cụ thể hoá các quy định của điều ước quốc tế cho các cơ quan của mình, đồng thời áp dụng cho các quan hệ về uỷ thác tư pháp đối với những nước chưa có điều ước quốc tế ràng buộc.

Trong thực tiễn tư pháp quốc tế, uỷ thác tư pháp được thực hiện thông qua các cơ quan: 1) Cơ quan ngoại giao; 2) Cơ quan Bộ tư pháp; 3) Đại diện đặc biệt.

Trình tự thực hiện uỷ thác tư pháp quốc tế phải tuân theo pháp luật của nước được yêu cầu hoặc quy định của điều ước quốc tế mà các nước hữu quan tham gia.

Điều kiện để thực hiện uỷ thác tư pháp là nguyên tắc có đi có lại và việc thực hiện uỷ thác tư pháp không được vi phạm chủ quyền an ninh quốc gia của nước được yêu cầu.

Bên được ủy quyền ủy quyền cho người thứ ba thay mặt mình thực hiện công việc đã được ủy quyền.

Việc ủy quyền lại phải được sự đồng ý của người ủy quyền; hình thức ủy quyền lại phải phù hợp với hình thức ủy quyền ban đầu và không vượt quá phạm vi ủy quyền ban đầu.

Giao cho người khác thay mặt mình sử dụng quyền mà mình có được một cách hợp pháp.

Uỷ quyền được thực hiện bằng văn bản ủy quyền (hợp đồng ủy quyền, quyết định ủy quyền) (Xt. Hợp đồng ủy quyền; Đại diện theo ủy quyền).

Việc giao cho trung gian thanh toán thực hiện việc trích tiền từ tài khoản của chủ tài khoản để trả cho người thụ hưởng.

Người lập ủy nhiệm chi là chủ tài khoản hoặc người được chủ tài khoản ủy quyền. Giấy ủy nhiệm chi được lập trên mẫu in sẵn, là chứng từ ghi nhận nội dung ủy nhiệm của chủ tài khoản. Tổ chức thực hiện ủy nhiệm chi là ngân hàng, kho bạc nhà nước nơi người lập ủy nhiệm chi có tài khoản, uỷ nhiệm chi là hình thức thanh toán được áp dụng rộng rãi trong thanh toán qua trung gian, không bị hạn chế số lượng tiền chi trả từ tài khoản của chủ tài khoản.

Pháp luật về ngân hàng của Việt Nam cũng quy định "Uỷ nhiệm chi - chuyển tiền” và “Uỷ nhiệm thu” là hai trong số sáu thể thức thanh toán qua ngân hàng và kho bạc nhà nước mà không dùng tiền mặt (Nghị định số 91/CP ngày 25.11.1993 của Chính phủ).

“Uỷ nhiệm chi - chuyển tiền" là lệnh chi tiền của chủ tài khoản (được lập theo mẫu in sẵn của ngân hàng, kho bạc nhà nước) yêu cầu ngân hàng, kho bạc nhà nước phục vụ mình (nơi chủ tài khoản mở tài khoản tiền gửi) trích tài khoản của mình để trả cho người thụ hưởng.

“Uỷ nhiệm chi” được dùng để thanh toán các khoản trả tiền hàng, dịch vụ hoặc chuyển tiền trong cùng hệ thống hoặc khác hệ thống Ngân hàng hoặc Kho bạc nhà nước.

"Uỷ nhiệm thu" được áp dụng thanh toán giữa các khách hàng mở tài khoản trong một chi nhánh ngân hàng hoặc các chi nhánh ngân hàng, kho bạc nhà nước cùng hệ thống hoặc khác hệ thống.

“Uỷ nhiệm thu” do người thụ hưởng lập gửi vào ngân hàng đã giao hàng hoặc dịch vụ đã cung ứng. Khách hàng mua và bán phải thống nhất thỏa thuận dùng hình thức thanh toán "uỷ nhiệm thu" với những điều kiện thanh toán cụ thể đã ghi trong hợp đồng kinh tế, đồng thời phải thông báo bằng văn bản cho ngân hàng, kho bạc nhà nước phục vụ người thụ hưởng biết để làm căn cứ thực hiện các"uỷ nhiệm thu".

Sau khi đã giao hàng hoặc hoàn tất dịch vụ cung ứng, bên thụ hưởng lập giấy uỷ nhiệm thu (theo mẫu của ngân hàng, kho bạc nhà nước) kèm theo hoá đơn, vận đơn gửi tới ngân hàng, kho bạc nhà nước phục vụ cho minh hoặc gửi trực tiếp đến ngân hàng, kho bạc nhà nước phục vụ bên trả tiền để yêu cầu thu hộ. Thể thức thanh toán “uỷ nhiệm" qua ngân hàng đã tạo điều kiện thuận lợi cho các bên trong việc thực hiện thanh toán nhanh gọn, góp phần phát triển các quan hệ kinh tế, thương mại, dịch vụ trong nước và quốc tế.